Το φαινόμενο του κλιματικού και οικολογικού άγχους φαίνεται να πλήττει εντονότερα τη γενιά Ζ, τη λεγόμενη «κλιματική γενιά», σύμφωνα με μια σειρά ερευνών Ελλήνων επιστημόνων υπό την καθοδήγηση της Ίριδας Τσεβρένη, αναπληρώτριας καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Οι έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με το ΕΜΠ, το ΕΚΚΕ και το Ινστιτούτο Δασικών Μεσογειακών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ, δείχνουν ότι οι νέοι που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012 βιώνουν μια ευρεία γκάμα οικολογικών συναισθημάτων — κυρίως αρνητικών, όπως θλίψη, αγωνία, μελαγχολία, φόβο και απόγνωση, αλλά και θετικών, όπως ελπίδα και ενδυνάμωση.

Η κ. Τσεβρένη εξηγεί ότι το κλιματικό άγχος δεν είναι ασθένεια, αλλά μια χρόνια μορφή φόβου απέναντι στην περιβαλλοντική καταστροφή. «Η γενιά Ζ γεννήθηκε και ενηλικιώθηκε μέσα στην κλιματική κρίση, τη βιώνει όχι ως μέλλον αλλά ως παρόν», επισημαίνει. Πρόκειται για μια γενιά μοναχική λόγω της ψηφιακής εποχής, αλλά ταυτόχρονα ευαίσθητη απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα και τη δικαιοσύνη, συνδέοντας τη συζήτηση για το περιβάλλον με αυτή για τις ανισότητες.

Η έρευνα και τα πρώτα ευρήματα

Η πρώτη μελέτη της ομάδας επικεντρώθηκε στη διεθνή βιβλιογραφία για τα συναισθήματα των νέων απέναντι στην κλιματική κρίση. Τα αποτελέσματα έδειξαν υψηλά επίπεδα άγχους σε χώρες του Παγκόσμιου Βορρά, με ακόμα εντονότερες τιμές στη Μεσόγειο, όπως στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, όπου οι επιπτώσεις των ακραίων φαινομένων είναι πιο ορατές. Αντίθετα, στον Παγκόσμιο Νότο, τα συναισθήματα φτάνουν τα όρια του οικολογικού τραύματος, καθώς οι κοινωνίες βιώνουν τις συνέπειες πιο άμεσα.

Το παράδειγμα της Θεσσαλίας μετά τις πλημμύρες του “Ντάνιελ”

Η δεύτερη έρευνα πραγματοποιήθηκε δύο μήνες μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 2023 στη Θεσσαλία. Οι νέοι που συμμετείχαν, έχοντας βιώσει τις ζημιές στις οικογένειες και τις κοινότητές τους, κατέγραψαν εξαιρετικά υψηλές τιμές οικολογικού άγχους.
Τα συναισθήματα που κυριάρχησαν ήταν θλίψη, φόβος, οργή και αδυναμία. Μόνο το 5% εξέφρασε αισιοδοξία ή αδιαφορία, ενώ σχεδόν το 90% δήλωσε ότι το μέλλον μοιάζει τρομακτικό και ότι οι άνθρωποι απέτυχαν να προστατεύσουν τον πλανήτη.

Η δυσπιστία προς τις κυβερνήσεις ήταν σχεδόν καθολική: το 93% θεωρεί ότι οι αρχές αγνοούν τις ανησυχίες των πολιτών, ενώ το 61% πιστεύει ότι δεν ακολουθούν τις επιστημονικές οδηγίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Όπως σημειώνει η κ. Τσεβρένη, η οργή που εκφράζουν οι νέοι δεν είναι παθητική — αποτελεί πολιτικό συναίσθημα, έκφραση ευαισθητοποίησης και διάθεσης για δράση.

Από το άγχος στη δράση – η θετική πλευρά της Γενιάς Ζ

Η τρίτη φάση της έρευνας εστιάζει στη μετατροπή του άγχους σε δράση. Παρά τον φόβο και την απογοήτευσή τους, οι νέοι της γενιάς Ζ δεν παραμένουν αδρανείς. «Αντί να παραλύουν, κινητοποιούνται — συμμετέχουν σε ακτιβιστικές πρωτοβουλίες, οργανώνουν τοπικές δράσεις ή επιδιώκουν προσωπικές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους», εξηγεί η ερευνήτρια.

Η γενιά αυτή, προσθέτει, ενδιαφέρεται όχι μόνο για το δικό της μέλλον, αλλά για το μέλλον του πλανήτη συνολικά. Η Μεσόγειος, ως περιοχή ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, αποτελεί για αυτούς πηγή ανησυχίας αλλά και κίνητρο για συμμετοχή και δράση.

«Αν σταθούμε και ακούσουμε τη φωνή της γενιάς Ζ, θα δούμε ότι μέσα στην αγωνία τους υπάρχει ελπίδα και ενσυναίσθηση», καταλήγει η κ. Τσεβρένη. «Είναι νέοι με γνώση, ευαισθησία και συνείδηση· κι αυτό είναι ίσως το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον του κόσμου μας».

Διαβάστε ακόμη

UBS: Αλμα 74% στα κέρδη του τρίτου τριμήνου

Νέο καθεστώς φόρων για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές με απαλλαγές και μειώσεις

Ο χρυσός κανόνας του 8-8-8 για μια πιο ευτυχισμένη ζωή

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα