Με τον πόλεμο να συνεχίζει να πιέζει ασφυκτικά το ενεργειακό σύστημα της Ουκρανίας, η εξασφάλιση φυσικού αερίου και η θωράκιση των υποδομών εν όψει ενός ακόμη δύσκολου χειμώνα αποτελούν ζητήματα ζωτικής σημασίας για τη χώρα.

Η ανάγκη για έως και 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG φέτος, εκ των οποίων σημαντικό μέρος αναμένεται να εισέλθει μέσω Ελλάδας, αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που αποκτά η χώρα μας ως ενεργειακή πύλη προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Η εξασφάλιση 40 φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου αποτελεί όχι μόνο οικονομική ανάγκη, αλλά ζήτημα επιβίωσης για νοικοκυριά, κρίσιμες υποδομές, τη βιομηχανία, αλλά και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις σύμφωνα με όσα αναφέρει σε συνέντευξή του o κ. Ντμίτρο Σάκαρουκ, διευθύνων σύμβουλος της D.Trading, θυγατρικής εταιρείας και εμπορικού βραχίονα της DTEK, της μεγαλύτερης ιδιωτικής ενεργειακής εταιρείας της Ουκρανίας.

Το ενεργειακό σύστημα της χώρας έχει υποστεί τεράστιες ζημιές. Η θερμική παραγωγή έχει σχεδόν καταστραφεί σε ποσοστό περίπου 70%, ενώ μεγάλα τμήματα του δικτύου μεταφοράς και διανομής έχουν χτυπηθεί επανειλημμένα. Σήμερα, η Ουκρανία λειτουργεί μόλις με το 1/3 της προπολεμικής ισχύος της, με τις εκτιμώμενες επενδύσεις αποκατάστασης να αγγίζουν τα 30 δισ. δολάρια. Οι κυλιόμενες διακοπές ρεύματος σε πολλές περιοχές φτάνουν ακόμη και τις 18 ώρες ημερησίως, ενώ οι τεχνικές ομάδες εργάζονται αδιάκοπα για να αποκαθιστούν βλάβες που συχνά επαναλαμβάνονται.

Από την πλευρά του, ο Ολεκσίι Ποβολότσκιι, επικεφαλής του Γραφείου Αποκατάστασης Ενεργειακών Υποδομών της DTEK, περιγράφει στο «b.s.» μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο. Οπως σημειώνει, «αυτός ίσως να είναι ο δυσκολότερος χειμώνας. Η Ρωσία χτυπά πλέον κάθε τμήμα του ενεργειακού συστήματος. Σε δύο μήνες δεχθήκαμε επαναλαμβανόμενες επιθέσεις σε σταθμούς, δίκτυα παραγωγής αερίου και ορυχεία άνθρακα». Η μεγαλύτερη πρόκληση, τονίζει, δεν αφορά μόνο τη ζημιά, αλλά και την αδυναμία άμεσης αντικατάστασης του εξοπλισμού, ζήτημα για το οποίο υπάρχει συνεργασία και με ελληνικές ενεργειακές εταιρείες για την αναζήτηση χρησιμοποιημένου αλλά λειτουργικού εξοπλισμού, μιας και η Ελλάδα διαθέτει μονάδες συμβατές με το ουκρανικό δίκτυο.

Διαφοροποίηση πηγών

Η χώρα μας είναι ο βασικός νοτιοευρωπαϊκός κόμβος LNG που συνδέεται με τον Trans-Balkan Pipeline -τη ραχοκοκαλιά των ροών φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη- προς Βουλγαρία, Ρουμανία και στη συνέχεια προς Ουκρανία και Μολδαβία. Δεν μιλάμε πια για μια θεωρητική διέλευση, αλλά για έναν λειτουργικό, δοκιμασμένο και εμπορικά ενεργό διάδρομο, αναφέρει ο κ. Σάκαρουκ.

«Το κρίσιμο για εμάς είναι η διαφοροποίηση. Για δεκαετίες, οι προμήθειες της Ουκρανίας εξαρτώνταν από το ρωσικό αέριο. Σήμερα το LNG που έρχεται από ελληνικά terminals -σε μεγάλο βαθμό αμερικανικής προέλευσης- μας δίνει τη δυνατότητα να μην έχουμε έναν προμηθευτή, αλλά επιλογές από διαφορετικά σημεία του πλανήτη, καθώς και αέριο από την περιοχή της Κασπίας (TAP). Η δυνατότητα άμεσης αναδρομολόγησης ροών φυσικού αερίου είναι κρίσιμη σε συνθήκες πολέμου, ειδικά όταν ενεργειακά assets πλήττονται στοχευμένα».

Οι υπόγειες αποθήκες

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει ο επικεφαλής της D.Τrading στον ρόλο της Ουκρανίας σε αποθηκευτικές υποδομές, καθώς η χώρα επιδιώκει να αξιοποιήσει τις υπόγειες αποθήκες δυναμικότητας 31 bcm, που είναι οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη, όχι μόνο για ίδια χρήση, αλλά και για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. Το 2023 είχαν αποθηκευτεί από ξένους έμπορους περίπου 2,5 bcm φυσικού αερίου στην Ουκρανία, αλλά σταδιακά οι όγκοι έχουν μειωθεί λόγω επιθέσεων.
«Δεν είμαστε απλώς καταναλωτές. Γινόμαστε κόμβος ευελιξίας, αποθήκευσης και στρατηγικού αποθέματος για την περιοχή, δίνοντας τη δυνατότητα σε Ευρωπαίους traders να αποθηκεύουν αέριο στην Ουκρανία και να ενισχύσουν την περιφερειακή ετοιμότητα για τον χειμώνα», αναφέρουν τα στελέχη της εταιρείας.

Τα τέλη διέλευσης

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Σάκαρουκ, διαθέτει μεγαλύτερη δυναμικότητα εισαγωγής LNG από όση χρειάζεται για κατανάλωση. Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη προσφέρουν σε ετήσια βάση από 12 έως 13 bcm. Με την εσωτερική κατανάλωση φυσικού αερίου να αγγίζει συνολικά τα 6,3 bcm, ο επικεφαλής της D.Trading εκτιμά ότι 6 έως 7 bcm μπορούν να διοχετευτούν προς τον βορρά και αποτελούν ποσότητες ικανές να καλύψουν σημαντικό μέρος των ουκρανικών αναγκών τον χειμώνα ή την αποθήκευση σε περιόδους χαμηλής ζήτησης.

«Η διαδρομή Ελλάδα – Βουλγαρία – Ρουμανία – Μολδαβία – Ουκρανία (με την εμπορική ονομασία Route 1) είναι ήδη ενεργή και δοκιμασμένη. Η D.Trading υπήρξε η πρώτη που τη χρησιμοποίησε εμπορικά και παραμένει ο μεγαλύτερος χρήστης της». «Το LNG από τις ΗΠΑ μπαίνει στο ελληνικό σύστημα μέσω των τερματικών σταθμών, επαναεριοποιείται και στη συνέχεια μεταφέρεται από τα Βαλκάνια έως την Ουκρανία. Αυτό πριν λίγα χρόνια ήταν απλώς θεωρητική δυνατότητα», υπογραμμίζει ο κ. Σάκαρουκ, και αναφέρει ότι με ελκυστικότερα τιμολόγια διέλευσης και πολυετή συμβόλαια ο διάδρομος μπορεί να γίνει από τις πιο προσιτές και αξιόπιστες οδούς LNG στην Ευρώπη.

Σήμερα, όπως λέει, το συνολικό κόστος των διαμετακομιστικών τελών που επιβάλλουν οι πέντε διαφορετικοί διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου (TSOs) στον Κάθετο Διάδρομο παραμένει υψηλό, γεγονός που αποθαρρύνει τις εταιρείες να τον χρησιμοποιούν συστηματικά. Απαιτείται εναρμόνιση τιμολογίων και δυνατότητα πολυετών συμβολαίων μεταφοράς (firm capacity) ώστε να υπάρξει σταθερότητα στον προγραμματισμό, στο hedging και στη σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων LNG.

«Εάν συμβεί αυτό, το Route 1 μπορεί να γίνει ένας από τους πιο οικονομικά σταθερούς τρόπους μεταφοράς LNG στην Ανατολική Ευρώπη και ένας πραγματικός μηχανισμός απεξάρτησης από τη Ρωσία». Ο ίδιος προσθέτει ότι η Ουκρανία έχει ήδη κλείσει απευθείας συμφωνίες LNG με αμερικανικές εταιρείες, όπως η Venture Global, η οποία θα τροφοδοτήσει με αμερικανικό LNG και την Atlantic See (κοινό σχήμα Αktor και ΔΕΠΑ Εμπορίας), με την οποία υπέγραψαν συμφωνίες.

ΑΠΕ και αποθήκευση

Παρά τις καταστροφές σε θερμικούς σταθμούς και ηλεκτρικά δίκτυα μεταφοράς, η Ουκρανία επιταχύνει την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Η χώρα διαθέτει σήμερα 28,5 GW εγκατεστημένης ισχύος, με περίπου 24% από ανανεώσιμες πηγές και στόχο να φτάσει το 35% έως το 2030.

Η DTEK υλοποιεί μεγάλα έργα όπως το αιολικό πάρκο Τιλιγούλσκα (έως 500 MW), από τα μεγαλύτερα στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ επενδύει σε 200 MW συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας για σταθεροποίηση του δικτύου και μείωση των επιπτώσεων από επιθέσεις. Παράλληλα, με την Octopus Energy και το πρόγραμμα RISE, προωθείται η μαζική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και μπαταριών σε δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις.
«Με τα συστήματα αποθήκευσης μπορούμε να κρατήσουμε τα φώτα αναμμένα ακόμη και μετά από επιθέσεις», τονίζει ο κ. Σάκαρουκ. «Αν το αέριο είναι αυτό που μας κρατά ζεστούς τον χειμώνα, οι ΑΠΕ είναι αυτό που κρατά ζωντανή την αντοχή μας στο αύριο», λέει χαρακτηριστικά.

Διαβάστε ακόμη 

ΕΥΔΑΠ: Πάνω από €400 εκατ. φέρνει η αναπροσαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής από αρχές του 2026

Φρεγάτα Κίμων: Οι ψηφιακές Belharra που αλλάζουν τις ισορροπίες σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο – Ο κομβικός ρόλος των ελληνικών εταιρειών (pics + vid)

LAMDA: Το δεύτερο τρίμηνο του 2027 παραδίδεται ο Πύργος Κατοικιών στο Ελληνικό

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα