Μια τολμηρή πρόταση έχει στα σκαριά μια μικρή ομάδα κρατών στοχεύοντας στην άντληση περισσότερων κεφαλαίων για την στήριξη προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή από τους super rich του πλανήτη. Η πρόταση εστιάζει στην επιβολή εισφοράς στα ιδιωτικά τζετ αλλά και στις διακεκριμένες θέσεις (πρώτη και business) σε πτήσεις που αναχωρούν από τα αεροδρόμια τους.
«Όσοι ρυπαίνουν περισσότερο πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερο, και ένας φόρος στους premium επιβάτες μπορεί να αποφέρει δισεκατομμύρια για την ανθεκτικότητα, την προσαρμογή και τη βιώσιμη ανάπτυξη», επεσήμανε στους New York Times, η Ισπανίδα διπλωμάτης Μαρία ντελ Μαρ Φερνάντεθ-Παλάθιος, εξηγώντας τους σκοπούς της λεγόμενης Premium Flyers Solidarity Coalition που οργανώθηκε στο περιθώριο της COP30.
Βέβαια, η Συμμαχία είναι ακόμη σε εμβρυακό στάδιο και μετρά ελάχιστους ισχυρούς υποστηρικτές. Η Ισπανία είναι μεταξύ των δύο μόνο ανεπτυγμένων χωρών —μαζί με τη Γαλλία— που στηρίζουν την προσπάθεια. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες χώρες της ομάδας είναι από τον αναπτυσσόμενο κόσμο: Μπενίν, Τζιμπουτί, Κένυα, Νιγηρία, Σιέρα Λεόνε, Σομαλία και Νότιο Σουδάν. Τέσσερις χώρες έχουν ενταχθεί, επίσης, ως παρατηρητές: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Βραζιλία, Φίτζι και Βανουάτου.
Η αεροπορία ευθύνεται για περίπου 4% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που αυξάνουν επικίνδυνα τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, με τα ιδιωτικά τζετ και τις πολυτελείς θέσεις να ξεχωρίζουν για το δυσανάλογο αποτύπωμά τους ανά επιβάτη. Μάλιστα, τα τελευταία πέντε χρόνια υπολογίζεται ότι η ζήτηση για ταξίδια πολυτελείας έχει εκτοξευθεί, με αποτέλεσμα οι περισσότερες αεροπορικές να δουν έμφαση στις premium θέσεις.
Σε ανακοίνωσή του, ο Διεθνής Σύνδεσμος Αερομεταφορών (IATA), ο παγκόσμιος εμπορικός φορέας του κλάδου, χαρακτήρισε τον προτεινόμενο φόρο «ενοχλητικό και απογοητευτικό». Ο Σύνδεσμος σημείωσε ότι ο κλάδος έχει ήδη δεσμευθεί να μειώσει τις κλιματικές επιπτώσεις του με άλλους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για μεγαλύτερη αποδοτικότητα καυσίμου, χρήσης βιοκαυσίμων και αντιστάθμισης των εκπομπών μέσω carbon credits — πρακτική που έχει δεχθεί κριτική ως αναποτελεσματική.
Παρότι πολλές χώρες έχουν ήδη διάφορους φόρους στις αεροπορικές μεταφορές, ελάχιστες χρησιμοποιούν αυτά τα έσοδα για κλιματικούς σκοπούς. Ορισμένες φορολογούν όλες τις πτήσεις το ίδιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει επιπλέον φόρο στα ιδιωτικά τζετ. Η Γαλλία επιβάλλει διαφορετικές χρεώσεις ανάλογα με την κατηγορία θέσης και τη διάρκεια της πτήσης: μια θέση πρώτης θέσης σε πτήση μικρών αποστάσεων φορολογείται περισσότερο από μια οικονομική θέση σε πτήση μεγάλων αποστάσεων.
Ο προτεινόμενος φόρος στους premium επιβάτες φιλοδοξεί να αλλάξει αυτό το μοντέλο, αν και οι όροι παραμένουν για την ώρα ασαφείς. Η δομή του φόρου θα μπορούσε να διαφέρει ανά χώρα, ανάλογα με το πώς φορολογεί ήδη την αεροπορία. Επίσης, η ημερομηνία εφαρμογής θα εξαρτηθεί από τις εθνικές κυβερνήσεις που θα ενταχθούν στην προσπάθεια. Θεωρείται, εξάλλου, αμφίβολο αν χώρες με τα πιο πολυσύχναστα αεροδρόμια διεθνώς, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Βρετανία, θα συμφωνήσουν να συμμετάσχουν στη συμμαχία.
Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο έχει ιδιαίτερη σημασία ως μια εναλλακτική πηγή νέων πόρων σε μια περίοδο που σχεδόν δεν υπάρχουν «φρέσκα» κεφάλαια για να βοηθηθούν οι χώρες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι πλούσιες χώρες είχαν δεσμευθεί να παρέχουν 40 δισ. δολάρια ετησίως για μέτρα προσαρμογής των φτωχότερων χωρών, αλλά τελικά συγκεντρώθηκαν μόλις 26 δισ. δολάρια.
Η στρατηγική για τον σχηματισμό μιας εθελοντικής συμμαχίας αντικατοπτρίζει μια προσπάθεια παράκαμψης των συμβατικών διεθνών συμφωνιών υπό τους κανόνες του ΟΗΕ, που απαιτούν παγκόσμια συναίνεση ή πλειοψηφική ψήφο. Στην πράξη, εξάλλου, πολλές τέτοιες συμφωνίες καταρρέουν στις διαπραγματεύσεις. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η πολυαναμενόμενη ψηφοφορία για φόρο άνθρακα στη ναυτιλία στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, όπου οι ΗΠΑ ηγήθηκαν σφοδρής αντίδρασης παγώνοντας το μέτρο.
Διαβάστε ακόμη
ΕΧΑΕ: Προς 66%-67% το ποσοστό αποδοχής της δημόσιας πρότασης της Euronext
Ποια χώρα εγκαταλείπουν οι εκατομμυριούχοι – Τι δείχνει έκθεση για το 2025
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.