Σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα αναζητά τον βηματισμό της στην παγκόσμια τεχνολογική και ενεργειακή σκακιέρα, ένας Ελληνας της Διασποράς, ο πυρηνικός φυσικός Γιώργος Λάσκαρης, επιχειρεί να ενώσει τα κομμάτια ενός πολύτιμου αλλά διάσπαρτου παζλ: την ελληνική επιστημονική κοινότητα του εξωτερικού με τη χάραξη εθνικής πολιτικής. Ως πρόεδρος του Deon Policy Institute, με έδρα τη Βοστόνη, έχει αναλάβει μια φιλόδοξη αποστολή: να φέρει την τεχνογνωσία, την καινοτομία και τις προτάσεις της Διασποράς στο επίκεντρο των εξελίξεων στην Ελλάδα.

Ο κ. Λάσκαρης αναλύει το νέο white paper του ινστιτούτου για την πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία, εξηγεί γιατί η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει πίσω στις τεχνολογίες του αύριο και τονίζει τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα στη διαμόρφωση των διεθνών κανονισμών για την πυρηνική πρόωση. Παράλληλα, μιλά για την ανάγκη κοινωνικής αποδοχής της πυρηνικής ενέργειας μέσα από επιστημονική ενημέρωση και διαφάνεια, ενώ ξεδιπλώνει το όραμά του για μια Ελλάδα που δεν θα ακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά θα τις καθορίζει.

– Κύριε Λάσκαρη, ποια ήταν η βασική αφορμή για τη δημιουργία του Deon Policy Institute και πώς ξεκίνησε η αποστολή σας να γεφυρώσετε τη Διασπορά με την Ελλάδα;

Το Deon Policy Institute δημιουργήθηκε από μια απλή αλλά επιτακτική διαπίστωση: η Ελλάδα διαθέτει ένα τεράστιο απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου στο εξωτερικό, το οποίο παραμένει αναξιοποίητο. Ως πυρηνικός φυσικός και μέλος για χρόνια της ελληνικής ακαδημαϊκής διασποράς, βίωσα προσωπικά τη δυσκολία γεφύρωσης του χάσματος ανάμεσα στον διεθνή ελληνισμό και το εσωτερικό της χώρας. Το Deon ξεκίνησε από τη Βοστόνη με στόχο να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στη Διασπορά και την ελληνική πολιτεία, μεταφέροντας τεχνογνωσία, βέλτιστες πρακτικές και καινοτόμες ιδέες. Παράγουμε τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής σε τέσσερις τομείς: Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, επιχειρηματικότητα, ενέργεια και Διασπορά, τις οποίες καταθέτουμε στην ελληνική κυβέρνηση και συμβάλλουμε ενεργά στη δημόσια διαβούλευση. Το ινστιτούτο στελεχώνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες της Διασποράς και ήδη έχει συμβάλει σε σημαντικές θεσμικές αλλαγές, όπως ο νόμος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, την αναγνώριση των εξειδικεύσεων των γιατρών προερχόμενων από τις ΗΠΑ, τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων κ.ά.

-Το πρόσφατο white paper του ινστιτούτου σας για την πυρηνική ενέργεια στη ναυσιπλοΐα είναι πρωτοποριακό.  Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να στείλετε προς την ελληνική κυβέρνηση και τη ναυτιλιακή κοινότητα;

Το βασικό μήνυμα είναι σαφές: η ναυτιλία εισέρχεται σε μια νέα εποχή και η Ελλάδα, ως κορυφαία ναυτιλιακή δύναμη, δεν έχει την πολυτέλεια να παρακολουθεί τις εξελίξεις αδρανής. Η πυρηνική πρόωση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την απανθρακοποίηση των θαλάσσιων μεταφορών και η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει.

Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να διαμορφώσει ένα σύγχρονο ρυθμιστικό και θεσμικό πλαίσιο, ενώ η ναυτιλιακή κοινότητα να αρχίσει στρατηγικό σχεδιασμό για την υιοθέτηση της τεχνολογίας αυτής, ώστε να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού στόλου στο μέλλον.

– Ποια είναι τα βασικά πλεονεκτήματα της πυρηνικής πρόωσης έναντι των παραδοσιακών μορφών ενέργειας στη ναυτιλία;

Τα πλεονεκτήματα της πυρηνικής πρόωσης είναι πολυδιάστατα. Πρώτον, προσφέρει μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων του ΙΜΟ για μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Δεύτερον, επιτρέπει μεγαλύτερες ταχύτητες πλεύσης χωρίς αύξηση του λειτουργικού κόστους. Τρίτον, μειώνει σημαντικά το βάρος και τον όγκο που απαιτούν οι δεξαμενές καυσίμων, αυξάνοντας τη χωρητικότητα φορτίου.

Τέλος, η μεγάλη αυτονομία -έως και 20 χρόνια χωρίς ανεφοδιασμό σε ορισμένες τεχνολογίες- παρέχει στρατηγικά και επιχειρησιακά πλεονεκτήματα.

– Βλέπουμε ότι κολοσσοί όπως οι Microsoft, Google και Amazon επενδύουν σε SMRs (Small Modular Reactors – μικρές μονάδες πυρηνικών αντιδραστήρων). Πόσο κοντά είμαστε στο να δούμε πυρηνοκίνητα εμπορικά πλοία στο Αιγαίο ή τη Μεσόγειο;

Η τάση προς την πυρηνική ενέργεια είναι παγκόσμια και ταχέως επιταχυνόμενη. Πράγματι οι κολοσσοί τεχνολογίας επενδύουν σε SMRs για να διασφαλίσουν φθηνή, αξιόπιστη και πράσινη ενέργεια για data centers και AI εφαρμογές.

Παράλληλα, εταιρείες όπως η Maersk, η NYK Line και ναυπηγεία όπως η Hyundai KSOE επενδύουν στην έρευνα για πυρηνικά εμπορικά πλοία. Αν και η παρουσία τέτοιων πλοίων στο Αιγαίο δεν είναι άμεση, είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε πρώτες εφαρμογές εντός της δεκαετίας, ειδικά σε διεθνή δρομολόγια μεγάλης απόστασης. Η ετοιμότητα της Ελλάδας να δεχτεί και να υποστηρίξει τέτοιες τεχνολογίες θα κρίνει το πόσο γρήγορα θα συμμετέχει σε αυτή τη νέα εποχή.

– Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Ελλάδας στη νέα αυτή παγκόσμια ναυτιλιακή – πυρηνική πραγματικότητα; Είναι ρεαλιστικό να μιλάμε για αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας;

Η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί σε κόμβο πυρηνικής ναυτιλίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ηδη καταγράφεται αναζωπύρωση στη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, ενώ η γεωπολιτική επιθυμία απεξάρτησης από κινεζικά ναυπηγεία δημιουργεί νέο ενδιαφέρον για ναυπηγεία της Δύσης, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην πυρηνική εφοδιαστική αλυσίδα -είτε μέσω σχεδιασμού, είτε μέσω επισκευών, είτε μέσω διαχείρισης στόλου- είναι εφικτή και στρατηγικά επωφελής.

– Ποιες προκλήσεις εντοπίζετε σήμερα στο ρυθμιστικό πλαίσιο για την εμπορική χρήση πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία και τι ρόλο μπορεί να παίξει η Ελλάδα στη διαμόρφωση των νέων διεθνών κανονισμών;

Το κυριότερο πρόβλημα είναι η απουσία ενιαίου διεθνούς πλαισίου για την αδειοδότηση πυρηνικών εφαρμογών στη θάλασσα. Ο κώδικας ασφαλείας A.491(XII) του IMO χρονολογείται από το 1981 και δεν καλύπτει τις σημερινές τεχνολογίες. Η Ελλάδα, ως παγκόσμιος ναυτιλιακός ηγέτης και μέλος της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του IMO, έχει την ευκαιρία να ηγηθεί στη διαδικασία αναθεώρησης των διεθνών κανόνων, συμβάλλοντας με τεχνική τεκμηρίωση και πολιτική βούληση.

– Η κοινωνική αποδοχή της πυρηνικής ενέργειας παραμένει ένα μεγάλο στοίχημα. Πώς σκοπεύετε να ενισχύσετε την ενημέρωση και τη διαφάνεια απέναντι στο ευρύ κοινό;

Η πυρηνική ενέργεια υποφέρει από παρωχημένα στερεότυπα. Χρειάζεται επιστημονική ενημέρωση, διαφάνεια και συστηματική εκλαΐκευση της πληροφορίας. Το ινστιτούτο μας πιστεύει ότι η δημόσια συζήτηση δεν πρέπει να βασίζεται σε φόβο αλλά σε δεδομένα. Γι’ αυτό δημοσιεύσαμε τη μελέτη μας, διοργανώνουμε ενημερωτικές ημερίδες και συνεργαζόμαστε με ακαδημαϊκά ιδρύματα, τεχνικούς φορείς και δημοσιογράφους, ώστε να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας μέσα από τεκμηριωμένο λόγο.

– Ποιοι είναι οι τέσσερις τομείς πολιτικής στους οποίους εστιάζει το ινστιτούτο και πώς προκύπτουν οι προτάσεις που καταθέτετε στην ελληνική κυβέρνηση;

Το Deon Policy Institute δραστηριοποιείται σε τέσσερις πυλώνες: ανώτατη εκπαίδευση, επιχειρηματικότητα, ενέργεια και κλιματική μετάβαση και Θέματα της Ελληνικής Διασποράς. Οι προτάσεις μας προκύπτουν μέσα από έρευνες, όπως η έρευνα για την παγκόσμια ελληνική ακαδημαϊκή διασπορά και την ενεργή συμμετοχή ειδικών από τη Διασπορά. Εστιάζουμε σε προτάσεις με άμεση εφαρμογή και επιδιώκουμε θεσμικό αντίκτυπο, όπως φάνηκε με τη συνεισφορά μας στον νόμο για τα μη κρατικά/μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια (5094/2024), τον οποίο υπερασπιστήκαμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

– Η πρόσφατη τοποθέτηση του Ελληνα πρωθυπουργού για την πυρηνική ενέργεια στη ναυτιλία αποτέλεσε αφορμή για τη δημοσίευση της μελέτης σας. Πιστεύετε ότι υπάρχει πολιτική βούληση για υλοποίηση τέτοιων φιλόδοξων σχεδίων;

Η τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και η επίσκεψη του γενικού διευθυντή της ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, στην Αθήνα ήταν κομβικά σημεία που ενίσχυσαν το δημόσιο ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια. Υπάρχει θεσμικό παράθυρο ευκαιρίας και ένδειξη πολιτικής βούλησης. Το ζητούμενο τώρα είναι η διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου σχεδίου δράσης με σαφές χρονοδιάγραμμα, πολιτική συνέχεια και ενεργοποίηση των θεσμικών φορέων, όπως η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.

– Τι οραματίζεστε για το μέλλον της Ελλάδας ως πυλώνα καινοτομίας και τεχνολογίας στη ναυτιλία και στην πράσινη ενέργεια;

Οραματίζομαι μια Ελλάδα που δεν είναι μόνο ναυτιλιακή υπερδύναμη, αλλά και τεχνολογικός κόμβος. Μια χώρα που αξιοποιεί την επιστημονική της διασπορά, επενδύει σε έρευνα και ανάπτυξη και προσφέρει λύσεις παγκόσμιας εμβέλειας στη ναυτιλία, την ενέργεια και την κλιματική μετάβαση. Η Ελλάδα μπορεί να συνδυάσει την παράδοση με την καινοτομία – και η πυρηνική ναυτιλία μπορεί να είναι η αρχή αυτής της νέας εποχής.

Διαβάστε ακόμη 

Αλάσκα: Η συνάντηση Τραμπ – Πούτιν έγινε, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται (vids) 

Τέλης Μυστακίδης: Ο αθόρυβος Κροίσος με την περιουσία των $3 δισ. (pic)

ΑΑΔΕ: Ποιοι γλιτώνουν από τα χρέη εταιρειών και πώς 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα