Μία νέα νήσος ξεπηδά από το νερό μέσα στη Μεσόγειο και ένα νέο βουνό δημιουργείται στο Νέο Δελχί στην Ινδία. Και πλέον στην ανθρωπόκαινο εποχή δεν χρειαζόμαστε εκρήξεις ηφαιστείων και τεκτονικές μετακινήσεις, προκειμένου να δημιουργηθούν νέα γεωγραφικά δεδομένα. Η νήσος που βρίσκεται στη Μεσόγειο και το βουνό στο Νέο Δελχί έχουν δημιουργηθεί από απορρίμματα και συγκεκριμένα από πλαστικό.
Σε όλον τον κόσμο πάνω από 5 τρισ. πλαστικές σακούλες, 500 δισ. πιάτα και ποτήρια χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο και 500 εκατ. πλαστικά καλαμάκια κάθε μέρα. Αυτοί οι αριθμοί αντιστοιχούν σε 350 εκατ. τόνους πλαστικού και από αυτά τα μισά είναι μόνο μίας χρήσης. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, στη δεκαετία του ’50 η παραγωγή πλαστικού έφθανε μόλις τα δύο εκατ. τόνους τον χρόνο. Καθώς το πλαστικό είναι ένα υλικό ελάχιστα βιοδιασπώμενο (μόνο το 7% ανακυκλώνεται και το 12% καίγεται) τείνει να συσσωρεύεται παντού και είναι οι ποταμοί εκείνοι που συγκεντρώνουν το 90% από τα πλαστικά απορρίμματα: ο Γιανκτσέ στην Κίνα 1,469,481 τόνους, ο Ινδός 164,332 τόνους, ο Νείλος 84,792 και στην Ιταλία ο Άρνος, ο Τίβερης και ο Σάρνος.
Είναι ακριβώς στις ακτές της Τοσκάνης που δημιουργείται αυτή η νήσος, ανάμεσα στη νήσο Έλβα και την Κορσική. Η μήκους δεκάδων χλμ νήσος αποτελείται από τμήματα πλαστικών ποτηριών, καλαμάκια, μπουκάλια, παπούτσια και ρούχα, που τα περισσότερα έχουν συρρικνωθεί σε κομμάτια όχι μεγαλύτερα από 2 χιλιοστά. Σε αντίθεση με την αντίστοιχη Garbage patch στον Ειρηνικό, που συγκεντρώνει 80.000 τόνους τέτοιων υλικών σε μία έκταση ίσαμε τρεις φορές τη Γαλλία, η νήσος της Μεσογείου δεν είναι σταθερή. Κάποιος μπορεί να τη δει μόνον ευκαιριακά και για λίγο: αποτελεί ένα άστατο χρονικό φαινόμενο, που επανεμφανίζεται κυκλικά. Όλα εξαρτώνται από τα ρεύματα και από την πορεία των ανέμων ανάμεσα στην Κορσική και την Έλβα. Εμφανίζεται ιδιαίτερα ύστερα από δυνατές βροχές, όταν τα ρεύματα από τα βορειοδυτικά πιάνουν τις ιταλικές ακτές, παρασέρνοντας τα απορρίμματα από τις ακτές των ποταμών. Φθάνοντας στο ύψος της Έλβας δεν μπορούν να φύγουν μακρύτερα, καθώς και το νότιο άκρο της Κορσικής χρησιμεύει ως κυματοθραύστης, δημιουργώντας μία στατική ζώνη.
Η Μεσόγειος είναι η θάλασσα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε πλαστικό και η νήσος που σχηματίζεται έχει διπλάσια πυκνότητα από αυτή του Ειρηνικού. Βέβαια, όπως τονίζει ο υπεύθυνος της περιβαλλοντικής ομάδας Legambiente Toscana Ουμπέρτο Ματσαντίνι, δεν πρέπει να μιλάμε για νήσο καθαυτή, «αλλά μία γλοιώδη σούπα από μικροπλαστικά. Τα πιο μεγάλα κομμάτια καταλήγουν στον πάτο», σημειώνει. Η παρουσία της έχει επιβεβαιωθεί και από το Εθνικό Κέντρο Ερευνών κι έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό Nature.
H δημιουργία της νήσου αυτής δημιουργεί και άλλα προβλήματα, καθώς δημιουργείται σε μία περιοχή που έχει χαρακτηρισθεί φυσική ζώνη διεθνούς ενδιαφέροντος και από το 1991 έχει δημιουργηθεί χάρη στο Ινστιτούτο Tethys, μία ζώνη προστασίας των θαλάσσιων θηλαστικών που η παρουσία τους εκεί είναι μεγάλη, επειδή ακριβώς στην περιοχή αυτή φθάνει και η τροφή τους μέσω των ίδιων ρευμάτων που παρασύρουν και τα απορρίμματα. Είναι εύκολο να φαντασθεί κανείς τι μπορεί να επακολουθήσει.
«Όλα γίνονται τροφή για τα θαλάσσια όντα, και κατ’ επέκταση και για εμάς. Μία έρευνα της γαλλικής οργάνωσης Expedition Med και της Legambiente πως στους μύες των φαλαινόπτερων βρίσκονται μικροπλαστικά. Και είναι εύκολο να φαντασθούμε πως μπορεί να βρίσκονται και σε εμάς τους ανθρώπους», τονίζει ο Ματζαντίνι.
Μάλιστα, η οργάνωση WWF έχει σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου: η Μεσόγειος κινδυνεύει να μετατραπεί σε μία θάλασσα πλαστικού κι όχι νερού. Η θάλασσά μας έχει ιδιαίτερες συνθήκες, καθώς είναι μία από τις μεγαλύτερες κλειστές υδάτινες λεκάνες. Πλούσια σε βιοποικιλότητα, αλλά και πολυάνθρωπη. Είναι μία από τις ζώνες με τη μεγαλύτερη θαλάσσια κυκλοφορία και κατοικείται από πάνω από 150 εκατ. κατοίκους. Δεν είναι απίθανο η επίπτωση αυτή να γίνει σύντομα ορατή, ενώ και οι επιστήμονες ήδη τη θεωρούν ως τη μεγαλύτερη ζώνη συγκέντρωσης θαλάσσιων απορριμμάτων στον κόσμο.