Σαν ηλεκτροφόρο καλώδιο διαπερνά την παγκόσμια οικονομία το κόστος της ενέργειας που μετατρέπεται και στην Ελλάδα σε γόρδιο δεσμό ενόψει του χειμώνα.
Το συνεχές ράλι τιμών στο πετρέλαιο που έχει αγγίξει τιμές πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι και η εκρηκτική κούρσα του φυσικού αερίου που έχει ανατιμηθεί 300% από αρχές του έτους, αποδεικνύουν ότι οι κρατικές επιδοτήσεις των 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα (9 ευρώ το μήνα μέχρι 300 κιλοβατώρες) έχουν ήδη ξεπεραστεί από την ορμή και την ένταση της ενεργειακής κρίσης. Αυτό άλλωστε εξηγεί και την δυστοκία της κυβέρνησης να εξειδικεύσει τον τρόπο που θα μοιραστούν οι πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Τα συναρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος και Οικονομικών) συμπεριέλαβαν προχθές σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας την τροπολογία για την σύσταση του νέου Ταμείου αλλά η υπουργική απόφαση που θα το θέσει πρακτικά σε εφαρμογή καθυστερεί. Ένας από τους λόγους αυτής της καθυστέρησης είναι ότι θα πρέπει να προσδιορίζει το ποσό της επιδότησης.
Το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει αναθεωρήσει μέσα σε 20 μέρες το αποθεματικό από τα 150 εκ. ευρώ που ήταν η πρωθυπουργική εξαγγελία στην ΔΕΘ στα 200 εκατ. ευρώ, δείχνει πόσο δυναμικό στοιχείο είναι οι αυξήσεις. Κάτι που εξηγείται και από την διεύρυνση των δικαιούχων και την βούληση να επιδοτηθούν οι οικιακοί καταναλωτές και για το φυσικό αέριο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατακόρυφη αύξηση στην τιμή του συγκεκριμένου καυσίμου. Το ύψος της επιδότησης ανά λογαριασμό θα καθοριστεί επίσης με υπουργική απόφαση. Η άσκηση δεν είναι εύκολη καθώς στο ΥΠΕΝ και το υπουργείο Οικονομικών αναζητούν τις πιθανές πηγές από τις οποίες θα αντλήσουν τους πόρους για να ανακουφίσουν τους καταναλωτές.
Ήδη, οι πρατηριούχοι μιλούν για αύξηση 35% στο πετρέλαιο θέρμανσης που θα ξεκινήσει η διανομή του στις 15 Οκτωβρίου ενώ διπλάσια είναι η αύξηση στο φυσικό αέριο. Τις τελευταίες μέρες επανέρχονται τα σενάρια για πιθανή αξιοποίηση των εσόδων που συγκεντρώνει ο ΕΛΑΠΕ (ειδικός λογαριασμός των ΑΠΕ) ο οποίος ενισχύεται από την ραγδαία αύξηση στην τιμή χονδρεμπορικής. Πρόκειται για μια εναλλακτική πηγή που είχε εξεταστεί και τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο αποφασίστηκε να βγει από το κάδρο των κυβερνητικών μέτρων καθώς είχαν εκφραστεί γκρίνιες για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον ΕΛΑΠΕ. Με τα πιθανά εναλλακτικά σενάρια να είναι περιορισμένα, ο ειδικός λογαριασμός δείχνει να ξαναβρίσκεται στο τραπέζι των επιλογών.
Σήμερα, πηγή άντλησης των 200 εκ. ευρώ που καλούνται να ανακουφίσουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς θα είναι τα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων, χρήματα όμως που έχει σχεδιαστεί να χρηματοδοτήσουν τα νοικοκυριά μέχρι τα τέλη του έτους.
Η σημασία που αποδίδουν οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στον βραχνά του ενεργειακού κόστους επαληθεύεται και από την ατζέντα του Eurogroup την προσεχή Δευτέρα. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης προσέρχονται στις Βρυξέλλες με τον φόβο ότι οι ανατιμήσεις στην ενέργεια κινδυνεύουν να πλήξουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και να επιβραδύνουν τις επενδύσεις δημιουργώντας συνθήκες ύφεσης στην οικονομία. Σύμφωνα με το Reuters, οποιαδήποτε πολιτική απάντηση πρέπει πρώτα να καθορίσει πόσο προσωρινές ή μόνιμες είναι οι αυξήσεις των τιμών της ενέργειας.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποστηρίζει ότι τα υψηλά επίπεδα στο κόστος θα είναι μέχρι τα τέλη του 2021 και από τη νέα χρονιά θα υπάρχει αποκλιμάκωση. Ωστόσο οι υπουργοί καλούνται να είναι έτοιμοι για το χειρότερο σενάριο και παράλληλα να συνεργαστούν και να μοιραστούν πρακτικές αντιμετώπισης του προβλήματος καθώς πρέπει να προσαρμόσουν ανάλογα τους προϋπολογισμούς του 2022 που θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από το κόστος ενέργειας. Κάποιοι πάντως επιμένουν ότι η τρέχουσα συγκυρία επικροτεί την στρατηγική της ΕΕ για μαζική στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς οι οικονομίες θα μπορέσουν να «θεραπευτούν» μόνο μέσω της εφαρμογής των πράσινων μεταρρυθμίσεων.