Οι επιθέσεις στα πλοία «Magic Seas» και «Eternity C» μέσα σε 24 ώρες στην Ερυθρά Θάλασσα δεν ήταν τυχαίες. Οπως και η βομβιστική επίθεση στο «Eco Wizard» στη Βαλτική, αλλά και η έκρηξη στο «Vilamoura» ανοιχτά της Λιβύης. Τέσσερα χτυπήματα, σε τρεις διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες, με ένα κοινό: την ελληνική πλοιοκτησία. Συμπτώσεις ή σημάδια ενός ευρύτερου σχεδίου στοχοποίησης;

Στη σκακιέρα των παγκόσμιων συμφερόντων η ελληνόκτητη ναυτιλία μοιάζει να είναι ο βασιλιάς χωρίς φρουρά. Οι μεγάλες δυνάμεις είτε έχουν αποσυρθεί, είτε σιωπούν. Πολεμικά πλοία εξαφανισμένα από την Ερυθρά Θάλασσα, φρεγάτες σε άσκηση ή ακινητοποιημένες λόγω βλάβης. Στρατιωτική κάλυψη μηδενική. Και την ίδια ώρα, οι αντάρτες Χούθι χτυπούν ανενόχλητοι, σαν να εκτελούν συμβόλαιο.

Την έντονη ανησυχία της εξέφρασε η Πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) Μελίνα Τραυλού σε δημόσια δήλωσή της για τη θαλάσσια ασφάλεια. Η κυρία Τραυλού υπογράμμισε ότι οι συνεχιζόμενες επιθέσεις στη ναυτιλία αποτελούν άμεση απειλή για τη διεθνή ασφάλεια και την παγκόσμια ευημερία.

Kαμπανάκι κινδύνου

Ποιοι ωφελούνται από τη δημιουργία χάους στις θαλάσσιες αρτηρίες που εξυπηρετούν τον παγκόσμιο ανεφοδιασμό; Ποιοι θέλουν να αδειάσει η Διώρυγα του Σουέζ και να στραφεί το εμπόριο προς ελεγχόμενους σιδηροδρομικούς διαδρόμους; Μήπως οι επιθέσεις είναι «σύνθετης προέλευσης» με στόχο όχι μόνο τοπικούς παίκτες, αλλά και γεωοικονομικούς ανταγωνιστές; Ολα δείχνουν ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία -κομβική δύναμη στο διεθνές εμπορικό παιχνίδι καθώς ελέγχει το 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας- δεν πλήττεται απλώς. Ελέγχεται, παρακολουθείται, ίσως και εκβιάζεται.
Η ανησυχία πάντως είναι διεθνής. Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας είχε μέσα στην εβδομάδα συνάντηση με την υπουργό Μεταφορών του Ισραήλ Μίρι Ρέγκεβ με επίκεντρο τη ναυτική ασφάλεια και τις διμερείς θαλάσσιες διασυνδέσεις. Ο Ελληνας υπουργός χαρακτήρισε τη δράση των Χούθι ως «σοβαρό πρόβλημα που εντείνει την αστάθεια και πλήττει καίρια τη ναυτιλία, το εμπόριο και την οικονομία, οδηγώντας σε ραγδαία αύξηση των τιμών, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας».

Tα πεπραγμένα

Μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας στην Ερυθρά Θάλασσα, η αναζωπύρωση των επιθέσεων προκαλεί ανησυχία στον ναυτιλιακό κόσμο. Μέχρι τώρα πλοία ελληνικών συμφερόντων και μόνο στοχοποιούνται επανειλημμένα, την ώρα που η παρουσία πολεμικών πλοίων στην περιοχή είναι ανύπαρκτη. Οι ένοπλοι φρουροί ασφαλείας στα εμπορικά πλοία -τοποθετημένοι αποκλειστικά για την αποτροπή πειρατείας- δεν έχουν καμία δυνατότητα να αποτρέψουν επιθέσεις με στρατιωτικά μέσα όπως αυτές των Χούθι.

«Είχε ηρεμήσει η κατάσταση. Από τον Δεκέμβριο του 2024 και μετά δεν υπήρχε καμία επίθεση. Είχε φανεί πως υπήρχε συμφωνία μεταξύ Αμερικανών και Χούθι να μη χτυπούν πλοία», αναφέρουν στο «ΘΕΜΑ» ειδικοί επί των επιχειρήσεων αυτών. Ομως, το σκηνικό άλλαξε απότομα. Μέσα σε δύο ημέρες σημειώθηκαν νέες επιθέσεις σε ελληνόκτητα εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. «Ως γενική εικόνα βλέπουμε στοχοποίηση ελληνόκτητων πλοίων. Στη Βαλτική, στη Λιβύη, τώρα και στην Ερυθρά Θάλασσα. Του Χάρη Βαφειά, του Γιώργου Οικονόμου, του Μιχάλη Μποδούρογλου, του Νίκου Σάββα... όλα ελληνικών συμφερόντων», σχολιάζουν στελέχη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας. Την ίδια ώρα, η απουσία πολεμικών πλοίων στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας είναι αισθητή.
«Τα δύο ελληνόκτητα πλοία καλούσαν για βοήθεια και δεν υπήρχε κανείς. Καμία ανταπόκριση. Σιγή ασυρμάτου. Ούτε πολεμικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ούτε των ΗΠΑ.

Οι Αμερικανοί έφυγαν από την περιοχή λόγω της σύγκρουσης με το Ιράν και έστειλαν όλα τους τα πλοία στο Μπαχρέιν. Επίσης, δεν μας ενημέρωσε ποτέ κανείς από την Ε.Ε. ότι σταματάει η προστασία των διερχόμενων πλοίων. Τα εμπορικά πλοία είναι έρμαια των Χούθι», λένε ναυτιλιακά στελέχη και προσθέτουν: «Εμείς βλέπαμε αύξηση της κίνησης των διελεύσεων. Υπήρχε η αίσθηση ότι έχει σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Και ξαφνικά, πάλι επιθέσεις. Ο,τι θέλουν κάνουν τώρα οι Χούθι».
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική φρεγάτα «Ψαρά» που μετείχε στην επιχείρηση «Ασπίδες» τέθηκε υπό τον εθνικό επιχειρησιακό έλεγχο και βρίσκεται στο Ομάν για να μετάσχει σε κοινή άσκηση με το Πολεμικό Ναυτικό της Ινδίας. Η ιταλική φρεγάτα έχει υποστεί βλάβη και βρίσκεται στην Αίγυπτο και η γαλλική έχει μετακινηθεί στα Στενά του Ορμούζ μετά την κρίση με το Ιράν.
Την απουσία επιχειρησιακών μέσων γνώριζαν και εκμεταλλεύτηκαν οι αντάρτες πραγματοποιώντας μέσα σε λίγες ώρες -στις 6 και 7 Ιουλίου- επιθέσεις σε δύο ελληνόκτητα πλοία. Της επίθεσης στο «Eternity C», δυστυχώς με ανθρώπινες απώλειες, είχε προηγηθεί αυτή στο «Magic Seas», με ευτυχή κατάληξη καθώς οι 22 επιβαίνοντες επέστρεψαν όλοι σώοι στη στεριά. Και τα δύο πλοία βυθίστηκαν από τους Χούθι, οι οποίοι δήλωσαν ότι τα χτύπησαν γιατί προσέγγιζαν σε λιμάνια του Ισραήλ.

Η αποτροπή

Από τον Νοέμβριο του 2023 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 η διέλευση των πλοίων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας είχε μειωθεί 70%. Μετά τον Δεκέμβριο βελτιώθηκε η εικόνα και η μείωση έφτασε στο 50% σε σύγκριση με ό,τι επικρατούσε πριν τον Νοέμβριο του 2023, όταν χτύπησαν για πρώτη φορά οι Χούθι.
Οσο για το «γιατί» πίσω από τις νέες επιθέσεις, το ερώτημα παραμένει αναπάντητο. Ανθρωποι με ειδικές γνώσεις επισημαίνουν: «Δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε. Μήπως γίνεται για να χτυπηθεί η Κίνα; Εκείνη χρησιμοποιεί την Ερυθρά για το One Belt One Road. Μήπως γίνεται για να προωθηθεί ο νέος, μέσω σιδηροδρόμου, διάδρομος μεταφορών IMEC -Ινδία, Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ- και να φτάνουν τα εμπορεύματα στην Ευρώπη μέσω της Χάιφα; Είναι μια υπόθεση εργασίας. Αλλά δεν καταλαβαίνουμε γιατί οι Χούθι, που υποστηρίζονται από το Ιράν, το οποίο έχει σύμφωνα με όσα πληροφορούμαστε τη στήριξη του Πεκίνου, πλήττουν τη διαδρομή της Κίνας. Υπόθεση εργασίας κάνουμε».

Η ανησυχία, πάντως, είναι έκδηλη. «Η κίνηση των εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα θα μειωθεί ακόμα περισσότερο. Οι επιθέσεις που δέχτηκαν τα ελληνόκτητα πλοία ήταν απρόκλητες». Η κατάσταση στην Ερυθρά, όπως περιγράφεται από ανθρώπους της πρώτης γραμμής, δείχνει ένα τοπίο γεωπολιτικής ρευστότητας, έλλειψη διεθνούς ναυτικής παρουσίας και αυξημένο κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα – ιδίως για τα ελληνικά πλοία.

Η ελληνική κυβέρνηση

Στο μεταξύ, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και βρίσκεται σε ετοιμότητα να συνδράμει, εφόσον απαιτηθεί, για την αντιμετώπιση προβλημάτων πλοίων υπό ελληνική σημαία και των ναυτικών τους, αλλά και Ελλήνων ναυτικών σε ελληνόκτητα πλοία μέσω της Διεύθυνσης Ναυτικής Εργασίας.
Δεδομένης της σοβαρής κλιμάκωσης των επιθέσεων από τους Χούθι κατά ελληνόκτητων πλοίων που διαπλέουν την Ερυθρά Θάλασσα το τελευταίο διήμερο, το υπουργείο έχει προβεί στις εξής ενέργειες:

1. Παρέμβαση στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό
Με πρωτοβουλία της Ελλάδας το ζήτημα τέθηκε στην υπό εξέλιξη σύνοδο του Συμβουλίου του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Η χώρα μας ζήτησε συμπόρευση της διεθνούς κοινότητας για την αποκατάσταση της έννομης τάξης στην περιοχή, με πλήρη σεβασμό της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και της Σύμβασης για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (SOLAS).

2. Συνεχής επικοινωνία με την ευρωπαϊκή επιχείρηση «Aspides»
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου βρίσκονται σε αδιάλειπτη επιχειρησιακή επαφή (24/7) με την ευρωπαϊκή επιχείρηση «Aspides», η οποία μεριμνά για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην προαναφερόμενη θαλάσσια περιοχή.

3. Συνεχής ενημέρωση και συστάσεις προς τη ναυτιλιακή κοινότητα
Εχουν αποσταλεί αναλυτικές κατευθυντήριες οδηγίες και συστάσεις προς τη ναυτιλιακή κοινότητα για τον ασφαλέστερο δυνατό διάπλου της περιοχής με λήψη των απαραίτητων προληπτικών μέτρων.

4. Συστάσεις για την προστασία Ελλήνων ναυτικών
Αποδίδοντας απόλυτη προτεραιότητα στην προστασία των Ελλήνων ναυτικών, οι συστάσεις του υπουργείου επικοινωνούνται -μέσω των ναυτιλιακών φορέων- και στα ελληνόκτητα πλοία με σημαία άλλης χώρας, δεδομένης της πιθανής απασχόλησης Ελλήνων ναυτικών και σε αυτά.

Οι άλλες επιθέσεις

Την ίδια χρονική περίοδο με τις επιθέσεις των Χούθι, δύο άλλα ελληνόκτητα πλοία έγιναν στόχος σαμποτάζ με μαγνητικές νάρκες. Δύο διαδοχικές εκρήξεις με διαφορά 10 λεπτών στο μηχανοστάσιο του δεξαμενόπλοιου «Eco Wizard», σημαίας Νήσων Μάρσαλ, ιδιοκτησίας της ελληνικών συμφερόντων εταιρείας StealthGas, εισηγμένης στη χρηματιστηριακή αγορά της Νέας Υόρκης και συμφερόντων Χάρη Βαφειά, σημειώθηκαν την Κυριακή 6 Ιουλίου κατά τη διάρκεια φόρτωσης αμμωνίας στο ρωσικό λιμάνι Ουστ-Λούγκα. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια της Ρωσίας στη Βαλτική, με πολλαπλά τερματικά για άνθρακα, πετρέλαιο, εμπόρευμα, κοντέινερ, πετροχημικά και LNG. Λειτουργεί από το 2001 και αναπτύσσεται διαρκώς ώστε να εξυπηρετεί μεγάλα δεξαμενόπλοια και φορτηγά. Οι Αρχές εκτιμούν ότι επρόκειτο για επίθεση με μαγνητικές νάρκες (limpet mines), παρόμοια με άλλες επιθέσεις που έχουν καταγραφεί φέτος. Το ρωσικό υπουργείο Μεταφορών τόνισε ότι το πλοίο δεν αντιμετωπίζει κίνδυνο βύθισης. Χάρη στην έγκαιρη επέμβαση και τις καιρικές συνθήκες, η διαρροή περιορίστηκε χωρίς περαιτέρω περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Το πιο πρόσφατο περιστατικό είχε στόχο το δεξαμενόπλοιο «Vilamoura», χωρητικότητας 159.000 dwt, του ελληνικών συμφερόντων ομίλου TMS Tankers και του Γιώργου Οικονόμου, όπου προκλήθηκε έκρηξη στα ανοιχτά της Λιβύης στις 27 Ιουνίου. Υπέστη ζημιές και εισροή υδάτων στο μηχανοστάσιο. Το πλοίο υπέστη ζημιά περίπου 12 ώρες μετά την αναχώρησή του από το λιμάνι της Ζουεϊτίνα στη Λιβύη, όπου φόρτωσε ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου με προορισμό το Γιβραλτάρ. Ισως έγινε στόχος γιατί είχε προσεγγίσει ρωσικό λιμάνι.

Οι επιπτώσεις

Ο Δημήτρης Ρουμελιώτης, αναλυτής του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers, τονίζει ότι η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα έχει ήδη εισέλθει σε ένα νέο καθεστώς λειτουργικής προσαρμογής, όπου η παράκαμψη της Διώρυγας του Σουέζ δεν αποτελεί πια εξαίρεση, αλλά τείνει να καθιερωθεί ως κανόνας. «Οι δύο επιθέσεις που εξαπέλυσαν οι Χούθι κατά των ελληνόκτητων bulkers “Magic Seas” και “Eternity C” μέσα σε δύο ημέρες ναι μεν σοκάρουν, αλλά δεν επαναπροσδιορίζουν τα επίπεδα ασφαλείας στην Ερυθρά Θάλασσα και τις γύρω ναυτιλιακές οδούς, καθώς αυτά έχουν επαναπροσδιοριστεί καιρό τώρα μετά την πρώτη επίθεση Χούθι σε εμπορικό πλοίο τον Νοέμβριο του 2023», αναφέρει και συνεχίζει: «Η τακτική που ακολούθησαν οι αντάρτες της Υεμένης -συνδυασμός θαλάσσιων drones και κατευθυνόμενων πυραύλων- επιβεβαιώνει ότι οι επιθέσεις δεν θα είναι πλέον μεμονωμένα επεισόδια. Είναι μέρος μιας στρατηγικής εκφοβισμού και αποσταθεροποίησης που πλήττει πλέον ανοιχτά την εμπορική ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα».

Οπως σχολιάζει ο ίδιος, «η βύθιση του “Magic Seas” μέσω της ενεργοποίησης εκρηκτικών μηχανισμών σε συνδυασμό με την επίθεση στο “Eternity C” μόλις μία ημέρα αργότερα -η οποία οδήγησε επίσης στη βύθισή του- συνιστούν τη σοβαρότερη κλιμάκωση των επιθέσεων των Χούθι μέχρι σήμερα και σηματοδοτούν το τέλος της εκεχειρίας που οι ίδιοι είχαν εξαγγείλει τον Δεκέμβριο του 2024. Τα δύο πλοία ήταν ελληνικών συμφερόντων και φαίνεται πως είχαν πραγματοποιήσει πρόσφατες προσεγγίσεις σε ισραηλινούς λιμένες, στοιχείο που πιθανόν συνέβαλε στην επιλογή τους ως στόχων. Το πλέον τραγικό είναι ο θάνατος μελών του πληρώματος του “Enternity C”». Οπως τονίζει στη συνέχεια, «η άμεση αντίδραση της ναυτιλιακής αγοράς ήταν αυτή που θα περίμενε κανείς: για τις διελεύσεις από την Ερυθρά Θάλασσα είχαμε πάλι αύξηση στα premium ασφαλίσεων πολέμου από το 0,3%-0,4% της αξίας του πλοίου, σε επίπεδα που αγγίζουν το 1% ανά περίπτωση. Για ένα πλοίο αξίας 100 εκατ. δολαρίων το κόστος ασφάλισης ενός μόνο ταξιδιού μπορεί να φτάσει το ένα εκατ., ποσό που επηρεάζει άμεσα την εμπορική βιωσιμότητα και το κέρδος του δρομολογίου. Η ασφάλεια, η προσεκτική επιλογή διαδρομής και η επιφυλακτικότητα έχουν μπει πλέον ξανά στο προσκήνιο των επιχειρησιακών αποφάσεων».

Σύμφωνα με τον κ. Ρουμελιώτη, «από τον Δεκέμβριο και μετά οι διελεύσεις ανέκαμψαν, όμως τα χτυπήματα στα δύο ελληνόκτητα πλοία επιβεβαιώνουν αυτό που πολλοί ήδη συζητούσαν στην αγορά: η επιστροφή των περισσότερων πλοίων στην παραδοσιακή οδό του Σουέζ δεν πρόκειται να συμβεί σύντομα. Οι δρομολογήσεις μέσω Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας σχεδόν έχουν αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά, με προφανείς συνέπειες στην αύξηση των tonne-miles, στην κατανάλωση και την απασχόληση των πλοίων».

Διαβάστε ακόμη

Κώστας Χαλκιάς: «Έχω βάλει ένα στοίχημα: Να δημιουργηθούν 10 start up στην Ελλάδα τα επόμενα δύο χρόνια με τη βοήθεια του Sui» 

Προϋπολογισμός 2026: Το παζάρι ξεκινά – Οι νικητές και οι χαμένοι του νέου συστήματος

Αννα Μιχαΐλοβα (Αντιπρόεδρος Nestlé): «Οι Ελληνες κάνατε… σέξι τον κρύο καφέ» (pics)

 Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα