Στέλιος Μορφίδης

Ο τυφλός κορυφαίος μηχανικός λογισμικού της Microsoft μιλά στο «b.s.» για τη δημιουργία έξυπνων συσκευών και εφαρμογών που μπορούν να βοηθήσουν εκατομμύρια ανθρώπους με αναπηρία ώστε να ξεπεράσουν αποκλεισμούς και να ζουν καλύτερα

Ο Σακίμπ Σεΐχ έχασε την όρασή του στην ηλικία των επτά ετών. Αργότερα, όντας μαθητής στη Βρετανία, ερωτεύτηκε τους υπολογιστές, μια και τον βοηθούσαν να ξεπεράσει βασικές δυσκολίες λόγω της τύφλωσής του και πλέον έχει εξελιχθεί σε έναν από τους κορυφαίους μηχανικούς λογισμικού της Microsoft έχοντας έναν ευγενή σκοπό: χρησιμοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη, να δημιουργήσει έξυπνες συσκευές και εφαρμογές που μπορούν να βοηθήσουν εκατομμύρια ανθρώπους με αναπηρία ώστε να ξεπεράσουν αποκλεισμούς και να ζουν καλύτερα.

Κ άπως έτσι, πριν από δύο χρόνια παρουσίασε στο παγκόσμιο κοινό το «Seeing AI», μια εφαρμογή για ανθρώπους με μεγάλα προβλήματα όρασης που μπορεί να τους περιγράψει αντικείμενα, να αναγνωρίσει πρόσωπα και συναισθήματα, αλλά και να διαβάσει κείμενα μέσω της κάμερας του smartphone ή του tablet, δίνοντας έτσι μια άλλη διάσταση και κρίσιμες πληροφορίες στον χρήστη ώστε να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο. Ο ίδιος, λίγο μετά την παρουσία του στο ετήσιο Microsoft Summit στην Αθήνα, μιλάει στο «business stories» για τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη στα άτομα με αναπηρία, πώς οι λύσεις αυτές ωφελούν το κοινωνικό σύνολο, αλλά και για τη ριζοσπαστική εφαρμογή «Seeing AI».

– Πώς προέκυψε η ιδέα της εφαρμογής «Seeing AI»; Ηταν στόχος ζωής;

Από τότε που άρχισα να αναπτύσσω λογισμικό, ως έφηβος, μου έδινε κίνητρο η θετική επίδραση που μπορεί να έχει η τεχνολογία στις ζωές των ανθρώπων. Ως μηχανικός, πάντα πειραματίζομαι με νέες ιδέες. To 2014, λοιπόν, όταν η Microsoft πραγματοποίησε το πρώτο της Hackathon, επέλεξα να επιστρατεύσω το πάθος μου για την Τεχνητή Νοημοσύνη και την προσβασιμότητα για να δημιουργήσω μια εφαρμογή για ανθρώπους με προβλήματα όρασης σαν εμένα, η οποία θα τους βοηθάει να γίνουν πιο ανεξάρτητοι. Το αρχικό πρωτότυπο ήταν πραγματικά πρωτόλειο, αλλά την επόμενη χρονιά συνεργάστηκα με συναδέλφους από όλη την εταιρεία και από όλο τον κόσμο με τους οποίους είχαμε τις ίδιες ανησυχίες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το «Seeing AI», το οποίο κυκλοφόρησε ως δωρεάν εφαρμογή το 2017.

– Πόσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτή την περίοδο την εφαρμογή και ποιες είναι οι ευκαιρίες που τους προσφέρονται;

Το «Seeing AI» είναι ένα έργο το οποίο διαρκώς εξελίσσεται. Πρόκειται για μια εφαρμογή που χρησιμοποιεί κάμερα με ομιλία και αναγνωρίζει ανθρώπους, κείμενα και αντικείμενα. Οι χρήστες της σε όλο τον κόσμο μας λένε ότι την έχουν χρησιμοποιήσει για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, από την ανάγνωση πινακίδων και επιστολών μέχρι την εύρεση προϊόντων στο σούπερ μάρκετ και από την επιλογή χαρτονομισμάτων μέχρι την αναγνώριση φίλων. Η εφαρμογή έχει αποσπάσει πολλά βραβεία από κυβερνήσεις, οργανώσεις και ΜΚΟ. Βέβαια, το πιο σημαντικό είναι η θετική ανταπόκριση που έχουμε από τους ίδιους τους χρήστες, οι οποίοι είναι τυφλοί ή με περιορισμένη όραση. Το «Seeing AI» έχει φέρει εις πέρας, μέχρι σήμερα, πάνω από 10 εκατομμύρια «αποστολές».

– Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γίνει το όχημα για ίσες ευκαιρίες;

Ναι, απολύτως. Πιστεύω ότι οι προηγμένες τεχνολογίες, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, μπορούν να καλύψουν το χάσμα μεταξύ του τι μπορεί να κάνει κανείς και τι του επιτρέπει το περιβάλλον να κάνει. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα άτομα με μόνιμες αναπηρίες, αλλά και για τα άτομα με προσωρινή αναπηρία, όπως για όσους έχουν σπάσει το χέρι τους. Παρόλο που είναι ακόμα στα πρώτα της βήματα, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να περιγράφει τις εικόνες σε κάποιον που είναι τυφλός, να υποτιτλίζει σε πραγματικό χρόνο μια ομιλία για κάποιον που έχει προβλήματα ακοής ή να κάνει ένα έγγραφο πιο κατανοητό στην ανάγνωση για κάποιον με μαθησιακές δυσκολίες.

Αν αυτά συμβαίνουν στο ξεκίνημα, φανταστείτε πόσο συναρπαστικό μπορεί να γίνει το μέλλον με τη βοήθεια της τεχνολογίας.

– Υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορεί να επιτύχει ένας άνθρωπος;

Αναμφισβήτητα υπάρχουν όρια, τα οποία όμως διαρκώς αλλάζουν. Οταν ήμουν παιδί, για παράδειγμα, θεωρούσα αδύνατον ένας τυφλός να οδηγεί αυτοκίνητο. Σήμερα, όμως, με την εξέλιξη των αυτόνομων οχημάτων, νιώθω αισιόδοξος ότι κατά τη διάρκεια της ζωής μου θα καταφέρω να ταξιδέψω με αυτοκίνητο μόνος μου, χωρίς βοήθεια. Δεν είναι όμως μόνο η τεχνολογία. Πολλές λύσεις στη ζωή προκύπτουν μέσω της συνεργασίας με άλλους ανθρώπους, οπότε, αν βοηθάμε ο ένας τον άλλον, ίσως να μην υπάρχουν όρια!

– Πώς φαντάζεστε το μέλλον με την ανάπτυξη Τεχνητής Νοημοσύνης;

Σήμερα, με την Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούμε να πραγματοποιήσουμε συγκεκριμένες ενέργειες, όπως να κατανοήσουμε τον λόγο ή να αναλύσουμε μια φωτογραφία. Μία από τις πιο συναρπαστικές προοπτικές είναι να ενώσουμε όλα τα κομμάτια προκειμένου οι μηχανές να κατανοήσουν πλήρως το περιβάλλον γύρω μας. Υπάρχουν, επίσης, πολλά θέματα που πρέπει να διευθετηθούν γύρω από τη νομιμότητα και την ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αν και υπάρχει ακόμα μέλλον για κάτι τέτοιο, ονειρεύομαι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα καταλαβαίνει τον κόσμο γύρω μου και όσα είναι σημαντικά για μένα και θα ψιθυρίζει στο αυτί μου καθώς θα ζω την καθημερινότητά μου.

– Τι σας δίνει κίνητρο;

Μου αρέσει να σχεδιάζω λύσεις που βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων – και αυτό ήταν πάντα η πυξίδα μου σε όλη τη διάρκεια της καριέρας μου.