Το καλοκαίρι του 2025 σημαδεύτηκε από διαδοχικά κύματα καύσωνα που έπληξαν μεγάλες περιοχές της Ευρώπης. Οι επιπτώσεις είναι πιο έντονες στις αστικές περιοχές, όπου το φαινόμενο της Αστικής Θερμικής Νησίδας (Urban Heat Island – UHI) ανεβάζει τις θερμοκρασίες σε σχέση με τα γύρω αγροτικά περιβάλλοντα, εντείνοντας τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Σύμφωνα με τον Niels Souverijns, ειδικό κλίματος στο VITO Βελγίου, οι πόλεις μπορεί να είναι 2-4°C θερμότερες από τις γύρω περιοχές, ενώ τα στοιχεία του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι η θερμοκρασία επιφάνειας μπορεί να φτάνει ακόμη και 10-15°C υψηλότερα το καλοκαίρι. Με το 40% του πληθυσμού της Ευρώπης να ζει σε πόλεις και το 70% σε αστικές περιοχές, οι επιπτώσεις αγγίζουν εκατομμύρια ανθρώπους.

Το φαινόμενο αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας NOVA στην Πορτογαλία διαπίστωσε αύξηση νοσηλειών κατά 18,9% τις ημέρες καύσωνα. Οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά κινδυνεύουν ιδιαίτερα, ειδικά τη νύχτα όταν η θερμοκρασία παραμένει υψηλή, εμποδίζοντας τον επαρκή ύπνο και ανάπαυση.

Γιατί οι πόλεις «παγιδεύουν» θερμότητα

Η UHI προκαλείται από παράγοντες όπως η χρήση υλικών (άσφαλτος, τσιμέντο) που απορροφούν και εκπέμπουν θερμότητα, η συγκέντρωση κτηρίων, η έλλειψη πρασίνου και η έντονη κυκλοφορία. Τα ψηλά κτίρια και οι στενοί δρόμοι περιορίζουν τον φυσικό αερισμό, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση από οχήματα λειτουργεί σαν «κουβέρτα» που παγιδεύει ζεστό αέρα.

Στις πλουσιότερες συνοικίες υπάρχει περισσότερο πράσινο, ενώ οι φτωχότερες περιοχές υποφέρουν από πυκνή αστικοποίηση, έλλειψη σκίασης και μειωμένη πρόσβαση σε χώρους δροσιάς. Το μέγεθος της πόλης και η ποσότητα σκυροδέματος καθορίζουν την ένταση του φαινομένου.

Οι ειδικοί προτείνουν πράσινες στέγες, φυτεύσεις, δημιουργία διαδρόμων ανέμου και καλύτερη διαχείριση του νερού. Ο Souverijns τονίζει ότι πρέπει να αφαιρεθεί όσο το δυνατόν περισσότερο σκυρόδεμα από τις πόλεις. Στις Βρυξέλλες, οι αρχές ενημερώνουν τους πολίτες για σημεία δροσιάς μέσω χαρτών και επενδύουν σε αναπλάσεις με σκιά, νερό και δέντρα.

Ο Wim Thiery (VUB) προειδοποιεί ότι η κλιματική αλλαγή θα εντείνει το φαινόμενο, με τις μέρες καύσωνα στην Ευρώπη να γίνονται έως και 4°C θερμότερες. Η προσαρμογή μόνη της δεν επαρκεί· απαιτείται μείωση εκπομπών CO2 για αποφυγή «τσουνάμι θερμότητας» που μπορεί να καταστήσει πόλεις μη κατοικήσιμες, όπως ήδη συμβαίνει σε περιοχές της Ινδίας.

Οι Βρυξέλλες στοχεύουν σε μείωση εκπομπών κατά 55% έως το 2030 και κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, επενδύοντας σε βιώσιμες ανακαινίσεις κτιρίων και πράσινες μεταφορές. Η αποτυχία επίτευξης αυτών των στόχων, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη διαβίωση στα αστικά κέντρα της Ευρώπης.

Διαβάστε ακόμη

Claire’s: Το brand που λάτρεψαν εκατομμύρια κορίτσια – Πώς βρέθηκε με δάνεια $500 εκατ. και υπό καθεστώς πτώχευσης

Helleniq Energy: Πλώρη για 1 δισ. EBITDA από ηλεκτρισμό και ανανεώσιμες πηγές έως το 2030

ESA Security: Σπάει το «φράγμα» των 100 εκατ. – Δικαστική διαμάχη με το υπ. Μετανάστευσης (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα