του Κώστα Τσαούση

Μπορεί και να το έχετε ακούσει – από γνωστούς και φίλους. H Forthnet – μια από τις πρωτοπόρους στις συγκλίνουσες υπηρεσίες στη βιομηχανία των ευρυζωνικών υπηρεσιών και της συνδρομητικής τηλεόρασης- ήταν η πρώτη startup, μια προδρομική νεοφυής επιχείρηση τεχνολογίας που αναδύθηκε χάρις στην πρωτοβουλία νέων επίμονων της πληροφορικής στα εργαστήρια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στο Ηράκλειο. Για την ιστορία του πράγματος, το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών (από όπου προέρχονταν η πρώτη στελεχιακή ομάδα της Forthnet ) είχε από την αρχή μια στενή σχέση με ένα από τα Ινστιτούτα του ΙΤΕ, το Ινστιτούτου Πληροφορικής.

Και όλα τούτα κάθε άλλο παρά θεωρητικά είναι. Μάλιστα, η σχέση του συγκεκριμένου Ινστιτούτου με την Forthnet συνεχίζεται μέσα από την ανάθεση εστιασμένων μελετών και πιλοτικών έργων. Όπως το SeNSE , ένα έργο που αφορά τα Ασύρματα Δίκτυα Αισθητήρων Ήχου-Εικόνας για Πυκνή Καταγραφή και Μετάδοση Γεγονότων και έχει ως αντικείμενο να δώσει στο θεατή, με τη βοήθεια ασύρματων αισθητήρων, μια καινοτόμα εμπειρία παρακολούθησης ενός γεγονότος (π.χ. ποδοσφαιρικός αγώνας). Πιο συγκεκριμένα, στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ «δουλεύτηκε» ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα χάρις στο οποίο ο θεατής – εν προκειμένω ο συνδρομητής της Nova- θα μπορεί να επιλέξει ο ίδιος τον οπτική και ακουστική γωνία που θέλει να παρακολουθήσει το γεγονός και να αλλάξει την επιλογή του αυτή ανά πάσα στιγμή από το δέκτη ή το tablet.

Το ίδιο συμβαίνει και με το πιλοτικό πρόγραμμα COGNITUS – μεταξύ των συμμετεχόντων πέραν του ΙΤΕ και της Forthnet και το BBC. Τo πεδίο έρευνας του COGNITUS είναι συμβατό με τη στρατηγική της Forthnet μέσα από την α) διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών μας, για αξιοποίηση τεχνολογικών και εμπορικών τάσεων, β)την αξιολόγηση νέων μεθόδων παραγωγής περιεχομένου για ένταξη στις υπηρεσίες της συνδρομητικής τηλεόρασης, γ) την αναβάθμιση του περιεχομένου διαχέεται σε όλες τις συσκευές (αποκωδικοποιητές, tablets, κλπ.) και δ) την αναβάθμιση της εμπειρίας του συνδρομητή δίνοντάς του τη δυνατότητα να προσαρμόσει το περιεχόμενο στις επιθυμίες του. Με λίγα λόγια, το COGNITUS μας δίνει μια εικόνα από την επόμενη μέρα για την τηλεόραση και το θέαμα που παράγεται και διανέμεται σε όλες τις διαθέσιμες πλατφόρμες και συσκευές.

Ο 45χρονος Κρητικός στην καταγωγή Πάνος Παπαδόπουλος είναι σήμερα ο διευθύνων σύμβουλος της Forthnet (κατέχοντας επίσης και τη θέση του Αντιπροέδρου στο Διοικητικό Συμβούλιο, ως Εκτελεστικό Μέλος) και προέρχεται από την ιδρυτική ομάδα της εταιρείας στην οποία ιδιαίτερη συμβολή είχε το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (FORTH). Ο διευθύνων σύμβουλος άρχισε την καριέρα του στο Ινστιτούτο Πληροφορικής, το 1991και έδωσε το παρόν από τα πρώτα βήματα της Forthnet όταν έγινε πραγματικότητα το πιο βιώσιμο και επιτυχημένο παράδειγμα “spin off”στη χώρα μας.

Είκοσι χρόνια μετά την ίδρυση της Forthnet o Πάνος Παπαδόπουλος ξαναβρέθηκε σε γνώριμα λημέρια. Το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής μιλώντας στην 1η ημερίδα Καινοτομίας που διοργανώθηκε από την Forthnet, την Forthnet Innovation Day και ενώπιον δύο παλαιών συνεργατών όπως ο καθηγητής Κώστας Φωτάκης – αναπληρωτή υπουργός Καινοτομίας και Έρευνας και σε αναστολή Πρόεδρο του ΙΤΕ- και ο καθηγητής Κώστας Στεφανίδης – διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ- είχε την ευκαιρία να θυμηθεί τη «γενέτειρα» του εγχειρήματος και να δείξει τους ισχυρούς δεσμούς που διατηρούνται ανάμεσα σε πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα ερευνητικό ίδρυμα όπως το ΙΤΕ και σε μια εταιρεία όπως η Forthnet που ξεκίνησε από χαμηλά για να καθιερωθεί μέσα από μια σειρά επιτυχημένων επιχειρηματικών και επενδυτικών κινήσεων. «Στη Forthnet, μια εταιρεία που “γεννήθηκε” μέσα από έναν ακαδημαϊκό φορέα», τόνισε, «έχουμε στηρίξει την επιτυχία μας στην υιοθέτηση αναπτυξιακής στρατηγικής που στόχο έχει τη διαφοροποίηση μας από τον ανταγωνισμό, μέσω της διαρκούς αναζήτησης καινοτομιών που βελτιώνουν την εμπειρία του καταναλωτή. Και με πολύ περηφάνια συνεχίζουμε να προσφέρουμε πρώτοι στους έλληνες καταναλωτές νέες υπηρεσίες που βελτιώνουν την οικιακή ψυχαγωγία και επικοινωνία».

Το δυνατό χαρτί της καινοτομίας

Τα βασικά σημεία της τοποθέτησης του Πάνου Παπαδόπουλου στην ημερίδα.

α) Τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι φωνές που μιλούν για την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Πλέον στην ατζέντα της Κομισιόν είναι ξεκάθαρα τοποθετημένος ο στόχος υιοθέτησης μίας νέας βιομηχανικής πολιτικής που θα βασίζεται στα «δυνατά χαρτιά» της Ευρώπης. Η βαριά βιομηχανία που ήταν παραδοσιακά το δυνατό χαρτί της Δυτικής Ευρώπης δεν μπορεί να αποτελέσει πλέον την αιχμή της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε., όπως στο παρελθόν. Σήμερα ανταγωνιζόμαστε σε μία ελεύθερη παγκόσμια αγορά, στην οποία η Γηραιά Ήπειρος υστερεί σε φυσικούς πόρους και σε εργατικό δυναμικό έναντι των ανταγωνιστών της σε Ασία και ΗΠΑ. Όμως, αναμφίβολα διαθέτει τεχνογνωσία, υψηλού επιπέδου επιστημονικό προσωπικό, διαφοροποιημένες υπηρεσίες και προϊόντα, και πληθώρα επιτυχημένων επιχειρήσεων από διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας. Ακόμα και σε πιο σύγχρονους κλάδους της οικονομίας, όπως η τεχνολογία, η ΗΠΑ και η Ασία έχουν ισχυρό πλεονέκτημα, λόγω του μεγέθους των αγορών τους και των μεγαλύτερων δυνατοτήτων επένδυσης και εφαρμογής τεχνολογικών καινοτομιών. Το ίδιο ισχύει και για τον δικό μας κλάδο, τον κλάδο των τηλεπικοινωνιακών και ψυχαγωγικών υπηρεσιών, που όπως και η λοιπή βιομηχανία της Ευρώπης παλεύει να διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό. Η απάντηση βρίσκεται στις υπηρεσίες. Είναι σχεδόν προφανές ότι η Ε.Ε. πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο εστίασης στην επιχειρηματική καινοτομία, ήτοι στην ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων.

β) Ο ρόλος των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών είναι πρωταρχικής σημασίας. Πρέπει το όραμα για Ενιαία Ψηφιακή Αγορά να προχωρήσει άμεσα και ως ευαγγελίζεται να δημιουργήσει τις ενιαίες συνθήκες αλλά και το πεδίο δράσης των επιχειρήσεων που θα επιτρέψει την άνθιση των καινοτόμων υπηρεσιών.

γ) Συχνά, ο ρόλος των επιχειρήσεων στην αλυσίδα της καινοτομίας τείνει να παραβλέπεται, παρότι αποτελεί τον πιο ουσιώδη κρίκο για τη μετουσίωση μίας ιδέας σε πράξη. Χιλιάδες ενδιαφέρουσες ιδέες γεννιούνται κάθε μέρα, οι επιχειρήσεις όμως είναι εκείνες που επιλέγουν ποιες από αυτές θα γίνουν πραγματικότητα. H εμπλοκή μίας μεγάλης επιχείρησης στην αλυσίδα της καινοτομίας συμβάλλει στην ανάπτυξη του R&D, στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας, στη δημιουργία νέων υπηρεσιών και προϊόντων, και άρα στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, νέων εσόδων για το κράτος, νέων κλάδων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης και συνεισφέρει τελικά στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των πολιτών. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, που η ανάγκη εύρεσης μακρόπνοων λύσεων για την ανάκαμψη της χώρας είναι περισσότερο από επιβεβλημένη, η επιχειρηματική καινοτομία θα πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εφαρμογής αναπτυξιακής στρατηγικής για τη χώρα.

δ) Η Πολιτεία αλλά και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να δώσουν έμφαση στην προσέλκυση νέων επενδύσεων σε τομείς όπου η Ελλάδα έχει να επιδείξει καινοτομίες που μπορούν να την διαφοροποιήσουν έναντι του ανταγωνισμού. Στις παραδοσιακές δυνάμεις, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η ενέργεια, στους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως οι επιστήμες τροφίμων, και σε τομείς όπως η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, η φαρμακευτική, η βιοϊατρική, η πληροφορική που μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήρια επανεκκίνησης των εξαγωγών και τόνωσης της απασχόλησης. Τοποθετώντας την Καινοτομία στο επίκεντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής, η χώρα μπορεί να αποκτήσει νέα και κυρίως μακροπρόθεσμη πνοή στην προσπάθεια ανάκαμψης της. Για να είναι αποτελεσματική όμως μία τέτοια προσπάθεια, θα πρέπει να προηγηθεί η δημιουργία ενός στρατηγικού σχεδίου που θα περιλαμβάνει και τον εκσυγχρονισμό τομέων όπως η δημόσια διοίκηση, το φορολογικό περιβάλλον και το κανονιστικό πλαίσιο.

ε) Για τη Forthnet, μια μεγάλη ελληνική βιομηχανία, καινοτομία είναι η επιλογή κατάλληλων τεχνολογιών, η παραμετροποίηση τους ώστε να μπορούν να έχουν εφαρμογή στην τοπική αγορά (το localization), η δημιουργία πρωτοπόρων υπηρεσιών που ανταποκρίνονται και προβλέπουν τις μελλοντικές ανάγκες των ελλήνων καταναλωτών, αλλά και η εκπαίδευση του κοινού στις νέες υπηρεσίες (internet, adsl, pay TV, Nova GO, etc).

Στ) Η έξοδος από την ύφεση είναι ένας δύσβατος δρόμος τον οποίο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στρώνουν καθημερινά, αξιοποιώντας το ταλέντο, τη δημιουργικότητα και την ευελιξία των Ελλήνων. Μιλώντας από την προσωπική μου εμπειρία, υπηρετώντας για περισσότερα από 20 χρόνια το όραμα της πρώτης start-up ελληνικής εταιρείας, της Forthnet, μπορώ με βεβαιότητα να ισχυριστώ ότι τα συστατικά της επιτυχούς εξόδου είναι γνωστά. Μία από τις πρώτες κινήσεις που κάναμε όταν ξεκίνησε η κρίση, ήταν να αναβαθμίσουμε τη Διεύθυνση Στρατηγικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης, ώστε η Καινοτομία να ενταχθεί ακόμα πιο ουσιαστικά στη λειτουργική μας δομή.