Κάτω από τον πυθμένα του Κορινθιακού Κόλπου, εκεί όπου η θάλασσα μοιάζει ακίνητη, κρύβεται ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της σύγχρονης υδρογεωλογίας: ένα τεράστιο σύστημα αποθεμάτων γλυκού νερού που παραμένει «παγιδευμένο» στα ιζήματα για περισσότερα από 800.000 χρόνια. Το νερό αυτό, χαμηλής αλατότητας, λειτουργεί σαν ένα φυσικό αποθετήριο ζωτικής σημασίας σε μια εποχή όπου το νερό γίνεται ολοένα και πιο σπάνιο αγαθό.

Ένα φυσικό αρχείο της γης

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Hydrogeology Journal της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων, διεξήχθη από επιστήμονες της Μάλτας και της Ιταλίας, οι οποίοι επέλεξαν τον Κορινθιακό Κόλπο ως πεδίο μελέτης λόγω της μοναδικής γεωλογικής του δραστηριότητας. Όπως εξηγεί η επικεφαλής της έρευνας Σενάι Χοροζάλ, η περιοχή αποτελεί ένα «φυσικό εργαστήριο» για τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο σχηματίζονται και διατηρούνται τα παράκτια υπόγεια υδάτινα συστήματα.

Η ομάδα συνδύασε σεισμικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης, πυρήνες γεωτρήσεων από διεθνείς αποστολές όπως το πρόγραμμα IODP 381 – στο οποίο συμμετείχε και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών – και υδρογεωλογική μοντελοποίηση. Μέσω αυτής της διεπιστημονικής προσέγγισης, οι ερευνητές εντόπισαν στρώματα νερού χαμηλής αλατότητας σε βάθη 20 έως 700 μέτρων κάτω από τον πυθμένα στην κεντρική λεκάνη, και 15 έως 150 μέτρων στις Αλκυονίδες. Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι η λεκάνη μπορεί να περιέχει έως 250 κυβικά χιλιόμετρα αυτού του υπόγειου νερού.

Τα αποθέματα των παγετώνων

Με τη βοήθεια υπολογιστικών προσομοιώσεων, οι επιστήμονες αναπαρέστησαν την εξέλιξη του φαινομένου μέσα στα τελευταία 800.000 χρόνια, καταλήγοντας ότι το νερό αυτό προέρχεται από βροχοπτώσεις και ποτάμια των παγετωνικών περιόδων, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν σημαντικά χαμηλότερη. Τότε, το νερό διείσδυσε στα ιζήματα και «εγκλωβίστηκε» κάτω από στρώματα χαμηλής διαπερατότητας, που λειτούργησαν σαν φυσικές δεξαμενές.

Αν και η σύστασή του έχει μεταβληθεί με το πέρασμα των αιώνων λόγω της ανάμειξης με θαλασσινό νερό, η γενική του αλατότητα παραμένει χαμηλή και σταθερή, γεγονός που αποδεικνύει την ανθεκτικότητα αυτού του γεωλογικού συστήματος.

Ένα εύρημα με νόημα για το μέλλον

Η σημασία της ανακάλυψης δεν περιορίζεται στη γεωλογία. Σε μια περίοδο που η κλιματική αλλαγή επιβαρύνει τους υδάτινους πόρους της Μεσογείου, η χαρτογράφηση τέτοιων συστημάτων μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την οικολογική και οικονομική βιωσιμότητα της περιοχής. Η Χοροζάλ υπογραμμίζει ότι η κατανόηση του πού και πώς διατηρούνται αυτά τα υπόγεια αποθέματα είναι «κρίσιμη για τη διαχείριση του νερού στις επόμενες δεκαετίες».

Ωστόσο, προειδοποιεί ότι κάθε πιθανή αξιοποίηση πρέπει να γίνει με απόλυτη προσοχή: τα υπόγεια παράκτια οικοσυστήματα είναι περιβαλλοντικά ευαίσθητα, και οποιαδήποτε επέμβαση θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπανόρθωτες αλλοιώσεις.

Η Ελλάδα στο επίκεντρο της υδρογεωλογίας

Η Ελλάδα, με τις συχνές περιόδους ξηρασίας και τις αυξανόμενες ανάγκες σε νερό, έχει να κερδίσει πολλά από τέτοιου είδους ερευνητικά δεδομένα. Η χαρτογράφηση του υπεδάφους μπορεί να δώσει στις αρχές ένα στρατηγικό εργαλείο σχεδιασμού, συμβάλλοντας σε πολιτικές προστασίας και διαχείρισης των φυσικών πόρων.

Ο Κορινθιακός Κόλπος, που για χρόνια αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη σεισμικότητα και τη γεωτεκτονική μελέτη, αποκτά τώρα μια νέα διάσταση: αυτή του υδάτινου αρχείου της ιστορίας της Γης — και ίσως, του πολύτιμου οδηγού για το μέλλον του νερού στη Μεσόγειο.

Διαβάστε ακόμη 

Τζον Άρντιλ (Exxon Mobil): 5 έως 10 δισ. δολ η επένδυση για τις γεωτρήσεις στο Ιόνιο

Πλειστηριασμοί: «Μοσχοπουλήθηκε» το μεγάλο ακίνητο της Neoset στην Κηφισίας (pics)

Λετονία: Η χώρα που ξέμεινε από άνδρες

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα