Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να επανέλθει ύστερα από εταιρικές χρεοκοπίες, στην Ιαπωνία η αποτυχία εξακολουθεί να φέρει βαρύ κοινωνικό στίγμα.

Οι ιδιοκτήτες μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων προτιμούν να τις κρατούν ζωντανές παρά να τις κλείσουν, πιστοί στην παράδοση της εργατικότητας και της αφοσίωσης απέναντι στους υπαλλήλους τους. «Σε πολλές περιοχές της επαρχίας αναρωτιέσαι πώς αυτοί οι άνθρωποι καταφέρνουν να επιβιώνουν», λέει ο Καζουγιόσι Κομίγια, σύμβουλος επιχειρήσεων, σημειώνοντας ότι οι τοπικές κοινότητες «τους έχουν ήδη στηρίξει υπερβολικά».

Η εποχή των “ζόμπι εταιρειών”

Μετά την κατάρρευση της οικονομικής φούσκας της δεκαετίας του 1980, πολλές μικρές επιχειρήσεις συνέχισαν να λειτουργούν με δυσκολία, καλύπτοντας απλώς τους τόκους των δανείων τους. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, προκειμένου να αποφύγει μαζικές χρεοκοπίες, διατήρησε τα επιτόκια στο μηδέν, επιτρέποντας την επιβίωση εταιρειών που θα έπρεπε να είχαν αναδιαρθρωθεί.

Μέχρι το 2010, περίπου μία στις πέντε επιχειρήσεις λειτουργούσε χάρη σε κρατικές ενισχύσεις και προγράμματα διάσωσης. Τότε, τρεις οικονομολόγοι —ένας Ιάπωνας και δύο Αμερικανοί— επινόησαν τον όρο «ζόμπι εταιρείες», για να περιγράψουν αυτές τις επιχειρήσεις που παρέμεναν ζωντανές τεχνητά.

Η νέα οικονομική πολιτική και η “δημιουργική καταστροφή”

Η εικόνα αλλάζει. Τον Μάρτιο του 2024, η Τράπεζα της Ιαπωνίας προχώρησε στην πρώτη αύξηση επιτοκίων μετά από 17 χρόνια, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός κύκλου «δημιουργικής καταστροφής», όπως την περιέγραψε ο Γιόζεφ Σούμπετερ. Η κυβέρνηση στοχεύει να ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό, να απομακρύνει τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις και να δώσει χώρο στους καινοτόμους επιχειρηματίες.

Οι ρυθμιστικές αρχές πιέζουν για βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης, ενώ νέος νόμος αναδιάρθρωσης διευκολύνει τις διαδικασίες επανεκκίνησης. «Η υγιής αναγέννηση του εταιρικού τομέα είναι ζωτικής σημασίας», τονίζει ο Γιάσουο Γκότο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Seijo, που μελετά το φαινόμενο των ζόμπι εταιρειών.

Το Χρηματιστήριο του Τόκιο εντείνει τις πιέσεις για κερδοφορία και διαφάνεια, ενώ οι πτωχεύσεις αυξήθηκαν κατά 13% το 2024, αγγίζοντας τις 10.070, το υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν μικρές επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι καταφέρνουν να βρουν νέες θέσεις χάρη στη μόνιμη έλλειψη προσωπικού στη χώρα.

Ο Γκότο προειδοποιεί πάντως ότι η «αναδιάρθρωση» μπορεί να έχει κοινωνικές παρενέργειες: «Μια μικρή ομάδα νικητών απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους κινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει την κοινωνία».

Παρά τις δυσκολίες, η χώρα φαίνεται έτοιμη να αφήσει πίσω της τη στασιμότητα και να προχωρήσει σε μια νέα εποχή υγιούς επιχειρηματικότητας. Η Ιαπωνία προσπαθεί να μετατρέψει το μοντέλο επιβίωσης σε μοντέλο ανασχηματισμού, με στόχο να επαναφέρει τη ζωντάνια και την ανταγωνιστικότητα στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ασίας.

Διαβάστε ακόμη 

Οκτώ χρόνια από την εμπορική συμφωνία ΕΕ- Καναδά: Πώς εκτόξευσε τις ελληνικές εξαγωγές (γραφήματα) 

ΟΠΕΚΕΠΕ τέλος: Η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τις αγροτικές επιδοτήσεις με έργο 8,8 εκατ. ευρώ 

Πλειστηριασμοί: Για ποια γνωστά ονόματα της κλωστοϋφαντουργίας χτυπάει το σφυρί (pics) 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα