Μεταλλικός, επίπεδος, με αναδιπλούμενα πάνελ και θερμομονωτικά φύλλα, ο δορυφόρος της ICEYE που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στην Αθήνα σίγουρα δεν θυμίζει τις εικόνες που έχουμε συνηθίσει από τις ταινίες ή τα παιδικά μας βιβλία. Δεν έχει κεραίες να περιστρέφονται εντυπωσιακά, ούτε καμπύλες επιφάνειες. Αντίθετα, πρόκειται για μια γεωμετρική κατασκευή σχεδιασμένη με αυστηρά λειτουργικά κριτήρια, που ενσωματώνει τεχνολογία αιχμής. Αυτός ο μικροδορυφόρος παρατήρησης Γης, εξοπλισμένος με σύστημα ραντάρ SAR (Synthetic Aperture Radar), έχει κατασκευαστεί, μαζί με έναν ακόμα, στο ελληνικό εργαστήριο της ICEYE στο Νέο Ψυχικό για την ελληνική κυβέρνηση. Και μάλιστα, πρόκειται να πάρουν τον δρόμο για τις εγκαταστάσεις της SpaceX στις ΗΠΑ, που θα αναλάβει να τους στείλει στο Διάστημα έως το τέλος της χρονιάς. Η εικόνα του δορυφόρου, αν και δεν φέρνει κάτι από χολιγουντιανή ταινία, δεν παύει να είναι εντυπωσιακή.

Το ίδιο και η απόφαση της εταιρείας να χτίσει στην Αθήνα έναν από τους πιο σημαντικούς κόμβους της παγκόσμιας παρουσίας της, τον οποίο το «business stories» είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί την περασμένη εβδομάδα, λίγη ώρα μετά την αυτοψία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, αφού η ελληνική κυβέρνηση ποντάρει στην ICEYE για τη μόχλευση των προσπαθειών οικοδόμησης ενός ολόκληρου οικοσυστήματος γύρω από το Διάστημα και τη διαστημική τεχνολογία. Εκεί μας υποδέχτηκαν ο συνιδρυτής και CEO της ICEYE Ράφαλ Μοντρζέφσκι και ο γενικός διευθυντής της ελληνικής θυγατρικής ICEYE Hellas, Βασίλης Χαλουλάκος.

Γιατί στην Ελλάδα

«Η Ελλάδα δεν ήταν η μόνη χώρα με την οποία συζητήσαμε. Υπήρχαν κι άλλες, όπως η Πορτογαλία και η Βουλγαρία. Ωστόσο, στην Ελλάδα διαπιστώσαμε υψηλή διαθεσιμότητα ταλέντου, αλλά κυρίως μια κυβέρνηση που κατάλαβε τι θέλαμε να κάνουμε και μπορούσε να το στηρίξει», εξηγεί ο κ. Μοντρζέφσκι. Διευκρινίζει δε ότι αυτά που εκτίμησε η φινλανδική εταιρεία ήταν η σαφής κρατική στήριξη και η επιχειρησιακή ταχύτητα. «Η υποστήριξη που πήραμε από το ελληνικό κράτος ήταν πολύ αποτελεσματική. Για εμάς είναι σημαντικό όταν συμφωνούμε κάτι με έναν συνεργάτη, δημόσιο ή ιδιωτικό, αυτό να προχωράει. Και στην Ελλάδα αυτό συνέβη».

Ο κ. Χαλουλάκος από το Τμήμα Συγχωνεύσεων – Εξαγορών της Deutsche Bank στο Λονδίνο ήρθε στην Ελλάδα για να αναλάβει να στήσει την ελληνική θυγατρική της φινλανδικής scale up εταιρείας. Κατάφερε, δε, σε σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά τη σύσταση της νομικής οντότητας όχι μόνο να στήσει την ομάδα, τη δομή κ.ο.κ., αλλά και να έχει ολοκληρωθεί ήδη και το σκέλος των εν Ελλάδι εργασιών στους δύο μικροδορυφόρους που ετοιμάζει η εταιρεία για την ελληνική κυβέρνηση. «Τον Μάρτιο μπήκαμε στο κτίριο και φτάσαμε Αύγουστο να λειτουργούμε πλήρως έχοντας ενταχθεί στο δίκτυο της μητρικής», αναφέρει. Το στοίχημα της ICEYE στην Ελλάδα αφορά, πρωτίστως, τους ανθρώπους.

Η εταιρεία, όπως λένε οι δύο άνδρες, ήρθε στην Αθήνα για να δημιουργήσει όχι απλώς ένα τοπικό παράρτημα, αλλά ένα λειτουργικό επιχειρησιακό κέντρο που παράγει τεχνογνωσία και hardware. Και αυτό ξεκίνησε από μια μικρή, αλλά άκρως εξειδικευμένη ομάδα. «Είναι όλοι Ελληνες, και μάλιστα κάποιοι από αυτούς ήρθαν από το εξωτερικό για να δουλέψουν στην ICEYE Hellas», διευκρινίζει ο κ. Χαλουλάκος.

Από την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο ελληνικό εργαστήριο της ICEYE

Την ίδια ώρα, η εταιρεία έχει αρχίσει να συνεργάζεται και με ομάδες των ελληνικών πανεπιστημίων. «Μας ενδιαφέρει να βρίσκουμε ταλέντα που έχουν διάθεση να μάθουν και να δημιουργήσουν κάτι από την αρχή. Ζητάμε ανθρώπους με κίνητρο να γίνουν οι πρώτοι που θα στείλουν κάτι στο Διάστημα από την Ελλάδα. Και σαφώς, μας ενδιαφέρει το R&D, όχι όμως μόνο αυτό. Θέλουμε να έχουμε πρόσβαση σε νέα μυαλά, σε ανθρώπους που βγαίνουν τώρα από τα πανεπιστήμια. Να μπορούν να κάνουν πρακτική κοντά μας και, γιατί όχι, αργότερα να κάνουν τις δικές τους startups και να συγκροτηθεί αυτό το οικοσύστημα που είναι απαραίτητο για να προχωρήσουν τα πράγματα», λέει ο κ. Μοντρζέφσκι.

Η τεχνολογία SAR

Η ICEYE ειδικεύεται σε μικρούς δορυφόρους που διαθέτουν ραντάρ συνθετικού διαφράγματος (SAR), μια τεχνολογία που της επιτρέπει να συγκεντρώνει δεδομένα παρατήρησης της Γης ακόμα και σε συνθήκες πλήρους σκοταδιού ή βαριάς νέφωσης. Η διαφορά της από άλλες εταιρείες στον χώρο είναι ότι δεν περιορίζεται στο λογισμικό, αλλά έχει και τον πλήρη τεχνολογικό έλεγχο. «Είμαστε κάθετοι. Δηλαδή αναπτύσσουμε τους δορυφόρους, κατασκευάζουμε τα υποσυστήματα, έχουμε την επίγεια υποδομή και προσφέρουμε τα δεδομένα ως υπηρεσία. Αλλες εταιρείες στοχεύουν μόνο στα δεδομένα ή μόνο στα εξαρτήματα. Εμείς τα κάνουμε όλα», εξηγεί ο κ. Μοντρζέφσκι.
Η Ελλάδα εντάσσεται σε αυτό το επιχειρησιακό μοντέλο ως κόμβος παραγωγής. Αυτή τη στιγμή η βασική δραστηριότητα αφορά την κατασκευή εξαρτημάτων, κυρίως υποσυστήματα ραντάρ, για την κάλυψη της διεθνούς ζήτησης.

«Από το εργαστήριο στην Αθήνα φτιάχνουμε ραντάρ που τοποθετούνται σε δορυφόρους που ήδη πετούν. Εχουμε στείλει εξοπλισμό για εμπορικούς πελάτες, ακόμα και για κυβερνητικούς πελάτες εκτός Ε.Ε.», λέει ο κ. Χαλουλάκος.
Οι δορυφόροι της ICEYE βρίσκονται ήδη σε τροχιά και παρέχουν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες σε οργανισμούς όπως ασφαλιστικές εταιρείες, στρατούς, οργανισμούς διαχείρισης φυσικών καταστροφών, ακόμη και ιδιωτικές επιχειρήσεις που χρειάζονται γεωχωρικά δεδομένα για τη λειτουργία τους.

Η φιλοσοφία είναι να γίνεται παραγωγή hardware στην Ελλάδα, αλλά η εμπορική αξιοποίηση των δορυφόρων να ακολουθεί ένα μοντέλο data-as-a-service. Οπως το θέτει ο κ. Μοντρζέφσκι: «Δεν πουλάμε απλώς δορυφόρους. Παρέχουμε δεδομένα. Οταν, για παράδειγμα, γίνει μια πλημμύρα, ο πελάτης μας θέλει να ξέρει πού είναι το νερό. Αυτό του δίνουμε: όχι εικόνες, αλλά απαντήσεις».

Η ελληνική προοπτική

Η ICEYE είναι ανάδοχος του εθνικού προγράμματος μικροδορυφόρων της ελληνικής κυβέρνησης, πρωτοβουλίας που επιχειρεί να φέρει τη χώρα πιο κοντά στην αυτάρκεια σε υποδομές παρατήρησης Γης. Το πρόγραμμα συντονίζεται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και υλοποιείται μέσω της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας Δορυφορικών Δεδομένων, με τελικό στόχο τη δημιουργία ελληνικού συνταγματικού σμήνους δορυφόρων.
«Μέσα στο πρόγραμμα μικροδορυφόρων συμμετέχουμε και τεχνικά, με εξοπλισμό που κατασκευάζεται εδώ, στην ICEYE Hellas, αλλά και με μεταφορά τεχνογνωσίας. Αυτό σημαίνει ότι Ελληνες μηχανικοί βλέπουν από κοντά πώς αναπτύσσεται και πιστοποιείται ένα δορυφορικό σύστημα», αναφέρει ο γενικός διευθυντής της ελληνικής θυγατρικής.

Η ελληνική κυβέρνηση προσδοκά ότι η παρουσία εταιρειών όπως η ICEYE μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την οικοδόμηση ενός ευρύτερου διαστημικού οικοσυστήματος στη χώρα. Ο κ. Χαλουλάκος είναι ξεκάθαρος ως προς τη δυνητική σημασία: «Αν αυτό συνεχιστεί, αν υποστηριχθεί σωστά, μπορεί να είναι η πρώτη φορά που θα αποκτήσει η Ελλάδα βιομηχανική παραγωγή για το Διάστημα. Οχι απλώς R&D, όχι πανεπιστημιακά προγράμματα, αλλά πραγματική βιομηχανία με ροή και βάθος».

Για τον κ. Μοντρζέφσκι, η πρόκληση για τη χώρα δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά και γεωπολιτική: «Η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Δεν μπορεί να εξαρτάται από άλλους για δεδομένα παρατήρησης. Χρειάζεται δικούς της αισθητήρες, δικά της μάτια στο Διάστημα. Το πρόγραμμα μικροδορυφόρων είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».

Από το πανεπιστήμιο στο Διάστημα

Η ιστορία της ICEYE δεν ξεκίνησε από κάποιο μεγάλο εργαστήριο ή μια κρατική διαστημική υπηρεσία, αλλά από δύο φοιτητές σε ένα πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και ένα project που έμελλε να γίνει η αφετηρία μιας από τις πιο καινοτόμες ευρωπαϊκές διαστημικές εταιρείες.

Ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ICEYE θυμάται: «Είναι μια πολύ συνηθισμένη ιστορία. Ξεκινάει από το πανεπιστήμιο. Είμαι Πολωνός και γνώρισα τον Φινλανδό φίλο μου, Πέκα (σ.σ.: Πέκα Λαούριλα), στο Πανεπιστήμιο Αάλτο στη Φινλανδία. Ημουν εκεί μέσω του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, όπου και εντάχθηκα σε πρόγραμμα δορυφόρων. Ηταν το 2012-2013. Φτιάχναμε τότε έναν πανεπιστημιακό δορυφόρο, έναν διαφορετικό δορυφόρο, υπερφασματικό, πολύ μικρό, γύρω στα 10 κιλά. Αλλά μπήκαμε βαθιά σε αυτό. Γίναμε μέρος της κοινότητας και ως μέλη της συνειδητοποιήσαμε ότι ο κόσμος άρχιζε να σκέφτεται πώς να φτιάξει επιχειρήσεις βασισμένες σε αυτό. Είπαμε κι εμείς: Πρέπει να φτιάξουμε μια επιχείρηση από αυτό. Κι έτσι, το κάναμε!

Καταθέσαμε επιχειρηματικό σχέδιο, πήραμε την πρώτη χρηματοδότηση το 2015 και ξεκινήσαμε να κατασκευάζουμε τον δορυφόρο από το μηδέν. Ημασταν δύο άτομα, ακόμα φοιτητές, και απλώς είπαμε: Θα φτιάξουμε μια μεγάλη επιχείρηση που θα κατασκευάζει δορυφόρους. Ο πρώτος μας δορυφόρος κατασκευάστηκε σε ένα δωμάτιο 3×3, ίσως και μικρότερο! Σχεδιάσαμε τα πάντα. Στην αρχή ήμασταν δύο. Μετά γίναμε πέντε, μετά δέκα, τριάντα και συνεχίσαμε έτσι. Το 2018 ο δορυφόρος εκτοξεύτηκε και η πρώτη εικόνα που κατέγραψε ήταν πάνω από τον Βόρειο Πόλο, όπου υπήρχε πάγος. Γι’ αυτό και το όνομα της εταιρείας είναι ICEYE (σ.σ.: μάτι στον πάγο)».

Αυτό που ξεκίνησε πριν από περίπου μία δεκαετία ως πανεπιστημιακό πείραμα δύο φοιτητών εξελίχθηκε σε μία από τις πιο δυναμικές και ανεξάρτητες ευρωπαϊκές διαστημικές εταιρείες. Η ICEYE μέχρι σήμερα έχει αντλήσει πάνω από 500 εκατ. δολάρια σε κεφάλαια από διεθνείς επενδυτές και απασχολεί πάνω από 900 ανθρώπους αναπτύσσοντας έναν από τους μεγαλύτερους στόλους δορυφόρων παρατήρησης Γης με τεχνολογία SAR παγκοσμίως.

Η εταιρεία διατηρεί την έδρα της στη Φινλανδία, αλλά έχει δημιουργήσει κόμβους επιχειρησιακής σημασίας και γραφεία σε Ελλάδα, Πολωνία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Ιαπωνία, ΗΑΕ και ΗΠΑ.
Ηδη έχει εκτοξεύσει πάνω από 50 δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά, παρέχοντας εικόνες υψηλής ακρίβειας, ημέρα και νύχτα, σε πραγματικό χρόνο. Οι εφαρμογές των δεδομένων της εκτείνονται από την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και την υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων μέχρι την επιτήρηση αγωγών, ναυσιπλοΐας και γεωργικών καλλιεργειών.

«Υπάρχει μια τάση να επενδύονται πολλά χρήματα στο Διάστημα. Και υπάρχει ανάγκη για πολλές και διαφορετικές εφαρμογές: για να δεις πού υπάρχει πλημμύρα, πού έχει γίνει πυρκαγιά, πού κινείται ένα πλοίο, τι κάνει ο στρατός του γείτονα. Ολα αυτά έχουν κοινό παρονομαστή: τα δεδομένα παρατήρησης», λέει ο κ. Μοντρζέφσκι.

Στην αιχμή

Η εταιρεία βρίσκεται σήμερα στην αιχμή αυτής της ζήτησης, καθώς η Ευρώπη, υπό το φως της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας, έχει εξαγγείλει μαζικές επενδύσεις στην αμυντική της βιομηχανία με στόχο την ενίσχυση της επιχειρησιακής της ανεξαρτησίας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκτοξεύσεις δορυφόρων προβλέπεται να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο χρόνο με τον χρόνο, κάτι που φέρνει την ICEYE σε θέση-κλειδί για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Γι’ αυτό και η εγκατάσταση της ICEYE στην Ελλάδα αποκτά βαρύνουσα σημασία. Οπως εκτιμούν τα δύο στελέχη της, αποτελεί και μια ανοιχτή πρόσκληση για να χτιστεί γύρω της ένα λειτουργικό διαστημικό οικοσύστημα, αφού η τεχνογνωσία, οι υποδομές, οι προμήθειες και το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτούνται για να συντηρηθεί μια διαστημική βιομηχανία είναι αδύνατον να προέλθουν από μία μόνο εταιρεία.

«Εκμεταλλευτείτε μας! Δημιουργήστε εταιρείες γύρω από αυτό που κάνουμε εδώ! Φτιάξτε έναν ολόκληρο τομέα γύρω από την τεχνολογία που ήδη υπάρχει. Εμείς ήρθαμε πρώτοι, αλλά δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μόνοι μας για πάντα», καταλήγει ο Ελληνας γενικός διευθυντής της ICEYE Hellas.

Διαβάστε ακόμη:

«Θερίζει» φοροπαραβάτες η ΑΑΔΕ – Τριήμερο ελέγχων σε όλη την Ελλάδα

Συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα: Στρατηγικά συμφέροντα, πολιτικοί συμβολισμοί και το μέλλον της Ουκρανίας

Το σύμβολο διακριτικής πρόκλησης που επέστρεψε στην μόδα

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα