Τη μεταφορά όλων των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο, μέσα από τη σύσταση του νέου Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης, εισάγει η νομοθετική πρωτοβουλία που παρουσίασαν χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εσωτερικών. Ο νέος φορέας, που θα λειτουργεί πλήρως σε ολόκληρη τη χώρα στις αρχές του 2027, αλλάζει συνολικά το πλαίσιο διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας.

Ο Εθνικός Οργανισμός Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης αποτελεί την επόμενη φάση εξέλιξης του Ελληνικού Κτηματολογίου, στο οποίο πλέον ενσωματώνονται και οι Υπηρεσίες Δόμησης — καταργώντας τις παθογένειες και τις διαφορετικές ταχύτητες του παρελθόντος. Με τον νέο φορέα, κάθε πολίτης θα έχει ένα ενιαίο σημείο εξυπηρέτησης για οτιδήποτε αφορά την ιδιοκτησία του: από άδειες δόμησης και βεβαιώσεις, μέχρι ελέγχους και καταγραφή στοιχείων. Η λειτουργία του οργανισμού υπόσχεται ταχύτερη αδειοδότηση, ίση μεταχείριση ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται το ακίνητο, διαφάνεια στη διαδικασία και πλήρως ψηφιακές υπηρεσίες που μειώνουν τη γραφειοκρατία. Παράλληλα, ο φορέας αναλαμβάνει την τεκμηρίωση και εγγύηση της ιδιοκτησίας, την έκδοση αδειών και συναφών πράξεων, τον έλεγχο των κατασκευών και την επιτήρηση της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Σημαντικός πυλώνας του νέου σχήματος είναι η δημιουργία Μητρώου Ανεξάρτητων Ελεγκτών Δόμησης, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν —με διαδικασία κλήρωσης— τους υποχρεωτικούς προελέγχους όλων των αδειών πριν ξεκινήσουν οι εργασίες. Αν εντοπιστούν παραβάσεις ή ελλείψεις στη συμμόρφωση με την πολεοδομική νομοθεσία, τον τελικό έλεγχο της άδειας θα διενεργεί η Γενική Διεύθυνση Δόμησης. Στην αναβαθμισμένη αυτή δομή, η Γενική Διεύθυνση θα εποπτεύει 20 Περιφερειακά Κέντρα Δόμησης και 77 Τοπικά Κέντρα Δόμησης, τα οποία θα αξιοποιούν τις υποδομές και τα σημερινά Κτηματολογικά Γραφεία, δημιουργώντας ένα ενιαίο, συνεκτικό και λειτουργικό σύστημα για όλη τη χώρα.

Χρήσιμες απαντήσεις για τη νέα μεταρρύθμιση

Τι επιτυγχάνεται με τη νέα μεταρρύθμιση;

Η νέα μεταρρύθμιση οδηγεί σε ταχύτερη εξυπηρέτηση και αποτελεσματικότερη κατανομή φόρτου εργασίας, ενιαία εφαρμογή της νομοθεσίας για όλους σε όλη τη χώρα, ψηφιοποίηση, διαλειτουργικότητα και απλούστευση διαδικασιών, σταδιακή κατάργηση της ανάγκης εντοπιότητας και δυνατότητα εξ αποστάσεως εξυπηρέτησης. Κυρίως, όμως, με το νέο σύστημα οργάνωσης των Κέντρων Δόμησης παρέχεται ισοτιμία στο δικαίωμα δόμησης για όλους, ανεξαρτήτως της υπηρεσίας στην οποία θα απευθυνθούν, ενώ επιτυγχάνεται η διαφάνεια με τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων και τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στον έλεγχο των οικοδομικών αδειών, για πρώτη φορά στη χώρα.

Πώς ωφελείται ο πολίτης από τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα;

Με τον νέο Οργανισμό, ο πολίτης εξυπηρετείται από ένα σημείο διοίκησης για όλα τα θέματα που αφορούν την ακίνητη ιδιοκτησία του, ταχύτερη έκδοση αδειών δόμησης, ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως της γεωγραφικής τοποθεσίας του ακινήτου, διαφάνεια και πλήρως ψηφιακές υπηρεσίες.

Για ποιον λόγο ήταν αναγκαία η μεταρρύθμιση των Υπηρεσιών Δόμησης;

-Το σημερινό πλαίσιο παρουσιάζει διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή των διαδικασιών και στη διαθεσιμότητα ψηφιακών εργαλείων μεταξύ διαφορετικών περιοχών.

-Σε πανελλαδική αξιολόγηση του ΥΠΕΣ (05/2025), οι Υπηρεσίες Δόμησης καταγράφουν μέση βαθμολογία 3,4/10, ένδειξη ότι η αποτελεσματικότητα, η απλοποίηση και ψηφιοποίηση αποτελούν προτεραιότητα για τους πολίτες.

-Στο 23% των ΥΔΟΜ ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας υπερβαίνει τους 3 μήνες. Εχουν καταγραφεί και περιπτώσεις ιδιαιτέρως σύνθετων φακέλων, όπου ο χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας ξεπέρασε τα 5 έτη.

-Από τους 332 δήμους της χώρας, μόνο 185 διαθέτουν σήμερα ΥΔΟΜ – δηλαδή περίπου 56%.

-147 δήμοι δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ 28 δήμοι με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων και 14 δήμοι με πληθυσμό άνω των 40.000 κατοίκων δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ.

-Περίπου 35% των ΥΔΟΜ λειτουργούν με έως δύο μηχανικούς, αριθμός που δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις ειδικότητες που απαιτεί η κείμενη πολεοδομική νομοθεσία.

Αφαιρούνται από τους δήμους όλες οι σχετικές αρμοδιότητες;

Οι δήμοι διατηρούν κρίσιμες αρμοδιότητες του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή:

-εκπόνηση και παρακολούθηση πολεοδομικών μελετών, αναπλάσεων και επεκτάσεων σχεδίων πόλης,

-διαχείριση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων,

-συμμετοχή στις αποφάσεις για τα θέματα χωροταξίας, χρήσεων γης και Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων,

-σύνταξη διαγραμμάτων και πράξεων εφαρμογής, διαχείριση διαδικασιών τακτοποίησης, αναλογισμού, προσκυρώσεων και καταχωρίσεων,

-πρόταση για άρση απαλλοτριώσεων και ασυμφωνιών με το εγκεκριμένο σχέδιο,

-ρυμοτομικές και τοπογραφικές εφαρμογές.

Τι σημαίνει «έξυπνος έλεγχος αδειών με Τεχνητή Νοημοσύνη» και πώς θα λειτουργεί στην πράξη;

Στόχος είναι για πρώτη φορά να υπάρχει συστηματικός έλεγχος των οικοδομικών αδειών με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, ώστε οι έλεγχοι να είναι πιο στοχευμένοι και αποτελεσματικοί. Αντί να γίνονται τυχαίοι έλεγχοι, το σύστημα αξιοποιώντας διαθέσιμα δεδομένα θα μπορεί να παρέχει πληροφορία για το ποιοι φάκελοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν προβλήματα (π.χ. σε περιοχές με αυθαιρεσία, σε ζώνες προστασίας ή σε έργα μεγαλύτερης πολυπλοκότητας).

Με τον τρόπο αυτό αξιοποιώντας την Τ.Ν.:

-Θα ελέγχεται περίπου το 30% των αδειών, αλλά όχι τυχαία.

-Το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης θα αναλύει δεδομένα και θα προτείνει ποιες υποθέσεις είναι «υψηλού ρίσκου».

-Θα υπάρχει δυνατότητα να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε «ευαίσθητες» περιοχές, όπως ιστορικοί τόποι, προστατευόμενες περιοχές ή σημεία όπου έχουν εντοπιστεί στο παρελθόν πολλές παραβάσεις.

Διαβάστε ακόμη 

Goldman Sachs: Γιατί οι ελληνικές τράπεζες θα πρωταγωνιστήσουν και το 2026

MLS Πληροφορική: Σε νέο ιδιοκτήτη τα κεντρικά γραφεία της, αλλά με… θρίλερ για το κτήριο (pics)

ΔΕΗ Ανανεώσιμες: Πώς θα πρασινίσει η περιοχή του Ορυχείου Μεγαλόπολης (pic)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα