Η Κίνα ετοιμάζεται να καταγράψει ιστορικό ορόσημο τον Σεπτέμβριο, με την εκκίνηση της πρώτης τακτικής γραμμής μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων τύπου liner μέσω της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού (NSR), που διασχίζει την Αρκτική Ρωσίας. Για πρώτη φορά, μια υπηρεσία που θυμίζει τις κλασικές διαδρομές Ασίας–Ευρώπης θα πραγματοποιηθεί μέσω του Αρκτικού περάσματος, συνδέοντας τα λιμάνια Qingdao, Σαγκάης και Ningbo-Zhoushan με τον Felixstowe, το Ρότερνταμ, το Αμβούργο και το Γκντανσκ.
Η πρώτη αναχώρηση, που έχει ήδη «κλείσει» πλήρως, υπόσχεται χρόνο διέλευσης μόλις 18 ημερών από την Ανατολική Ασία προς τη Βόρεια Ευρώπη – λιγότερο από τον μισό σε σύγκριση με τη Διώρυγα του Σουέζ.
Η ελκυστικότητα της νέας γραμμής είναι προφανής: αποφεύγει κρίσιμα «σημεία συμφόρησης» όπως το Σουέζ, αλλά και τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου οι επιθέσεις των Χούθι έχουν εκτοξεύσει τα ασφάλιστρα κινδύνου και έχουν οδηγήσει δεκάδες υπηρεσίες να κάνουν τον γύρο της Αφρικής μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.
Για εμπορεύματα υψηλής αξίας και ευαίσθητα στον χρόνο – από τη «γρήγορη μόδα» μέχρι τα ηλεκτρονικά είδη – η Βόρεια Οδός μπορεί να σημαίνει ταχύτερη παράδοση, χαμηλότερο κόστος αποθεμάτων και την ευκαιρία να παρακαμφθεί η συμφόρηση της ευρωπαϊκής αγοράς πριν την εορταστική περίοδο αιχμής.
Το κινεζικό Υπουργείο Μεταφορών έχει μάλιστα ενεργοποιήσει υπηρεσία παρακολούθησης πάγου σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου να κατευνάσει τις ανησυχίες για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Ωστόσο, το εγχείρημα έχει σοβαρούς περιορισμούς. Η νέα υπηρεσία θα παραμείνει αυστηρά εποχική – Ιούλιο έως Νοέμβριο – έως ότου υπάρξει στόλος υπερσύγχρονων παγοθραυστικών containerships. Για το 2025, έχει προγραμματιστεί μόνο ένα ταξίδι.
Η σύγκριση με τον Σουέζ παραμένει αμείλικτη: η Διώρυγα προσφέρει ετήσια αξιοπιστία και οικονομίες κλίμακας με πλοία άνω των 20.000 TEU. Αντίθετα, η αρκτική πρωτοβουλία ξεκινά με ένα πλοίο 4.890 TEU – μεγάλο για παγοθραυστική ναυσιπλοΐα, αλλά μικρό σε σχέση με τις βασικές γραμμές Ασίας–Ευρώπης.
«Η Βόρεια Θαλάσσια Οδός μπορεί να προσφέρει μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική, αλλά δεν είναι ακόμη σε θέση να ανταγωνιστεί σε κλίμακα ή αξιοπιστία τον Σουέζ», σχολιάζει στο εβδομαδιαίο report ο Γιάννης Παργανάς, επικεφαλής του τμήματος ερευνών της Intermodal. «Η βιομηχανία πρέπει να τη δει περισσότερο ως εποχικό συμπλήρωμα, παρά ως υποκατάστατο των παραδοσιακών εμπορικών διαδρόμων».
Η εμπορική διάσταση δεν μπορεί να αποκοπεί από την πολιτική. Η Ρωσία έχει αναγάγει τη NSR σε στρατηγική προτεραιότητα, με την κρατική Rosatom να επενδύει σε λιμενικές υποδομές και υποστήριξη παγοθραυστικών. Η Κίνα, από την πλευρά της, εντάσσει την Αρκτική στη στρατηγική «Polar Silk Road», ενισχύοντας τη συνεργασία με τη Μόσχα σε μια περίοδο αυξανόμενων δυτικών κυρώσεων.
Η κινεζική παρουσία σε λιμάνια όπως το Arkhangelsk, αλλά και τα σχέδια για ναυπήγηση νέων παγοθραυστικών containerships, δείχνουν πως το Πεκίνο αντιμετωπίζει τη διαδρομή μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, για την Κίνα, η Αρκτική αποτελεί εμπορικό διάδρομο λιγότερο εκτεθειμένο στη δυτική ναυτική ισχύ και στην πίεση κυρώσεων – κάτι που προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Η επιστροφή του πλοίου Newnew Polar Bear στην Αρκτική, παρά το γεγονός ότι συνδέθηκε με το περιστατικό στον αγωγό Baltic Connector το 2023, υπενθυμίζει ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις φέρουν και «πολιτικό βάρος» στις κινήσεις τους.
Από την πλευρά των ναυλαγορών, η NSR έχει ενδιαφέρον κυρίως ως εναλλακτική. Μπορεί να μειώσει χιλιάδες ναυτικά μίλια και να λειτουργήσει ως «βαλβίδα αποσυμπίεσης» σε περιόδους κρίσης, αλλά η κλίμακα παραμένει περιορισμένη. Το δρομολόγιο θα εξυπηρετήσει μόνο εξειδικευμένους φορτωτές που προτάσσουν την ταχύτητα – όχι τον κορμό του εμπορίου Ασίας–Ευρώπης.
Το μέλλον της Αρκτικής ναυσιπλοΐας θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, την ανάπτυξη νέας παγοθραυστικής χωρητικότητας και την κάλυψη κρίσιμων κενών σε υποδομές και επιχειρησιακή ασφάλεια.
Προς το παρόν, η Βόρεια Οδός παραμένει μια υπόσχεση με προοπτικές αλλά και μεγάλες αντιφάσεις: ένα στρατηγικό εργαλείο για την Κίνα, ένα «πειραματικό» εμπορικό διάδρομο για τη ναυτιλία και μια νέα γεωπολιτική πρόκληση για την Ευρώπη.
Διαβάστε ακόμη
«Κλειδώνει» η παράταση ΦΠΑ στα νεόδμητα και το 2026
Κατασχέσεις και «λουκέτα» από την εφορία: Ποιες επιχειρήσεις κινδυνεύουν
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα