Από τότε που εμφανίστηκε η πανδημία του κορωνοϊού, πολλοί είναι αυτοί που βρέθηκαν καθηλωμένοι στα πλοία είτε είναι από επιβάτες κρουαζιερόπλοιων είτε πληρώματα εμπορικών πλοίων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζουν αυτά τα άτομα, παρέχοντας συστάσεις για την υγεία, τον επαναπατρισμό και τις ρυθμίσεις ταξιδιωτικών μετακινήσεων. Οι κατευθυντήριες γραμμές καλούν επίσης τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα δίκτυο λιμένων στους οποίους μπορούν να πραγματοποιούνται αλλαγές πληρώματος χωρίς καθυστερήσεις.
Η επίτροπος Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν δήλωσε τα εξής: «Οι ναυτικοί διατηρούν ανοικτούς τους ζωτικούς διαύλους για την οικονομία μας και τις αλυσίδες εφοδιασμού, δεδομένου ότι το 75 % του παγκόσμιου εμπορίου της ΕΕ και το 30 % του συνόλου των εμπορευματικών μεταφορών εντός της ΕΕ διενεργούνται διά θαλάσσης. Στις κατευθυντήριες γραμμές που εγκρίθηκαν σήμερα περιλαμβάνονται υγειονομικές οδηγίες και συστάσεις για τις αλλαγές πληρώματος, την αποβίβαση και τον επαναπατρισμό ναυτικών και επιβατών. Ζητώ από τα κράτη μέλη να ορίσουν λιμένες στους οποίους θα πραγματοποιούνται ταχείες αλλαγές πληρώματος και να υπενθυμίσουν ότι οι φορείς εκμετάλλευσης κρουαζιέρων έχουν ευθύνη έναντι των πελατών τους και των υπαλλήλων τους να επαναπατρίσουν άπαντες με ασφάλεια.»
Αλλαγές πληρώματος, καθορισμένοι λιμένες
Οι ναυτικοί συχνά εργάζονται μακριά από την κατοικία τους και λείπουν κάθε φορά για μήνες. Όταν λήγει η σύμβασή τους, περίπτωση που αφορά περίπου 100 000 ναυτικούς κάθε μήνα, οι αλλαγές πληρώματος πραγματοποιούνται σε λιμένα. Για πολλούς ναυτικούς, ο λιμένας άφιξης/αναχώρησης δεν βρίσκεται στην χώρα τους και πολλοί ναυτικοί που υπηρετούν σε πλοία με σημαία της ΕΕ είναι υπήκοοι τρίτων χωρών.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν επί του παρόντος διαφορετικούς κανόνες για τις αλλαγές πληρώματος στους λιμένες τους. Για λόγους σαφήνειας για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες της Επιτροπής για τη διευκόλυνση των ρυθμίσεων διέλευσης και τις οδηγίες όσον αφορά την εφαρμογή των πράσινων λωρίδων. Για υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι χρειάζονται θεώρηση για να αποβιβαστούν εντός της ΕΕ και οι οποίοι δεν μπόρεσαν να υποβάλουν αίτηση θεώρησης, λόγω της τρέχουσας κατάστασης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τη χορηγούν στα σύνορα, ώστε αυτοί να μπορούν να επαναπατρίζονται γρήγορα.
Οι σημερινές κατευθυντήριες γραμμές καλούν τα κράτη μέλη, σε συντονισμό με την Επιτροπή, να ορίσουν λιμένες κατά μήκος των ακτών της ΕΕ για ταχείες αλλαγές πληρώματος, οι οποίοι θα διαθέτουν κατάλληλες εγκαταστάσεις για να υποβάλλονται οι ναυτικοί σε ιατρικούς ελέγχους και να παραμένουν σε καραντίνα, αν απαιτείται από την εκάστοτε χώρα, καθώς και μεταφορικές συνδέσεις για να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Η πανδημία έχει ήδη οδηγήσει στην παράταση ορισμένων συμβάσεων, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ευεξία των ναυτικών. Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι παρατάσεις θα πρέπει να πραγματοποιούνται με τη σύμφωνη γνώμη των ενδιαφερόμενων προσώπων.
Κρουαζιερόπλοια
Οι φορείς εκμετάλλευσης κρουαζιερόπλοιων θα πρέπει να αναλαμβάνουν τη συνολική ευθύνη για την οργάνωση του επαναπατρισμού των επιβατών και των πληρωμάτων από τα κρουαζιερόπλοιά τους, καθώς και από λιμένες τρίτων χωρών. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη σημαίας να βοηθήσουν τους φορείς εκμετάλλευσης να εντοπίσουν λιμένες κατάλληλους για αποβίβαση και να οργανώσουν την αποβίβαση και τον επαναπατρισμό των πελατών και του πληρώματός τους. Εάν είναι γνωστό ότι επιβαίνοντες έχουν προσβληθεί από τον κορονοϊό, τα σκάφη θα πρέπει να κατευθύνονται σε λιμένα που βρίσκεται σε μεγάλη εγγύτητα, όπου τα νοσοκομεία διαθέτουν επαρκή χωρητικότητα.
Υγειονομικές συστάσεις και υποβολή εκθέσεων
Τα πλοία ήδη πρέπει να υποβάλλουν ναυτική δήλωση υγείας προτού εισέλθουν σε λιμένα. Επιπλέον, η Επιτροπή συνιστά τα πλοία που προσεγγίζουν λιμένα να κοινοποιούν, τέσσερις ώρες πριν από την εκτιμώμενη ώρα άφιξης, τον αριθμό των επιβαινόντων και τυχόν επιβεβαιωμένα ή πιθανά κρούσματα της νόσου COVID-19.
Η υγεία και η ασφάλεια των ναυτικών και των λιμενεργατών είναι υψίστης σημασίας. Η Επιτροπή ζητεί να διατίθενται και να χρησιμοποιούνται μέσα ατομικής προστασίας, σύμφωνα με τις υφιστάμενες συστάσεις, και να έχουν οι ναυτικοί πρόσβαση σε κατάλληλη ιατρική περίθαλψη, αν παραστεί ανάγκη. Αν όλα τα μέλη του πληρώματος είναι υγιή και αν ο προηγούμενος ελλιμενισμός τους έγινε πριν από περισσότερο από δεκαπέντε ημέρες, δεν θα πρέπει να τους επιβάλλεται καραντίνα, όταν αποβιβάζονται για επαναπατρισμό.
Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές δεν καλύπτουν τα μέλη πληρώματος αλιευτικών σκαφών, τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των πρόσφατα εκδοθεισών κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με την άσκηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19 και σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών.