Η πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εσωτερικών και «τσάρου της ενέργειας» Νταγκ Μπέργκαμ στην Αθήνα δεν ήταν μια τυπική διπλωματική κίνηση, αλλά ένα ηχηρό μήνυμα από την Ουάσινγκτον: οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να καταστήσουν την Ελλάδα το βασικό πέρασμα για την εξαγωγή αμερικανικού LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ενωση επιταχύνει την απεξάρτησή της από τη Ρωσία, οι ΗΠΑ διεκδικούν στρατηγικά τον χώρο που αφήνει πίσω της η Μόσχα.

Η ελληνική ενεργειακή πραγματικότητα το επιβεβαιώνει. Από τις αρχές του έτους περισσότερα από 50 δεξαμενόπλοια (από μόλις 11 πέρυσι) έχουν ξεφορτώσει φορτία με αμερικανικό LNG στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας, αποδίδοντας συνολικά πάνω από 17,5 τεραβατώρες φυσικού αερίου στην αγορά. Μαζί με τον σταθμό της Αμφιτρίτης στην Αλεξανδρούπολη έφτασαν στις 21 τεραβατώρες (από 11,98 τεραβατώρες πέρυσι), στοιχείο που δείχνει την ταχύτητα με την οποία το αμερικανικό καύσιμο καταλαμβάνει έδαφος στην ελληνική ενεργειακή πίτα.

Το πρώτο οκτάμηνο του έτους πάνω από το 81% των εισαγωγών LNG της χώρας προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες (από 71,68% πέρυσι), ενώ το μερίδιό τους στο σύνολο της εγχώριας κατανάλωσης φτάνει στο 35%. Φέτος, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, μηδενίστηκαν οι εισαγωγές ρωσικού LNG ενώ πέρυσι αντιστοιχούσαν στο 15,3%, διατηρώντας περίπου στα ίδια επίπεδα τις εισαγωγές από Αλγερία και Νορβηγία.

Το μήνυμα της Ουάσινγκτον

Ο κ. Μπέργκαμ κατά το πρόσφατο ταξίδι του στην Αθήνα δεν περιορίστηκε σε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς της κυβέρνησης. Επισκέφτηκε τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας, την κύρια πύλη εισόδου του φυσικού αερίου στη χώρα, στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι η Ουάσινγκτον βλέπει τις ελληνικές υποδομές ως κλειδί για την τροφοδοσία της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Ευρώπης.

Η επίσημη επίσκεψη συνοδεύτηκε από γεύμα που παρέθεσε ο ΔΕΣΦΑ και δείπνο στην πρεσβευτική κατοικία, με τη συμμετοχή κορυφαίων παραγόντων του επιχειρηματικού κόσμου και της ελληνικής αγοράς ενέργειας – μεταξύ άλλων παρέστησαν ο κ. Γιώργος Περιστέρης, ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, ο κ. Γιώργος Στάσσης, ο κ. Δημήτρης Κοπελούζος, η κυρία Μαριάννα Λάτση, ο κ. Ευάγγελος Μαρινάκης, ο κ. Αλέξανδρος Εξάρχου, ο κ. Μάνος Μανουσάκης κ.ά.

Η παρουσία αυτών των προσώπων δεν ήταν τυχαία. Επρόκειτο για μια έμπρακτη επιβεβαίωση ότι οι ΗΠΑ δεν απευθύνονται μόνο στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά επιδιώκουν να χτίσουν δεσμούς και με τον επιχειρηματικό κόσμο και στελέχη του ενεργειακού κλάδου που διαμορφώνουν την αγορά και μέχρι σήμερα έκαναν εισαγωγές ρωσικού αερίου και LNG. «Ολοι οι φίλοι των ΗΠΑ αγοράζουν αμερικανικό LNG», είπε με νόημα ο κ. Μπέργκαμ προτρέποντας τους Ελληνες επιχειρηματίες σε μακροχρόνια συμβόλαια με αμερικανικές εταιρείες, στο πρότυπο εκείνων που η Ευρώπη συνήθιζε να κλείνει με την Gazprom.

Τέτοια συμβόλαια έχει συνάψει η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Metlen, αλλά και η ΔΕΗ αποκτώντας με τη σειρά της το συμβόλαιο του ομίλου Κοπελούζου με τους Ρώσους μέσω της Prometheus Gas. Οπως σχολίαζαν παράγοντες της ενεργειακής αγοράς, οι συναντήσεις αυτές αξιοποιήθηκαν για ένα πυκνό πρόγραμμα επαφών επιτρέποντας τον άμεσο διάλογο ανάμεσα σε Ελληνες και Αμερικανούς αξιωματούχους.

Μπορεί να μην έκλεισαν συμφωνίες, κάτι που δεν θα μπορούσε να γίνει σε αυτό το στάδιο, αλλά τα μηνύματα εστάλησαν εκατέρωθεν και τώρα η μπάλα βρίσκεται στην ελληνική πλευρά. Το έδαφος έχει προλειανθεί και θα συνεχίσει να στρώνεται έως τον προσεχή Νοέμβριο, όταν στην Ελλάδα θα διεξαχθεί η διάσκεψη για τη Διατλαντική Συνεργασία στην ενέργεια (P-TECC), παρουσία του υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ.

Ο ρόλος του FSRU Αλεξανδρούπολης

Την ίδια στιγμή, ηχηρό σήμα για περισσότερο αμερικανικό LNG στην Ελλάδα δίνει και η πρόσφατη επαναλειτουργία του FSRU Αλεξανδρούπολης από την Gastrade, συμφερόντων Κοπελούζου, Λιβανoύ, ΔΕΠΑ Εμπορίας, ΔΕΣΦΑ και Bulgartransgaz.
Το νέο τέρμιναλ εξελίσσεται σε στρατηγικό σημείο εισόδου του αμερικανικού LNG στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα ο Κάθετος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, του οποίου αποτελεί σημαντικό κρίκο, κερδίζει έδαφος ως εναλλακτική όδευση για τη μεταφορά μη ρωσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία – εφόσον ξεπεραστούν τα εμπόδια που βάζουν οι τσουχτερές ταρίφες διαμετακόμισης.

Το FSRU της Αλεξανδρούπολης υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ από το ξεκίνημά του, ενώ πριν από έναν χρόνο η Gastrade υπέγραψε με την αμερικανική Venture Global δεσμευτική συμφωνία που προβλέπει δέσμευση περίπου 1 εκατομμυρίου τόνων τον χρόνο χωρητικότητας επαναεριοποίησης LNG για πέντε χρόνια. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σχεδόν στο 25% της συνολικής χωρητικότητας του τερματικού σταθμού και μεταφράζεται σε περίπου 12 φορτία LNG τον χρόνο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΕΣΦΑ, για τη δεκαετία 2025-2034 προβλέπεται αύξηση της ετήσιας κατανάλωσης στα 77,6 τεραβατώρες, ενώ οι δημοπρασίες δέσμευσης δυναμικότητας δείχνουν σαφή τάση απεξάρτησης των χωρών της ΝΑ Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Σε αυτό το πλαίσιο, το FSRU Αλεξανδρούπολης και η Ρεβυθούσα γίνονται οι «δίδυμοι πνεύμονες» του αμερικανικού LNG στην περιοχή.

Παράλληλα, η αύξηση των εξαγωγών αμερικανικού αερίου προς την Ευρώπη, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του Κάθετου Διαδρόμου, ανοίγει προοπτικές για νέα τέρμιναλ, με ισχυρές υποψηφιότητες τη Διώρυγα Gaz στους Αγίους Θεοδώρους, το FSRU της Elpedison στη Θεσσαλονίκη και το δεύτερο FSRU στη Θράκη από την Gastrade, το οποίο προχωρά ήδη σε περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Το ρωσικό αέριο και οι ευρωπαϊκές ισορροπίες

Σήμερα, παρά τη σημαντική μείωση, οι ρωσικές ροές προς την Ε.Ε. δεν έχουν μηδενιστεί. Η Ευρώπη έχει θέσει ορόσημο την 1η Ιανουαρίου του 2028 για τον πλήρη τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού αερίου, ενώ οι ΗΠΑ πιέζουν για επίσπευση το 2026. Το δίλημμα είναι σαφές: ταχύτερη απεξάρτηση με υψηλότερο κόστος ή σταδιακή απεξάρτηση με περισσότερη σταθερότητα;

Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία. Με τη Ρεβυθούσα, το FSRU Αλεξανδρούπολης, τον υπό διαμόρφωση Κάθετο Διάδρομο και τη συζήτηση για νέα FSRU αναδεικνύεται σε κρίσιμο ενεργειακό κόμβο. Η Ουάσινγκτον, με την παρουσία Μπέργκαμ και τις κινήσεις της αμερικανικής πρεσβείας, κατέστησε σαφές ότι θέλει την Αθήνα να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι να ισορροπήσει ανάμεσα στο γεωπολιτικό κέρδος και το ενεργειακό κόστος, μετατρέποντας αυτή τη συγκυρία σε στρατηγικό πλεονέκτημα για τις επόμενες δεκαετίες.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το γεγονός ότι η Ελλάδα κατάφερε να στραφεί σχετικά εύκολα στις εισαγωγές αμερικανικού LNG δεν σημαίνει ότι η συνέχεια θα είναι δεδομένη.
Η βιωσιμότητα αυτής της επιλογής θα εξαρτηθεί από το πώς θα κινηθούν οι διεθνείς τιμές, από τη διαθεσιμότητα φορτίων και πλοίων μεταφοράς, από την αξιοπιστία και την αναβάθμιση των εγχώριων υποδομών (Ρεβυθούσα, FSRU Αλεξανδρούπολης και τα νέα projects), αλλά και από το πόσο γρήγορα θα ενισχυθεί ο Κάθετος Διάδρομος που θα επιτρέπει τη ροή μη ρωσικού αερίου προς τα Βαλκάνια και την Ουκρανία.

Τέλος, καθοριστικό ρόλο θα παίξει η στρατηγική κατεύθυνση της Ε.Ε. -αν θα παραμείνει στον ορίζοντα του 2028 ή θα υποκύψει στις πιέσεις για επίσπευση-, αλλά και η συνολική ισορροπία στις σχέσεις της Αθήνας με την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα.

Διαβάστε ακόμη

TaxCalc – Ποιοι και γιατί ίσως αλλάξουν σχέδια το 2026 βλέποντας το «ψηφιακό» εκκαθαριστικό φόρου (pic)

Σημαντικές αυξήσεις έως και 90% στα τιμολόγια ρεύματος τον Οκτώβριο

Universal και Warner βρίσκονται κοντά στην επίτευξη συμφωνιών για την τεχνητή νοημοσύνη

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα