Τη ρύθμιση που θα επιτρέψει να περάσουν οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ στο Δημόσιο δρομολογεί άμεσα η κυβέρνηση, υλοποιώντας τις προεκλογικές δεσμεύσεις του πρωθυπουργού, με τις οποίες έκοψε διά παντός τη συζήτηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Αυτή την περίοδο είναι σε πλήρη εξέλιξη οι σχετικές διεργασίες, οι οποίες θα επιτρέψουν την αλλαγή φρουράς στα δύο μονοπώλια νερού, μέσα στις οποίες εντάσσεται και η εξεύρεση του ισοδύναμου περιουσιακού στοιχείου για το Υπερταμείο, αν τελικά οι δανειστές επιμείνουν στο αυστηρό πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων. Με βάση τη συμφωνία του Ελληνικού Δημοσίου, η μεταφορά των δύο εταιρειών απαιτεί την αντικατάστασή τους στο Υπερταμείο με άλλα περιουσιακά στοιχεία ισοδύναμου βάρους.

Η απομάκρυνση των δύο εταιρειών υπολογίζεται ότι απομειώνει κατά 1 δισ. την αξία του ενεργητικού του Ταμείου και του στερεί πολύτιμα μερίσματα από τα κέρδη των δύο εταιρειών, από τα οποία το 50% πηγαίνει για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Για το θέμα έχει ήδη ξεκινήσει σχετική διαπραγμάτευση μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, αλλά και μεταξύ του προέδρου του Υπερταμείου Γρηγόρη Δημητριάδη με τον ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε όλες τις προεκλογικές του δεσμεύσεις είχε αναφερθεί εκτενώς στο θέμα των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και είχε αποκρούσει τις επιθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την ιδιωτικοποίηση του νερού, ζήτημα που είχε πυροδοτήσει και ο νόμος για τη σύσταση της νέας Υπεραρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).  Στην τελευταία του μάλιστα συνέντευξη πριν από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου, ο πρωθυπουργός είχε αναφερθεί εκτενώς στα δύο μονοπώλια λέγοντας ότι η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ περιήλθαν στο Υπερταμείο, με σκοπό την ιδιωτικοποίησή τους, από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Είχε μάλιστα επικαλεστεί τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που επέβαλαν την επιστροφή στο παλιό καθεστώς, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι το νερό είναι ένα δημόσιο αγαθό που γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορεί να περιέλθει στα χέρια του ιδιωτικού τομέα.

Με την επιστροφή στον έλεγχο του κράτους, το υπουργείο Οικονομικών θα είναι άμεσα ο βασικός μέτοχος των δύο εταιρειών και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα έχει την εποπτεία του νερού, με σχετικό νόμο που ψηφίστηκε την άνοιξη και προέβλεψε τη σύσταση της Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων.

Τι θα αλλάξει για τις δύο εταιρείες

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με διαδοχικές αποφάσεις και το κίνημα πολιτών κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού, με πέντε διαδοχικές αποφάσεις τα τελευταία χρόνια.

Το ΣτΕ, μεταξύ άλλων, έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση των δύο εταιρειών στο Υπερταμείο που επικυρώθηκε με νόμο το 2016, καθώς έκρινε ότι δεν αρκεί το Ελληνικό Δημόσιο να έχει την εποπτεία των δύο μονοπωλίων μέσω εταιρείας που ελέγχει (Υπερταμείο), στην οποία έχει μεταβιβαστεί πλειοψηφικό πακέτο μετοχών, αλλά θα πρέπει να έχει και τον έλεγχο της διοίκησης της εταιρείας όπως επιτάσσει το Σύνταγμα. «Αδειασε» όμως και τη ρύθμιση του περασμένου καλοκαιριού (Ν. 4664/2022) που ήρθε ως συνέχεια των δικαστικών αποφάσεων για τη μεταβίβαση των μετοχών των δύο εταιρειών στο Δημόσιο, ψηφίζοντας υπέρ της διατήρησης στο Υπερταμείο των δύο εταιρειών.  Με απόφαση της Επιτροπής Συμμόρφωσης του ΣτΕ κρίθηκε ότι η πολιτεία δεν συμμορφώθηκε με τις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου.

Επί της ουσίας πάντως στη λειτουργία των δύο εταιρειών δεν αλλάζει κάτι δραματικά με τη μεταβίβασή τους στο Δημόσιο. Οπως άλλωστε παρατηρούν παράγοντες της αγοράς και με τη ρύθμιση που έγινε τον Ιούλιο του 2022 ακριβώς για να μην τεθεί θέμα ισοδύναμου περιουσιακού στοιχείου, είχε προβλεφθεί ότι το Δημόσιο θα διατηρήσει ενισχυμένο ρόλο στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, ενώ ταυτόχρονα λόγο είχε και στην επιλογή των διοικήσεων.

Ο ρόλος της ΡΑΑΕΥ και η Thames Water

Η μεγάλη αλλαγή για τις επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης προέρχεται από τον νόμο για τη σύσταση της Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων που παρέχει στις δύο εταιρείες ένα σύγχρονο πλαίσιο διακυβέρνησης, με έλεγχο του κόστους των εταιρειών ύδρευσης, της ποιότητας του νερού και ρυθμιζόμενα έσοδα. Ο ίδιος νόμος έχει προβλέψει και τη μεταφορά της εποπτείας της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΔΑΠ Παγίων από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στο υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος.  Η νέα ενιαία Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), η οποία έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία, έχει πλέον την ευθύνη ελέγχου της κοστολόγησης και της τιμολόγησης των υπηρεσιών των δύο εταιρειών.

Η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ σε πρόσφατη αναφορά της επισήμανε ότι διατηρεί επί 13 χρόνια σταθερά τιμολόγια, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται σε φάση υψηλών επενδύσεων, αλλά και σημαντικών προκλήσεων σε ό,τι αφορά το κόστος λειτουργίας της, καθώς το 2022 αναγκάστηκε να απορροφήσει όλο το ενεργειακό κόστος, θυσιάζοντας την κερδοφορία της. Η διοίκηση της εταιρείας έχει δηλώσει ότι τα τιμολόγια θα επιχειρηθεί να διατηρηθούν χαμηλά, δεδομένου ότι περιέρχεται σε φάση μετασχηματισμού και ελέγχου του κόστους λειτουργίας της και ότι αναμένει να ανακτήσει ποσά (όπως τα 157 εκατ. ευρώ που προέκυψαν μετά τη συμφωνία για το αδιύλιστο νερό και τα ποσά που είχε καταβάλει το διάστημα 2013-2020).

Επιπλέον, κάθε τιμολογιακή αλλαγή θα προκύψει από το επιτρεπόμενο έσοδο που θα εγκρίνει στο τέλος της ημέρας η ΡΑΑΕΥ. Οσοι πάντως έχουν ξιφουλκήσει μέχρι σήμερα στο θέμα της εκχώρησης μέρους των δραστηριοτήτων του νερού σε ιδιώτες, αναφέρονται και στην πρόσφατη είδηση που κάνει τον γύρο της αγοράς για την τύχη της «βρετανικής ΕΥΔΑΠ», της Τhames Water.

Η τελευταία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής νερού στο Ηνωμένο Βασίλειο με 15 εκατομμύρια πελάτες, βρίσκεται στο έλεος της τύχης της, με κίνδυνο να καταρρεύσει, παρά το γεγονός ότι από το 2006 ανήκει στον πανίσχυρο αυστραλιανό όμιλο της Macquarie, στο πλαίσιο ιδιωτικοποίησης των δραστηριοτήτων της. Τώρα, η βρετανική κυβέρνηση καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό και να διασώσει την υπερχρεωμένη εταιρεία με το 70% των Βρετανών να τάσσεται υπέρ της κρατικοποίησης του νερού.  H εταιρεία εμφανίζει συνολικά χρέη 14 δισ. λιρών, γεγονός που την εξώθησε σε αύξηση κατά 40% των τιμολογίων ύδρευσης, ενώ από το 2006 μέχρι σήμερα έχει διανείμει μερίσματα στους μετόχους της συνολικού ύψους 1,6 δισ. λιρών.

Διαβάστε ακόμη 

Φοροαπαλλαγές σε όσους καταγγέλλουν φοροφυγάδες

Politico: Η γερμανική βιομηχανία δεν μένει πια εδώ

Credit Suisse: Κλειστά για 50 χρόνια τα αρχεία της ελβετικής έρευνας για την κατάρρευση της τράπεζας

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ