Τον Δεκέμβριο του 2011, ο Τζένσεν Χουάνγκ ανέβηκε στη σκηνή σε συνέδριο προγραμματιστών στο Πεκίνο, κρατώντας μια εξαγγελία που τότε λίγοι αντιλαμβάνονταν πόσο βαρύνουσα ήταν. Ο συνιδρυτής της Nvidia ενημέρωσε το ακροατήριο ότι έρχεται μεγάλη αναβάθμιση στην ιδιόκτητη πλατφόρμα προγραμματισμού Cuda. Τμήματά της θα γίνουν ανοιχτού κώδικα και πιο φιλικά για τους developers. Για τον Χουάνγκ, αυτό ήταν καίριο στοίχημα: αν κέρδιζε την εμπιστοσύνη των Κινέζων μηχανικών, προσδοκούσε ότι θα μείνουν πιστοί στην Nvidia για πολύ καιρό.
Όπως υπογραμμίζουν οι Financial Times, τότε η παρουσία της Nvidia στην Κίνα άνθιζε. Η χώρα ήταν η μεγαλύτερη αγορά σε έσοδα, προσφέροντας σχεδόν το ένα τρίτο των πωλήσεων, χάρη στη μαζική κοινότητα online gaming και τους κατασκευαστές που έφτιαχναν ηλεκτρονικά για εξαγωγές. Νωρίτερα το ίδιο έτος, η Nvidia ίδρυσε εργαστήριο R&D στην Τιαντζίν, μετά την εγκατάσταση υπερυπολογιστή σε κρατικά υποστηριζόμενο ερευνητικό κέντρο στην ίδια πόλη.
Αυτή η αμοιβαία ωφέλιμη σχέση όμως δείχνει να απειλείται. Με την εκρηκτική εξάπλωση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, που ανατρέπουν ισορροπίες παντού, τα τσιπ της Nvidia μετατράπηκαν σε διαπραγματευτικό χαρτί στη σύγκρουση των υπερδυνάμεων. Η βαρύτητά τους είναι τέτοια ώστε οι επεξεργαστές της εταιρείας εμφανίζονται στην ατζέντα των εμπορικών συνομιλιών ΗΠΑ–Κίνας, δίπλα σε δασμούς και ρυθμίσεις πρόσβασης στην αγορά.
Ο Χουάνγκ δούλεψε επί δεκαετίες για να εδραιώσει την Nvidia στην Κίνα, μένοντας όταν άλλοι δυτικοί επικεφαλής τεχνολογίας δίσταζαν
Έτσι, η εταιρεία βρίσκεται σήμερα κάτω από ισχυρό μικροσκόπιο. Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει την πρόοδο της κινεζικής AI ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας και έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές των πιο προηγμένων προϊόντων της Nvidia. Παράλληλα, το Πεκίνο έχει ζητήσει από κινεζικές εταιρείες να πάψουν να αγοράζουν AI τσιπ της Nvidia και να επιταχύνουν τη στροφή σε εγχώριες λύσεις.
Ο Χουάνγκ, που λόγω κλίμακας και επιρροής της Nvidia λειτουργεί ανεπίσημα ως «διπλωμάτης» της παγκόσμιας AI, έχει αναλάβει να διασώσει την κινεζική δραστηριότητα. Φέτος ταξίδεψε τρεις φορές στο Πεκίνο και ακόμη συχνότερα στην Ουάσιγκτον, πιέζοντας αποφασίζοντες.
Για την Κίνα, η προσπάθεια απεξάρτησης από τις GPU της Nvidia συνοδεύεται από δυσκολίες. Ωστόσο, αναλυτές και γνώστες της αγοράς πιστεύουν ότι παρά τους αρχικούς «πόνους», το κινεζικό οικοσύστημα AI –με αιχμή τη Huawei– θα αποσπαστεί τελικά από την κυριαρχία της Nvidia. «Είναι θέμα χρόνου», έχει πει ο ίδιος ο Χουάνγκ. «Όποιος υποτιμά τη βιομηχανική ικανότητα της Huawei και της Κίνας, αυταπατάται βαθιά».
Συχνά υποστηρίζει ότι στη χώρα δραστηριοποιείται το μισό επιστημονικό δυναμικό της παγκόσμιας AI. Ενώ η Δύση πρώτα αξιοποίησε τις GPU της Nvidia για φόρτους AI, η Κίνα ήταν εκείνη που τις μετέτρεψε πρώτη σε μηχανή μαζικής εμπορευματοποίησης προηγμένων συστημάτων.
Η Κίνα βρέθηκε στην κόψη κάθε τεχνολογικού κύματος που επέτρεψαν οι GPU της Nvidia
Ο Χουάνγκ επένδυσε χρόνια για να ριζώσει στην Κίνα, επιμένοντας όπου πολλοί άλλοι δεν τόλμησαν. Η απώλεια της αγοράς και του συνόλου των ειδικών AI δεν θα ισοδυναμούσε μόνο με δισεκατομμύρια σε χαμένες πωλήσεις· θα υπονόμευε τη φιλοδοξία της Nvidia να παραμείνει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης στα τσιπ AI για δεκαετίες, σημειώνουν οι Financial Times.
«Καθώς οι κινεζικές επιχειρήσεις περνούν στα AI τσιπ της Huawei, θα χτιστεί ένα πλήρες ανταγωνιστικό οικοσύστημα, στηριγμένο στο hardware και το software της», λέει ο Τζορτζ Τσεν από το The Asia Group. «Αυτό μπορεί να απειλήσει την Nvidia όχι μόνο εντός Κίνας αλλά και διεθνώς, αν η Huawei και άλλοι αρχίσουν να εξάγουν την τεχνολογία τους».
«Στην ουσία δεν πρόκειται απλώς για τη διεκδίκηση της κινεζικής αγοράς, αλλά για τη μακρόπνοη αναμέτρηση κυριαρχίας στην Τεχνητή Νοημοσύνη», προσθέτει.
Nvidia και κλίμακα «ηπείρου»
Η Κίνα ηγήθηκε σχεδόν κάθε κύματος που ξεκλείδωσαν οι GPU της Nvidia. Η τεράστια κλίμακα της χώρας μεγέθυνε τις δυνατότητες της εταιρείας.
Εκεί βρίσκονται οι περισσότεροι gamers παγκοσμίως, μια κολοσσιαία αγορά αυτοκινήτου που υιοθετεί αυτόνομη οδήγηση και ένας διαρκώς αυξανόμενος πυρήνας ερευνητών και προγραμματιστών AI. Πριν αρχίσουν οι περιορισμοί του 2017, η Κίνα είχε και τη μεγαλύτερη βάση εξόρυξης κρυπτονομισμάτων. Σε όλες αυτές τις χρήσεις, οι GPU αναλαμβάνουν εξαιρετικά απαιτητικούς υπολογισμούς.
Για τη Nvidia, το crypto boom στην Κίνα υπήρξε και ευκαιρία και πρόβλημα
Η Nvidia «πότισε» την κινεζική αγορά. Έστησε υποδομές σύμφωνα με τις προϋποθέσεις πρόσβασης, επένδυσε σε τοπικές startups και καλλιέργησε πίστη developers με hackathons και esports που χορηγούσε. Δημιούργησε κέντρα R&D και διέθεσε υπερυπολογιστές σε πανεπιστήμια.
Με το να ανοίξει μικρό κομμάτι του Cuda, έδωσε σε προγραμματιστές —πολλοί Κινέζοι— ρόλο στη συνεξέλιξή του, λαμβάνοντας feedback και επαναλήψεις που έκαναν το hardware πιο εύχρηστο για εκπαίδευση και εκτέλεση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM). Σήμερα, η ιδιόκτητη στοίβα Cuda θεωρείται κρίσιμο δόλωμα για να «δένονται» οι AI προγραμματιστές στα τσιπ της Nvidia.
Gaming και crypto
Οι πωλήσεις GPU, αρχικά σχεδιασμένων για γραφικά, απογειώθηκαν. «Η κινεζική gaming βιομηχανία άνθησε στα τέλη των 2000s με PC gaming, internet café και esports, δημιουργώντας κύμα ζήτησης για τις GPU της Nvidia», λέει ο Chenyu Cui της Omdia. Το 2009–2010 τα έσοδα της Nvidia στην Κίνα ανέβηκαν 20%.
Η επόμενη ώθηση ήρθε από τα κρυπτονομίσματα. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, οι miners στράφηκαν σε GPU της Nvidia για να επιταχύνουν τους απαιτούμενους υπολογισμούς δημιουργίας tokens.
Σταδιακά οι bitcoin miners αντικατέστησαν τις GPU με Asic, ειδικά για mining. Παρ’ όλα αυτά, η ζήτηση διατηρήθηκε χάρη στο Ethereum, που από το 2015 χρησιμοποίησε πιο πολύπλοκους αλγορίθμους.
Το 2017 το Πεκίνο παρουσίασε σχέδιο για να γίνει «υπερδύναμη AI» έως το 2030
Για τη Nvidia, το crypto κύμα υπήρξε ταυτόχρονα δώρο και δίλημμα, τονίζουν οι Financial Times. Οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν, αλλά η αστάθεια των τιμών δημιούργησε χρόνιους πονοκεφάλους στα αποθέματα. Η εταιρεία προσπάθησε να αποθαρρύνει τους miners, ζητώντας προτεραιότητα στους gamers, αλλά άνθησε μια μεγάλη γκρίζα αγορά.
Στο γιγάντιο mall Huaqiangbei της Σεντζέν, μεταπωλητές «πειράκτος» ενίσχυαν τη μνήμη στις gaming GPU και τις πουλούσαν σε miners. Αυτή η τεχνογνωσία αποδείχθηκε χρήσιμη αργότερα όταν κινεζικές τεχνολογικές επιχειρήσεις επιδίωξαν να παρακάμψουν αμερικανικούς ελέγχους εξαγωγών.
Τελικά το crypto «χειμώνας» του 2018, μαζί με το σφίξιμο των κινεζικών αρχών στα ψηφιακά νομίσματα, περιόρισε δραστικά τη ζήτηση από miners.
Η στροφή στην AI
Το κενό κάλυψαν γρήγορα οι AI εταιρείες. Το 2017 το Πεκίνο έθεσε σχέδιο δράσης για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία στην AI έως το 2030. Ακολούθησε κατακλυσμός κεφαλαίων, που επιτάχυνε SenseTime, iFlytek και Megvii — οι οποίες κλιμάκωσαν την υπολογιστική όραση με βιομηχανικό ρυθμό. Όλες στηρίζονταν σε GPU της Nvidia.
Από τα πρώτα βήματα στην Κίνα υπήρχε ευαισθησία ως προς το πόση τεχνογνωσία θα έπρεπε να φιλοξενεί τοπικά η Nvidia. Σήμερα απασχολεί περίπου 4.000 εργαζομένους, πάνω από το 10% του παγκόσμιου δυναμικού. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται ομάδες μηχανικών, κυρίως σε υποστηρικτικούς ρόλους που βοηθούν πελάτες να ενσωματώσουν λύσεις.
Παλιότερα, είχε και μικρότερα κλιμάκια GPU engineers που δούλευαν σε πλευρές front-end σχεδιασμού, όπως διάταξη τρανζίστορ και κυκλωμάτων. Η κινεζική ομάδα συνέβαλε σε πτυχές επίδοσης και ενεργειακής απόδοσης, με τα κρίσιμα δομικά τμήματα να καθορίζονται στις ΗΠΑ, σύμφωνα με πηγές των Financial Times.
Στροφή του κλίματος στις ΗΠΑ
Ενώ η Nvidia επεκτεινόταν στην Κίνα, η Ουάσιγκτον σκλήρυνε τη στάση της. Το 2017 πληθύνουν οι καταγγελίες για παραβιάσεις δικαιωμάτων στο Σιντζιάνγκ. Η επιτυχία κινεζικών εταιρειών computer vision τράβηξε βλέμματα πολιτικών. Μεγάλωσε ο φόβος ότι αμερικανική τεχνολογία τροφοδοτεί την καταστολή των Ουιγούρων.
Παράλληλα, Αμερικανοί νομοθέτες ανησυχούσαν πως οι ΗΠΑ μένουν πίσω στην AI, όπου η Κίνα παρήγαγε τις περισσότερες πατέντες, startups και έρευνα.
Το 2015 οι ΗΠΑ μαύρισαν το Εθνικό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Άμυνας και τρία κέντρα υπερυπολογιστών, ανάμεσά τους της Τιαντζίν, όπου κάποτε συνεργάστηκε περήφανα η Nvidia. Το 2019, η κυβέρνηση Τραμπ έβαλε στη λίστα τη Huawei, εμποδίζοντας πωλήσεις ορισμένων αμερικανικών τεχνολογιών, περιλαμβανομένων AI τσιπ. Την ίδια χρονιά, SenseTime, iFlytek και Hikvision προστέθηκαν επίσης.
Οι κινεζικές AI ομάδες δυσκολεύονται να αξιοποιήσουν την τρέχουσα σειρά Ascend της Huawei για εκπαίδευση LLM
Όταν αποκαλύφθηκε ότι κινεζικές εταιρείες παρακάμπτουν τους περιορισμούς μέσω μεσαζόντων, η Ουάσιγκτον γενίκευσε τους ελέγχους.
Το 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν απαγόρευσε πωλήσεις των κορυφαίων AI τσιπ της Nvidia σε όλη την Κίνα. Έναν χρόνο μετά, επέκτεινε τους φραγμούς και σε «κουρεμένες» εκδόσεις που είχαν σχεδιαστεί να συμμορφώνονται. Η Nvidia απάντησε με το H20, ειδικά για τους νέους κανόνες — μόνο που φέτος αυτό επίσης μπήκε σε απαγόρευση πριν από μερική χαλάρωση.
Πλέον, και το Πεκίνο φρενάρει τις πωλήσεις στη χώρα. Πρόσφατα, οι Financial Times αποκάλυψαν οδηγία προς κορυφαίες τεχνολογικές επιχειρήσεις να διακόψουν αγορές AI τσιπ της Nvidia.
Ο ρόλος της Huawei
Παράλληλα, από τα μέσα των 2010s, η Κίνα διοχέτευσε πόρους στα δικά της AI τσιπ, μαζί με την εκτόξευση του κλάδου επιτήρησης.
Οι κορυφαίοι κινεζικοί σχεδιαστές, Huawei και Cambricon, προτίμησαν Asic, κομμένα και ραμμένα για υπολογιστική όραση — την AI που βρίσκεται στην καρδιά των συστημάτων επιτήρησης — αντί για GPU. Απόφαση λογική τότε, που εξελίχθηκε αργότερα σε τροχοπέδη.
Αρχικά, η Κίνα διέθετε περιορισμένη δεξαμενή AI ειδικών και οι αμερικανικές εταιρείες λειτούργησαν ως πολύτιμο «σχολείο». Πολλοί ηγέτες των κινεζικών chip houses ξεκίνησαν σε Nvidia, AMD ή Intel. Στελέχη από Moore Threads, Biren και Cambricon είναι πρώην Nvidia.
Η Huawei διεκδίκησε επιθετικά μηχανικούς της Nvidia. «Προσφέρει εξαιρετικά ανταγωνιστικές αποδοχές, ακόμη και διπλάσιες σε engineers GPU στην Κίνα. Παρέχει επίσης μεγαλύτερες ευθύνες και ρόλους», λέει πρώην εργαζόμενος. «Αν μείνεις στη Nvidia, δύσκολα γίνεσαι μέρος του “πυρήνα”».
Στα AI τσιπ, ωστόσο, η απλή μεταγραφή προσωπικού δεν αρκεί. «Σχετικά εύκολο να φτιάξεις AI τσιπ· το δύσκολο είναι το software γύρω του», λέει πρώην μηχανικός που μετακινήθηκε σε κινεζικό ανταγωνιστή.
Οι κινεζικές ομάδες δυσκολεύονται με τη σημερινή γενιά Ascend για προεκπαίδευση LLM λόγω λογισμικού και αστάθειας διασύνδεσης όταν εκατοντάδες τσιπ δένουν σε υπερσύμπλεγμα. Και τα δύο προκαλούν προβλήματα στο pre-training, όταν το μοντέλο αποκτά γενική κατανόηση από τεράστια, ποικίλα σύνολα κειμένων.
Κατά τον Χουάνγκ, η Huawei είναι «φοβερός αντίπαλος» που κάποια στιγμή θα εκτοπίσει την Nvidia στην Κίνα. Το πότε, μένει ασαφές. Οι κορυφαίες κινεζικές AI εταιρείες —DeepSeek, Alibaba, Moonshot κ.ά.— εξακολουθούν να στηρίζονται σε Nvidia για την προεκπαίδευση LLM.
Αν και όλο και περισσότερες ομάδες χρησιμοποιούν εγχώριες λύσεις για inference —δηλαδή για παραγωγή απαντήσεων σε chatbots— παραμένουν εξαρτημένες από Nvidia για την αρχική εκπαίδευση.
Οι Κινέζοι σχεδιαστές AI τσιπ έχουν δύο βασικά εμπόδια: περιορισμένη παραγωγική ικανότητα και υστερούν οικοσύστημα λογισμικού. Και τα δύο, ωστόσο, δείχνουν σημάδια εκτόνωσης, καταλήγει η ανάλυση των Financial Times.
Διαβάστε ακόμη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.