Ήταν τέλη του περασμένου Μαΐου όταν σχεδόν ένα ολόκληρο χωριό στην Ελβετία «χάθηκε» κάτω από εκατ. κυβικά μέτρα πάγου και λάσπης. Οι συγκλονιστικές εικόνες με το κατεστραμμένο χωριό Μπλάτεν των 300 κατοίκων – το είχαν προηγουμένως εκκενώσει – έκαναν το γύρο του κόσμου και στάθηκαν αφορμή για να ανοίξει και πάλι η συζήτηση γύρω από την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Εξάλλου, αιτία της τεράστιας φυσικής καταστροφής, από τις χειρότερες που έχει βιώσει τα τελευταία χρόνια η Ελβετία, αποτέλεσε η συρρίκνωση των παγετώνων στις Ελβετικές Άλπεις που οδήγησε στην κατάρρευση ενός μεγάλου τμήματος του παγετώνα Μπιρτς.

Ο δήμαρχος της περιοχής, Ματίας Μπέλβαλντ, δεσμεύθηκε ότι το Μπλάτεν θα ανοικοδομηθεί και πως μέχρι την ερχόμενη άνοιξη η λίμνη που σχηματίστηκε από τον πάγο θα αδειάσει, με τις υλικές ζημιές να υπολογίζονται σε 343 εκατ. ευρώ.

Μπορούν ανάλογες καταστροφές να προβλεφθούν και να αποτραπούν; Στην περίπτωση του ελβετικού χωριού, οι αρμόδιοι είχαν παρατηρήσει κίνηση του παγετώνα, με αποτέλεσμα να αποφευχθούν ανθρώπινες απώλειες, ωστόσο με πόση ακρίβεια μπορεί κανείς να προβλέψει ένα ανάλογο συμβάν; Συνθήκες όπως η κλίση της επιφάνειάς του, βοηθούν το έργο των ειδικών, ωστόσο η κατολίσθηση προκαλείται από σειρά παραγόντων, με την κλιματική αλλαγή να ενισχύει τις πιθανότητες. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, η αύξηση της θερμοκρασίας επιταχύνει την τήξη του πάγου, καθιστώντας τις πλαγιές των βουνών πιο ασταθείς.

Σε μία προσπάθεια να παρατηρηθεί η δραστηριότητα στις περιοχές με παγετώνες, ερευνητές στην Ελβετία τοποθέτησαν 1,2 χλμ. καλωδίων οπτικών ινών ώστε να ανιχνεύσουν τις δονήσεις στον παγετώνα, τις οποίες άλλες τεχνολογίες δε θα μπορούσαν να καταγράψουν επαρκώς.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Σεισμολογική Εταιρεία το πυκνό πλέγμα οπτικών ινών τοποθετήθηκε στο δεύτερο μεγαλύτερο παγετώνα στην Ελβετία, Γκόρνερ, από επιστημονική ομάδα του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Ζυρίχης (ETH).

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, από τις σημαντικότερες προκλήσεις γύρω από τη συγκέντρωση δεδομένων σχετικά με τις σεισμικές δονήσεις από οπτικές ίνες είναι η διασφάλιση ότι το καλώδιο εφαρμόζει καλά στο έδαφος.

Μιλώντας στο ελβετικό δίκτυο Swissinfo ο Τόμας Χάντσον, σεισμολόγος που συμμετείχε στη μελέτη, εξήγησε ότι «οι οπτικές ίνες μας επιτρέπουν να ανιχνεύουμε εξαιρετικά μικρά σεισμικά γεγονότα, τα οποία άλλες τεχνολογίες δεν θα μπορούσαν να μετρήσουν. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στη βελτίωση των συστημάτων παρακολούθησης παγετώνων».

Χάρη στις οπτικές ίνες καταγράφηκαν έως και 1.000 σεισμικά κύματα την ημέρα στον παγετώνα, με τον ειδικό να αναφέρει στο ελβετικό δίκτυο ότι δε γνωρίζει την ακριβή σημασία της δραστηριότητας αυτής, ούτε αν πρόκειται για ανωμαλία ικανή να προκαλέσει κατάρρευση, καθώς η δοκιμή βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Ωστόσο, μελλοντικά και με περισσότερα δεδομένα από το σημείο θα είναι δυνατή η πρόβλεψη μίας πιθανής υποχώρησης.

«Η ξαφνική αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια επικείμενη κατάρρευση. Αυτά είναι σήματα που άλλες συσκευές δεν θα ανίχνευαν», πρόσθεσε ο Χάντσον.

Παράλληλα, οι ερευνητές συνέκριναν δεδομένα από το δίκτυο οπτικών ινών με εκείνα από σεισμικούς αισθητήρες, διαπιστώνοντας ότι το πρώτο παρέχει σχεδόν 20 φορές μεγαλύτερο όγκο δεδομένων.

Την ίδια ώρα, οι οπτικές ίνες είναι πιο «ευαίσθητες» και μπορούν να ανιχνεύσουν μεγαλύτερο εύρος συχνοτήτων σήματος, ακόμα και όσα διαρκούν για ώρες ή ακόμη και ημέρες, γεγονός που επιτρέπει στους σεισμολόγους να υπολογίσουν τις συνθήκες του πάγου σε βάθος χρόνου.

Οι ειδικοί αισιοδοξούν ότι ανάλογα συστήματα θα μπορούν να εγκατασταθούν στους πιο «ευάλωτους» παγετώνες στο μέλλον και σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες τεχνολογίες, όπως οι εικόνες δορυφόρου και οι συσκευές ραντάρ, θα είναι εφικτή η βελτίωση της παρατήρησης των πιο επικίνδυνων παγετώνων.

Διαβάστε ακόμη

Σπύρος Μανωλόπουλος (Space Hellas): 2 δισ. ευρώ για την πληροφορική από τα έργα Αμυνας το 2026-2030

Στη Βουλή το νομοσχέδιο «σκούπα» για τον Τελωνειακό Κώδικα – Τι αλλάζει άμεσα

Πλειστηριασμοί: Η HelioSphera, η «Julia Bergovich» και η επώνυμη βίλα στον Γέρακα (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα