Στο πλαίσιο του Posidonia Sea Tourism Forum, κορυφαία στελέχη της παγκόσμιας κρουαζιέρας και εκπρόσωποι θεσμών συζήτησαν τον αυξανόμενο προβληματισμό για τον υπερτουρισμό, ιδιαίτερα σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ισορροπία ανάμεσα στην τουριστική ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα. Πρόκειται για τους Julie Green της CLIA, Θεοδώρα Ρήγα πρόεδρο της MedCruise, Κέρι Αναστασιάδη σύμβουλο της MDC και Κρις Θεοφιλίδης ceo της Celestyal.

Η πρόκληση του υπερτουρισμού

Όπως επισημάνθηκε, το φαινόμενο του υπερτουρισμού σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην ταυτόχρονη άφιξη πολλών κρουαζιερόπλοιων στους ίδιους προορισμούς, γεγονός που επιβαρύνει τις τοπικές κοινωνίες, την πολιτιστική ταυτότητα και το περιβάλλον. Ωστόσο, εκπρόσωποι της βιομηχανίας τόνισαν ότι, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η συνεισφορά της κρουαζιέρας στο συνολικό όγκο επισκεπτών είναι περιορισμένη – ακόμη και σε περιοχές με έντονη τουριστική πίεση, όπως η Σαντορίνη.

Τα δεδομένα δεν στηρίζουν τη δαιμονοποίηση

«Τα νούμερα δείχνουν πως η συμμετοχή της κρουαζιέρας στο φαινόμενο του υπερτουρισμού είναι μικρή», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως η βιομηχανία δεν έχει κανένα συμφέρον να δημιουργεί αρνητικές εμπειρίες, καθώς εξαρτάται άμεσα από την ικανοποίηση των επισκεπτών της.

Οικονομική συνεισφορά και προκλήσεις

Η κρουαζιέρα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη: 50 δισ. ευρώ ετησίως στην ευρωπαϊκή οικονομία και περίπου 2 δισ. ευρώ στην Ελλάδα. Ωστόσο, όπως υπογραμμίστηκε, το μερίδιο της αντιστοιχεί σε μόλις 2% του συνολικού τουριστικού προϊόντος, στοιχείο που καταδεικνύει την ανάγκη στοχευμένης, και όχι οριζόντιας, αντιμετώπισης.

Στρατηγικές βιωσιμότητας και εναλλακτικοί προορισμοί

Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας παρουσίασαν εργαλεία και στρατηγικές που εφαρμόζονται ήδη – μεταξύ αυτών και το ελληνικό πλαίσιο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο προβλέπει πλάνο λιμένων και διάχυση της τουριστικής κίνησης σε λιγότερο κορεσμένους προορισμούς. Όπως τονίστηκε, στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 59 λιμάνια με δυνατότητες υποδοχής, προσφέροντας ευκαιρία αποσυμφόρησης και παράλληλης ανάπτυξης.

Η σημασία της συνεργασίας με τις τοπικές κοινωνίες

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη για διαρκή διάλογο και συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, στη βάση τριών αξόνων: βιωσιμότητα, συμμετοχή και πολυμορφία. «Η κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων κάθε προορισμού είναι καθοριστική για την εύρεση λύσεων. Δεν υπάρχει μία απάντηση για όλους», σημειώθηκε.

Το μήνυμα του forum ήταν σαφές: Η βιώσιμη ανάπτυξη της κρουαζιέρας είναι εφικτή, εφόσον στηρίζεται σε στοιχεία, συνεργασία και στοχευμένες παρεμβάσεις – χωρίς τη δαιμονοποίηση ενός κλάδου που συμβάλλει στην τοπική και εθνική οικονομία.

Όπως αναφέρθηκε στο πάνελ η Ελλάδα μέχρι πρόσφατα δεν εφάρμοζε ένα βασικό εργαλείο διαχείρισης, που διεθνώς ονομάζεται common berthing policy. Αυτό το εργαλείο επιτρέπει σε λιμάνια και εταιρείες να συμφωνούν εκ των προτέρων για τον αριθμό και το χρονοδιάγραμμα των αφίξεων. Μόλις τον τελευταίο χρόνο οι πύλες των πιο τουριστικών νησιών – της Μυκόνου και της Σαντορίνης – άρχισαν να το εφαρμόζουν.

«Η κρουαζιέρα δεν είναι ο «κακός» της υπόθεσης. Η επιχείρηση είναι μόνο ένα μέρος της λύσης», ειπώθηκε χαρακτηριστικά. Για να λειτουργήσει σωστά ο τουρισμός κρουαζιέρας, απαιτείται συντονισμός με τις τοπικές και εθνικές αρχές. Δεν αρκεί οι εταιρείες να λένε «θέλουμε να διαχειριστούμε». Το ερώτημα είναι: «Είναι ο προορισμός έτοιμος να διαχειριστεί;» Οι ίδιοι τόνισαν ότι χρειάζονται ξεκάθαρες αποφάσεις για τις ώρες άφιξης, τις ροές επισκεπτών και τις δυνατότητες υποδοχής κάθε λιμένα.

Οπως υπογράμμισαν οι ομιλητές, ο όρος «υπερτουρισμός» δεν έχει κοινά αποδεκτό ορισμό. Σε κάθε νησί ή πόλη σημαίνει κάτι διαφορετικό – για άλλους είναι πολιτικό θέμα, για άλλους θέμα σχεδιασμού ή έλλειψης υποδομών. «Δεν πιστεύω καν στον όρο», δήλωσε. Η Σαντορίνη, για παράδειγμα, είχε εφαρμόσει πρόγραμμα ελέγχου αφίξεων από το 2017, το οποίο εγκαταλείφθηκε προσωρινά λόγω πανδημίας, αλλά τώρα επιστρέφει δυναμικά.

Η κρουαζιέρα είναι μόνο το 5% των επισκεπτών

Παρά την εντύπωση που δημιουργείται, οι επιβάτες κρουαζιέρας αντιστοιχούν σε μόλις 5% των επισκεπτών της Σαντορίνης, ενώ το 1/3 των επιχειρήσεων του νησιού εξαρτάται από αυτούς. Όμως, επειδή τα πλοία είναι μεγάλα και ορατά, δίνουν την ψευδαίσθηση ότι «φταίνε για όλα».

Οι ομιλητές υπενθύμισαν ότι η κρουαζιέρα έχει βαθιά ιστορία στην Ελλάδα – από το 1957, η χώρα στηρίχθηκε στην παρουσία πλοίων για την τουριστική της προβολή. Κάλεσαν την ελληνική κυβέρνηση όχι απλώς να δηλώνει υποστήριξη, αλλά να το αποδεικνύει με πράξεις και στρατηγικό σχεδιασμό. «Ας μην δαιμονοποιούμε κάτι που βοηθά τους προορισμούς. Αντί να φτιάχνουμε μια ψεύτικη ιστορία, ας αξιοποιήσουμε την πραγματική – που ήδη υπάρχει», σημειώθηκε χαρακτηριστικά.

Κρουαζιέρα ως εργαλείο ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης

• Η κρουαζιέρα μπορεί να βοηθήσει στην κατανομή της τουριστικής κίνησης σε λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές.

• Παράδειγμα: από τα περίπου 75 νησιά στην Ανατολική Μεσόγειο, μόνο 12 υποδέχονται σταθερά κρουαζιερόπλοια — αυτό δείχνει «υποτουρισμό» και υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης.

• Λύσεις πρέπει να δίνονται «προορισμός προς προορισμό» και όχι οριζόντια.

Ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών

• Η αποδοχή της κρουαζιέρας εξαρτάται από το αν οι τοπικές κοινωνίες κατανοούν τα οφέλη.

• Όταν υπάρχει σαφής θετική επίπτωση στην τοπική κοινωνία (οικονομικά, κοινωνικά), η αποδοχή αυξάνεται.

• Σημαντικό είναι να διατηρείται η πολιτισμική ταυτότητα και ποιότητα ζωής.

Οικονομικός αντίκτυπος και επιστροφή επισκεπτών

• Μελέτες δείχνουν ότι 6 στους 10 επισκέπτες κρουαζιέρας θα επιστρέψουν ως τουρίστες μεγαλύτερης διάρκειας.

• Παράδειγμα: στην Κέρκυρα, η κρουαζιέρα δημιούργησε 1.500 θέσεις εργασίας και συνεισέφερε 180 εκατ. ευρώ στην τοπική οικονομία.

• Ο τουριστικός αντίκτυπος δεν μετριέται μόνο στη διάρκεια της επίσκεψης, αλλά και στη μελλοντική συμπεριφορά των ταξιδιωτών.

Συνεργασία και υποδομές

• Πρέπει να υπάρξει καλύτερη συνεργασία μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών φορέων για τις υποδομές.

• Η κακή φήμη που μπορεί να προκύπτει δεν οφείλεται μόνο στην κρουαζιέρα, αλλά στην έλλειψη συντονισμού.

• Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών είναι κρίσιμες.

Σύγκριση προορισμών και στάση απέναντι στην κρουαζιέρα

• Παράδειγμα: στη Μύκονο η τοπική στάση είναι θετική επειδή οι επισκέπτες κρουαζιέρας δεν «ανταγωνίζονται» τους τουρίστες πολυτελείας.

• Στη Σαντορίνη όμως, υπάρχει μεγαλύτερη πίεση λόγω υποδομών, γι’ αυτό και η προσέγγιση πρέπει να είναι διαφοροποιημένη.

Διαβάστε ακόμη

Σοκ στη Γερμανία: Δεν κατάφερε να εκλεγεί καγκελάριος στην πρώτη ψηφοφορία στη Bundestag ο Μερτς (upd)

Αναδρομικά 2024: Πώς θα τα δηλώσετε στην εφορία για να μην πληρώσετε πρόστιμα

Τι λέει η αγορά για τον ΝΟΚ: Ανασφάλεια δικαίου, εκατομμύρια σε αποζημιώσεις, χάος με τους ξένους επενδυτές

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα