Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και ήδη πολλές εταιρείες συνεργάζονται με τρίτους προμηθευτές για να υιοθετήσουν καινοτόμες λύσεις. Αυτή η πρόοδος όμως συνοδεύεται από νέους κινδύνους, ειδικά σε θέματα ιδιωτικότητας, ασφάλειας δεδομένων και εταιρικής φήμης. Για να αντιμετωπιστούν αυτοί οι κίνδυνοι, οι επιχειρήσεις πρέπει να εφαρμόζουν την προσέγγιση “Εμπιστοσύνη από τον σχεδιασμό”, με την ιδιωτικότητα και την προστασία από κυβερνοαπειλές ως βασικά στοιχεία για βιώσιμη συμμόρφωση και διαχείριση κανονιστικών κινδύνων στις συνεργασίες τους.
Ιδιωτικότητα και Κυβερνοασφάλεια: Οι Θεμέλιοι Λίθοι της Συμμόρφωσης για την ΤΝ
Η συμμόρφωση στην ΤΝ απαιτεί τήρηση των απαιτήσεων ιδιωτικότητας και ασφάλειας. Αυτοί οι τομείς δεν είναι μόνο νομικές υποχρεώσεις, αλλά και στρατηγικές προτεραιότητες που διασφαλίζουν ότι τα συστήματα ΤΝ λειτουργούν με ασφάλεια και ηθική.
1. Συμμόρφωση με την Ιδιωτικότητα:
Τα συστήματα ΤΝ βασίζονται σε μεγάλα σύνολα προσωπικών δεδομένων, καθιστώντας κρίσιμη τη συμμόρφωση με κανονισμούς όπως ο GDPR και η Ευρωπαϊκή Πράξη για την ΤΝ. Αυτό περιλαμβάνει προστασία ευαίσθητων πληροφοριών, συγκατάθεση και διαφάνεια, καθώς και αντιμετώπιση ηθικών ζητημάτων όπως η δικαιοσύνη στις αποφάσεις. Χωρίς ισχυρά μέτρα, οι οργανισμοί διατρέχουν νομικούς κινδύνους αλλά και κινδύνους φήμης.
2. Συμμόρφωση με την Κυβερνοασφάλεια:
Τα συστήματα ΤΝ είναι ευάλωτα σε κυβερνοεπιθέσεις. Κανονιστικά πλαίσια όπως η NIS 2, η DORA και η CRA απαιτούν ισχυρά μέτρα ασφάλειας, όπως κρυπτογράφηση και ελέγχους πρόσβασης. Η συμμόρφωση μειώνει τους κινδύνους και ενισχύει την αξιοπιστία προς πελάτες, συνεργάτες και αρχές.
Μαζί, ιδιωτικότητα και κυβερνοασφάλεια αποτελούν τη βάση της Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό («Trust by Design»), διασφαλίζοντας ότι τα συστήματα TN είναι ασφαλή, ηθικά και σύγχρονα.
Βασικά Στοιχεία Πρακτικών Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό
Η εφαρμογή πρακτικών Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό σημαίνει ότι ιδιωτικότητα και κυβερνοασφάλεια ενσωματώνονται σε κάθε στάδιο της διαχείρισης κινδύνων τρίτων.
Βασικά στοιχεία τέτοιων πρακτικών περιλαμβάνουν:
1. Ιδιωτικότητα από τον Σχεδιασμό και εξ Ορισμού (“Privacy by Design”):
Ενσωματώστε την ιδιωτικότητα στην αρχιτεκτονική των συστημάτων ΤΝ σε όλο τον κύκλο ζωής των δεδομένων – από τη συλλογή μέχρι τη διαγραφή. Εφαρμόστε μέτρα όπως ελαχιστοποίηση δεδομένων, ανωνυμοποίηση και διαφάνεια, ώστε η λύση ΤΝ να συμμορφώνεται με κανονισμούς όπως ο GDPR.
2. Ασφάλεια από τον Σχεδιασμό (“Security by Design”):
Υιοθετήστε ισχυρά μέτρα ασφάλειας, όπως κρυπτογράφηση και ελέγχους πρόσβασης, για να προστατεύσετε τα συστήματα ΤΝ από απειλές. Η ασφάλεια από τον σχεδιασμό διασφαλίζει ανθεκτικότητα σε επιθέσεις και συμμόρφωση με πλαίσια όπως η NIS 2 και η CRA.
3. Δέουσα Επιμέλεια Προμηθευτών:
Αξιολογήστε αν οι προμηθευτές τηρούν τα πρότυπα ιδιωτικότητας και ασφάλειας. Οι αξιολογήσεις καλύπτουν διαδικασίες χειρισμού δεδομένων, πρακτικές εκπαίδευσης και συμμόρφωση με κανονισμούς όπως ο GDPR, η DORA και η CRA.
4. Ευθυγράμμιση Διακυβέρνησης:
Ενισχύστε τη συνεργασία μεταξύ των ομάδων ιδιωτικότητας, ασφάλειας και διακυβέρνησης ΤΝ με ενιαία πλαίσια συμμόρφωσης. Η ευθυγράμμιση διασφαλίζει ότι όλα τα τμήματα συνεργάζονται για την αντιμετώπιση κινδύνων και την εφαρμογή πολιτικών, χωρίς την ανάγκη πολλών ξεχωριστών προγραμμάτων.
5. Απαιτήσεις Διαφάνειας:
Ζητήστε από τους προμηθευτές τεκμηρίωση για τα συστήματα και τις υπηρεσίες ΤΝ, όπως δεδομένα εκπαίδευσης, αλγορίθμους και μέτρα κατά των προκαταλήψεων. Η διαφάνεια βοηθά στην αξιολόγηση της δικαιοσύνης και της αξιοπιστίας των λύσεων.
6. Συμβατική Συμμόρφωση:
Διασφαλίστε ότι τα συμβόλαια με προμηθευτές περιλαμβάνουν σαφείς υποχρεώσεις για συμμόρφωση με κανονισμούς όπως ο GDPR, η NIS 2, η DORA και η CRA. Τα συμβόλαια πρέπει να προβλέπουν προστασία δεδομένων, μέτρα ασφαλείας και συνεχή παρακολούθηση.
Ενσωματώνοντας αυτά τα στοιχεία στις διαδικασίες, οι οργανισμοί μειώνουν τους κινδύνους, ενισχύουν την εμπιστοσύνη και διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με πρότυπα ιδιωτικότητας, ασφάλειας και διακυβέρνησης.
Προμηθευτές ΤΝ και Διαχείριση Κινδύνων Τρίτων
Οι προμηθευτές λύσεων ΤΝ φέρνουν νέους κινδύνους που απαιτούν αυξημένη και εξειδικευμένη συμμόρφωση. Για παράδειγμα, η χρήση μη ηθικών ή προκατειλημμένων δεδομένων εκπαίδευσης μπορεί να οδηγήσει σε άδικες αποφάσεις, ενώ ανεπαρκή μέτρα ασφαλείας μπορεί να εκθέσουν ευαίσθητα δεδομένα σε παραβιάσεις. Η υιοθέτηση πρακτικών Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό, με έμφαση στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια, εξασφαλίζει ότι οι προμηθευτές τηρούν υψηλά πρότυπα διαφάνειας, υπευθυνότητας και συμμόρφωσης.
Η εμπειρία δείχνει τη σημασία της προληπτικής διαχείρισης κινδύνων. Πολλοί οργανισμοί ήδη ζητούν από τους προμηθευτές να αποκαλύπτουν την αρχιτεκτονική των συστημάτων ΤΝ, να εξηγούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση με κανονισμούς ιδιωτικότητας και ασφάλειας. Τακτικοί έλεγχοι και συνεχής παρακολούθηση εγγυώνται ότι οι προμηθευτές παραμένουν συνεπείς με τις συμβατικές και κανονιστικές υποχρεώσεις.
Ερωτήσεις για Προμηθευτές προϊόντων και υπηρεσιών ΤΝ
Για να εφαρμόζεται αποτελεσματικά η Εμπιστοσύνη από τον Σχεδιασμό, οι οργανισμοί πρέπει να κάνουν στοχευμένες ερωτήσεις κατά την επιλογή προμηθευτών ΤΝ. Ενδεικτικά, ρωτήστε:
• Ποια δεδομένα χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση του συστήματος ΤΝ και από πού προέρχονται;
• Πώς διασφαλίζεται η συμμόρφωση με κανονισμούς ιδιωτικότητας και κυβερνοασφάλειας;
• Ποια μέτρα υπάρχουν για την ανίχνευση και μείωση της προκατάληψης;
• Παρέχεται διαφάνεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΤΝ;
• Πώς διαχειρίζονται παραβιάσεις δεδομένων ή περιστατικά ασφάλειας;
• Περιλαμβάνει το συμβόλαιο διατάξεις για συμμόρφωση με τον GDPR, την NIS 2, τη DORA και τη CRA;
Αυτές οι ερωτήσεις βοηθούν στον εντοπισμό κινδύνων και διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις απαιτήσεις του οργανισμού.
Δημιουργία Ανθεκτικού Οικοσυστήματος
Η συμμόρφωση με ιδιωτικότητα και κυβερνοασφάλεια δεν είναι μόνο νομική υποχρέωση, αλλά βασικός πυλώνας για την ΤΝ και τις πρακτικές Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό. Ενσωματώνοντας παραμέτρους ιδιωτικότητας και ασφάλειας στη διαχείριση κινδύνων τρίτων, οι επιχειρήσεις μειώνουν απειλές, προστατεύουν τα δεδομένα τους και διατηρούν την εμπιστοσύνη πελατών, συνεργατών και αρχών. Είναι σημαντικό οι οργανισμοί να δίνουν προτεραιότητα σε αυτά τα θέματα σε όλα τα στάδια ανάπτυξης λύσεων ΤΝ.
Ο Ρόλος των Επαγγελματιών Ιδιωτικότητας και Κυβερνοασφάλειας
Η έγκαιρη συμμετοχή ειδικών ιδιωτικότητας και ασφάλειας εγγυάται τη συμμόρφωση των εφαρμογών ΤΝ, μειώνει τους κανονιστικούς κινδύνους και ενισχύει την καινοτομία. Η συμβολή τους στη σύνταξη και διαπραγμάτευση συμβολαίων διασφαλίζει ότι οι προμηθευτές τηρούν τις απαιτήσεις, ενισχύοντας την νομική και λειτουργική ανθεκτικότητα του οργανισμού.
Συμπέρασμα
Η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει σημαντικές ευκαιρίες στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά και νέους κινδύνους, ειδικά μέσω συνεργασιών με τρίτους. Για επιτυχή και βιώσιμη κανονιστική συμμόρφωση είναι απαραίτητη η εφαρμογή πρακτικών Εμπιστοσύνης από τον Σχεδιασμό, με έμφαση στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια. Οι οργανισμοί πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε αυτούς τους τομείς και να συμβουλεύονται ειδικούς από νωρίς, ώστε να προστατεύουν τις λειτουργίες τους, να καινοτομούν με ασφάλεια και να χτίζουν ανθεκτικές συνεργασίες στη νέα ψηφιακή εποχή.
* Η κ. Αριάννα Σέκερη είναι Intangibles, Data & Technology practice group Leader, KBVL Law Firm