ΙΕΑ: Διπλή συρρίκνωση στο εμπόριο άνθρακα φέρνει ανατροπές στη ναυτιλία

Η παγκόσμια κατανάλωση άνθρακα ανήλθε σε νέο ιστορικό υψηλό το 2024, φτάνοντας τους 8,79 δισ. τόνους, σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ). Για το 2025, η ζήτηση αναμένεται να παραμείνει κοντά στα ίδια επίπεδα, γεγονός που, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, συνιστά «κρίσιμη καμπή» για το μέλλον του καυσίμου.

Η Κίνα κατέγραψε μείωση ζήτησης κατά 0,5% στο πρώτο εξάμηνο του 2025, με την ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα να υποχωρεί 3%. Παράλληλα, εγκρίθηκαν νέα έργα 25 GW και τέθηκαν σε λειτουργία 21 GW λιγνιτικής ισχύος, κρατώντας τον άνθρακα στον πυρήνα της ενεργειακής ασφάλειας.

«Η Κίνα δείχνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να αρχίσουν να περιορίζουν την ανάπτυξη του άνθρακα, χωρίς όμως να τον εκτοπίζουν ακόμη από τον ρόλο του βασικού πυλώνα σταθερότητας του συστήματος», σημειώνει η αναλύτρια της SIGNAL, Μαρία Μπερτζελέτου.

Στην Ινδία, η ζήτηση μειώθηκε 2,1% στον ενεργειακό τομέα στο πρώτο εξάμηνο, ωστόσο η ΙΕΑ εκτιμά ετήσια αύξηση 1,3%. Η χώρα σχεδιάζει εκτίναξη της παραγωγής από 1,05 δισ. τόνους το 2025 σε 1,53 δισ. τόνους έως το 2030, με αιχμή την ηλεκτροπαραγωγή και την ταχέως αναπτυσσόμενη χαλυβουργία.

«Η Ινδία μετατρέπεται σε κινητήρια δύναμη για την παγκόσμια ζήτηση οπτάνθρακα, με τον χάλυβα να γίνεται ο βασικός μοχλός κατανάλωσης», υπογραμμίζει η κ. Μπερτζελέτου.

Στις ΗΠΑ, η κατανάλωση άνθρακα αυξήθηκε 12% στο α’ εξάμηνο του 2025, με προβλέψεις για ετήσια άνοδο 7%. Στην ΕΕ, η χρήση άνθρακα ενισχύθηκε λόγω μειωμένης υδροηλεκτρικής και αιολικής παραγωγής και των υψηλών τιμών φυσικού αερίου.

Η Ινδονησία, κορυφαίος εξαγωγέας θερμικού άνθρακα, παρήγαγε 836 εκατ. τόνους το 2024. Το 2025, η προσπάθεια της κυβέρνησης να επιβάλει την τιμή αναφοράς HBA δημιούργησε ένταση με αγοραστές, κυρίως στην Κίνα, οδηγώντας στην ανάκληση του μέτρου τον Αύγουστο.

Η ΙΕΑ εκτιμά ότι το παγκόσμιο εμπόριο άνθρακα θα συρρικνωθεί το 2025 και το 2026 – για πρώτη φορά δύο συνεχόμενα έτη στον 21ο αιώνα.

«Εάν επιβεβαιωθεί αυτή η τάση, θα έχουμε μια πραγματική ανατροπή για τις θαλάσσιες μεταφορές χύδην ξηρού φορτίου. Η μείωση των ροών θα αναγκάσει την αγορά να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, με τις εταιρείες να επαναξιολογούν στρατηγικές απασχόλησης στόλου», τονίζει η κ. Μπερτζελέτου.