Η τραγανή κοτομπουκιά μοιάζει λαχταριστή, η κατεψυγμένη πίτσα με ευκολία μπαίνει στο φούρνο και είναι έτοιμη σε λίγα λεπτά, το ζουμερό μπιφτέκι με τη σος και τα στρουμπουλά ψωμάκια του μπέργκερ σε προσκαλεί να το δαγκώσεις, το αναψυκτικό μόλις βγήκε από το ψυγείο και είναι έτοιμο να σε ξεδιψάσει … Ποσά υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα χάρη στην ευκολία, τη νοστιμιά, το χαμηλό κόστος και τη στιγμιαία ικανοποίηση για γλυκό ή αλμυρό καταναλώνουμε σε εβδομαδιαία ή καθημερινή βάση;
Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση της Σχολής Δημόσιας Υγείας Μπλούμπεργκ του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς οι περισσότερες από τις μισές θερμίδες (58%) που καταναλώνουν στο σπίτι οι ενήλικες Αμερικανοί προέρχονται από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία έχουν ελάχιστη ή καθόλου θρεπτική αξία, με ουσίες όπως χρωστικές, γαλακτωματοποιητές, τεχνητά αρώματα και γλυκαντικά.
Από έρευνα για την υγεία και τη διατροφή που διεξήχθη από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των ΗΠΑ, προκύπτει ότι οι Αμερικανοί όλων των μορφωτικών και εισοδηματικών επιπέδων ξεπερνούν το 50% των θερμίδων από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα. Εντούτοις, παρατηρείται μεγαλύτερη κατανάλωση από μέλη κοινοτήτων με χαμηλότερο εισόδημα, καθώς τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας είναι διαθέσιμα σε όλα τα καταστήματα και είναι πιο προσιτά.
Το φαινόμενο, όμως, δεν παρατηρείται μόνο στις ΗΠΑ, αλλά έχει παγκόσμιες διαστάσεις: Στη Μεγάλη Βρετανία οι ενήλικες καταναλώνουν περίπου το 57% των ημερήσιων θερμίδων τους με τέτοιου είδους τρόφιμα, με το ποσοστό στα παιδιά να αγγίζει το 65%. Αντίστοιχα στην Αυστραλία το ποσοστό για τους ενήλικες φτάνει το 40%, ενώ στην Ιαπωνία πλησιάζει το 28%.
Δεκάδες έρευνες έχουν συνδέσει την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων προϊόντων με σοβαρές χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιαγγειακές νόσους, παχυσαρκία, καρκίνο του παχέος εντέρου.
Έκθεση σε μικροπλαστικά και νανοπλαστικά
Οι επιπτώσεις για την υγεία δεν περιορίζονται στις παραπάνω παθήσεις, καθώς, τα τρόφιμα αυτά συνδέονται και με τη συσσώρευση μικροπλαστικών και νανοπλαστικών στον οργανισμό και δη στον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Brain Medicine τα σωματίδια αυτά καταφέρνουν να διεισδύσουν και να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται σε ανησυχητικές ποσότητες, εντείνοντας περιστατικά κατάθλιψης, άνοιας και ψυχικές διαταραχές.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές είναι σχεδόν απίθανο να αποτραπεί η έκθεση του ανθρώπου σε νανοπλαστικά και μικροπλαστικά, καθώς βρίσκονται παντού, από το έδαφος, το νερό, μέχρι τον αέρα που αναπνέουμε. Εντούτοις, εκτιμούν ότι υπάρχει η δυνατότητα να μειωθεί η πρόσληψή τους μέσω τροφής ή να ενισχυθεί η αποβολή τους από τον οργανισμό.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα ποσοστά είναι εξαιρετικά ανησυχητικά ιδίως σε ασθενείς με άνοια, με δημοσίευση στο Nature Medicine να αναφέρει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου μια κουταλιά μικροπλαστικών και νανοπλαστικών, με επίπεδα 3-5 φορές υψηλότερα σε άτομα με τεκμηριωμένη διάγνωση άνοιας. Συγκεκριμένα, οι εγκεφαλικοί ιστοί βρέθηκαν να έχουν 7-30 φορές υψηλότερες ποσότητες σωματιδίων από άλλα όργανα όπως το ήπαρ ή τα νεφρά.
Επιπλέον, υπολογίστηκε ότι ήταν μικρότερα των 200 nm και το σωματίδιο που ανιχνεύθηκε συχνότερα ήταν το πολυαιθυλένιο, το πιο κοινό πολυμερές που χρησιμοποιείται σε είδη συσκευασίας, όπως σακούλες, μεμβράνες, μπουκάλια.
Για ποιο λόγο, όμως, ασθενείς με άνοια παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα σωματιδίων; Μπορεί η πάθηση να αποδυναμώνει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, επιτρέποντας την είσοδο περισσότερων μικροπλαστικών ή μήπως τα μικροπλαστικά, μόλις εισέλθουν στο εσωτερικό τους, πυροδοτούν φλεγμονές επιδεινώνοντας τον νευροεκφυλισμό, διερωτώνται οι επιστήμονες.
Σαφείς απαντήσεις ακόμα δεν έχουν δοθεί, με τους ερευνητές να εξακολουθούν να διενεργούν έρευνες.
Αυτό, ωστόσο, που διαπιστώθηκε είναι ότι η συγκέντρωση μικροπλαστικών και νανοπλαστικών δεν επηρεάστηκε από την ηλικία ή το φύλο, αλλά τη χρονιά του θανάτου του ασθενούς, με αύξηση έως και 50% στη συσσώρευση το 2024 συγκριτικά με το 2016.
Εξηγούν, δε, ότι από 10 έως 40 εκατ. τόνοι μικροπλαστικών διαχέονται στο περιβάλλον ετησίως, με το ποσοστό αυτό να αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2040, με τον άνεμο και το νερό να διευκολύνουν το «ταξίδι» τους στον άνθρωπο.
Ως αποτέλεσμα, παρατηρούνται φλεγμονές, οξειδωτικό στρες, ανοσολογική δυσλειτουργία, μειωμένος πολλαπλασιασμός κυττάρων, ανώμαλη ανάπτυξη οργάνων, ενώ σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine ασθενείς με στένωση της καρωτίδας αρτηρίας όπου ανιχνεύθηκαν σωματίδια παρουσίασαν υψηλότερο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου.
«Μη ρεαλιστική» η αποτροπή έκθεσης σε σωματίδια
Οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν «μη ρεαλιστική» την αποτροπή έκθεσης σε μικροπλαστικά, εξαιτίας της διευρυμένης παρουσίας τους στο περιβάλλον. Εντούτοις, συστήνουν τη μείωση πηγών πρόσληψής τους, όπως η μετάβαση από εμφιαλωμένο σε νερό βρύσης που υπολογίζεται σε μειωμένη έκθεση από 90.000 σε 4.000 σωματίδια ετησίως. Την ίδια ώρα, καλούν τους καταναλωτές να αποφεύγουν να θερμαίνουν φαγητό σε πλαστικά σκεύη στο φούρνο μικροκυμάτων, καθώς μπορεί να απελευθερωθούν τεράστιες ποσότητες μικροπλαστικών και νανοπλαστικών, έως και 4,22 εκατ. και 2,11 δισ.σωματίδια ανά τετραγωνικό εκατοστό σε μόλις τρία λεπτά!
Παράλληλα, συστήνουν τη χρήση γυάλινων και ανοξείδωτων δοχείων για την αποθήκευση τροφίμων.
Επιπλέον, η κατανάλωση τσαγιού σε φύλλα κι όχι σε φακελάκια μπορούν να αποτρέψουν την πρόσληψη σωματιδίων, καθώς συχνά στα φακελάκια περιέχεται πλαστικό.
Όσο για τα τρόφιμα, τονίζουν ότι τα υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα όπως οι κοτομπουκιές περιέχουν 30 φορές περισσότερα μικροπλαστικά ανά γραμμάριο από το στήθος κοτόπουλου! Μάλιστα, σε έρευνα σχετικά με την κατάθλιψη παρατηρήθηκε ότι ο περιορισμός τέτοιων τροφίμων και η προτίμηση στη μεσογειακή διατροφή οδηγεί σε μείωση της διαταραχής.
Παράλληλα, η χρήση φίλτρου υψηλής απόδοσης σωματιδίων αέρα (HEPA) απομακρύνει έως και 99,97% των αερομεταφερόμενων σωματιδίων μεγέθους έως και 0,3 μm.
Σχετικά με την αποβολή τους από το σώμα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο ιδρώτας ενδέχεται να παίζει καθοριστικό ρόλο, αν και απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθεί η ικανότητα του να απομακρύνει χημικές ενώσεις, όπως η δισφαινόλη (BPA).
Απλά βήματα για καλύτερη διατροφή
Οι ειδικοί προτείνουν απλά βήματα για καλύτερη, πιο υγιεινή διατροφή με λιγότερα μικροπλαστικά. Η καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, Τέρα Φατζίνο, μιλώντας προ μηνών στο CNN είχε καλέσει τους καταναλωτές να κάνουν ένα απλό πείραμα: Να αφουγκραστούν το σώμα τους αφού φάνε πατατάκια ή μήλο. Μετά την κατανάλωση μιας σακούλας με πατατάκια, ο εγκέφαλος ζητάει και άλλη. Αντιθέτως, όταν κάποιος φάει ένα μήλο, το σώμα του δεν έχει ανάγκη από ένα ακόμα. Η γεύση του είναι ευχάριστη και υπάρχει το αίσθημα του κορεσμού.
Επιπλέον, η καθηγήτρια Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Τσάν του Χάρβαρντ, Σίντι Λέουνγκ, σε δηλώσεις της στο National Geographic συστήνει την κατανάλωση πέντε γευμάτων καθημερινά, ώστε ο καταναλωτής να μην υποκύπτει σε παρηγορητικές αγορές γρήγορων, φθηνών και υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων που διεγείρουν τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου.
Η καθηγήτρια καλεί να είμαστε προσεκτικοί στις ετικέτες των προϊόντων και να επιλέγουμε τρόφιμα με λιγότερο νάτριο και πρόσθετη ζάχαρη. Την ίδια ώρα, προτείνει στους γονείς να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους σχετικά με τον τρόπο που οι εταιρίες τα προσεγγίζουν μέσω της διαφήμισης και της τοποθέτησης των επεξεργασμένων τροφίμων στο ύψος των ματιών τους ή σε προθήκες στο ταμείο, ώστε να μην πέσουν θύματα του ανελέητου μάρκετινγκ.
Διαβάστε ακόμη
ΗΠΑ και ΕΕ σε αγώνα δρόμου για εμπορική συμφωνία – Εξι εβδομάδες πριν από την εκπνοή της ανακωχής
Μισέλ Δουκέρης: Ο παγκόσμιος αυτοκράτορας της μπύρας είναι Ελληνας (pics)
Ανεβάζουν ταχύτητες στην αμυντική βιομηχανία οι ελληνικές εταιρείες πληροφορικής
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.