Oταν ακούει κάποιος Πέραμα, του έρχεται στον νου το τρίπτυχο Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, ανεργία, ανέχεια. Oμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης τα ιδιωτικά ναυπηγεία της περιοχής αντιστάθηκαν, πήγαν κόντρα στο ρεύμα και αναπτύχθηκαν – κυρίως όσα ασχολήθηκαν και ασχολούνται με το yachting. Εδωσαν δουλειά σε χιλιάδες εργάτες – άνω των 50 ειδικοτήτων.

Πολλές είναι οι θαλαμηγοί που πηγαίνουν στα ιδιωτικά ναυπηγεία του Περάματος για επισκευές ή την ετήσια συντήρησή τους. Ετσι, η τεχνογνωσία του Ελληνα πάνω στη ναυπηγοεπισκευή σε συνδυασμό με τις επενδύσεις που έκαναν Ελληνες επιχειρηματίες στον συγκεκριμένο κλάδο, αποκτώντας σε κάποιες περιπτώσεις το πλειοψηφικό πακέτο μιας ναυπηγικής μονάδας και εκσυγχρονίζοντάς την, επανέφεραν την Ελλάδα στον χάρτη της ναυπήγησης πολυτελών σκαφών αναψυχής. Τρανό παράδειγμα τα Ναυπηγεία Χαλκίτη, με ιστορία που χάνεται στις αρχές του περασμένου αιώνα. Σήμερα μέτοχος στα συγκεκριμένα ναυπηγεία είναι ο εφοπλιστής Πάρης Δράγνης, τον οποίο αποκαλούν «βασιλιά των luxury yachts».

Η ιστορία της οικογένειας Χαλκίτη αρχίζει στα Δωδεκάνησα. Δύο αδέλφια, που είχαν μάθει την τέχνη του ξυλουργού, δυσκολεύονταν να βρουν μεροκάματο. Γεννημένα στη Χάλκη, μεγάλωσαν στη Σύμη, με τον πατέρα τους να προσπαθεί να τα φέρει βόλτα ως έμπορος. Η ζωή, όμως, δεν τους χαμογέλασε. Η ανέχεια τους οδήγησε να αναζητήσουν την τύχη τους στις ακτές της Μικράς Ασίας, και πιο συγκεκριμένα στη Σμύρνη. Το ημερολόγιο έγραφε 1916. Εν μέσω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν η Ελλάδα μπει στην τραυματική περιπέτεια του εμφυλίου μεταξύ βασιλικών και βενιζελικών, που τη σημάδεψε για πολλές γενιές αφήνοντας ανοιχτές πληγές.

Τα δύο αδέλφια έφτιαξαν έναν μικρό ταρσανά και επισκεύαζαν ξύλινα σκάφη. Ομως πάνω που άρχισαν να λένε «δόξα τω Θεώ», ήρθε το «βόηθα, Παναγιά μου». Η Μικρασιατική Καταστροφή ξερίζωσε τον Ελληνισμό. Τα δύο αδέλφια έφτασαν πρόσφυγες στον Πειραιά το 1923. Χρόνια απελπισίας. Το 1926 τους παραχωρούν ένα μικρό κομμάτι γης στο Πέραμα, στο πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής για τους πρόσφυγες.

Στα ναυπηγία δεσπόζει το σκαρί της νέας υπερπολυτελούς θαλαμηγού του Πάρη Δράγνη, μήκους 96 μέτρων

Ο Γιάννης και ο Στέφανος έχοντας δύναμη ψυχής δεν γονάτισαν από τα συνεχή χτυπήματα της ζωής. Ο ένας έδινε κουράγιο στον άλλον και πιασμένοι χέρι-χέρι κατάφεραν να ξανασηκωθούν. Για τρίτη φορά μέσα σε μόλις 10 χρόνια. Ο ταρσανάς εξελίχθηκε σε ένα μικρό ναυπηγείο κατασκευής ξύλινων σκαφών. Εφτιαχναν ψαράδικα και επιβατηγά, φτάνοντας συνολικά τα 50 ξύλινα σκάφη – μικρά και μεγάλα. Στη δουλειά μπήκαν τα δύο παιδιά του Στέφανου, ο Αντώνης και ο Ηλίας. Σήμερα με την επιχείρηση ασχολούνται τα δύο παιδιά του Αντώνη, ο Βασίλης, που είναι αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ναυπηγείων Περάματος, και ο Σπύρος, και τα δύο παιδιά του Ηλία, ο Γιάννης και ο Στέφανος.

Συναντήσαμε τον Βασίλη Χαλκίτη και τον εξάδελφό του Στέφανο στις εγκαταστάσεις του ναυπηγείου στο Πέραμα, όπου δεσπόζει το σκαρί της νέας υπερπολυτελούς θαλαμηγού του Πάρη Δράγνη. Πρόκειται για ένα mega yacht μήκους 96 μέτρων. Οι εργασίες ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2018 και αναμένεται να πέσει στη θάλασσα την άνοιξη του 2020.

Πέρσι τα Ναυπηγεία Χαλκίτη ολοκλήρωσαν τη ναυπήγηση ενός mega yacht μήκους 86 μέτρων, του «O’Ptasia», επίσης του Πάρη Δράγνη. Ακόμη, από το 2008 έχουν ναυπηγήσει άλλα τρία, τα «O’Pati», «O’Rama» και «O’Pari», ενώ τώρα στις σχάρες του Περάματος βρίσκεται το πέμπτο.

Στη διάρκεια των χρόνων αυτών ο Πάρης Δράγνης, που είναι μέτοχος του ναυπηγείου, έχει πουλήσει κάποια από τα μήκους 50 μέτρων γιοτ, όπως το «O’Neiro», το «O’Rama», αλλά και τα «O’Ptasia», που είναι αδελφό γιοτ με τα «Ο’Neiro», «O’Mega», «O’Rion», «O’Pari» και «O’Rea».

Στόχος του πλοιοκτήτη είναι να επενδύσει τα χρήματα σε νέας τεχνολογίας γιοτ. Ο Βασίλης Χαλκίτης βγήκε στην κεντρική είσοδο του ναυπηγείου για να μας υποδεχθεί. Είναι απλός και ευγενής. Δεν άργησε να γίνει ξεναγός μας σε ένα ταξίδι στον χρόνο: «Οι παππούδες μας το 1923 έφτασαν στο λιμάνι του Πειραιά από τη Σμύρνη με μόνη περιουσία τους την κάσα με τα εργαλεία του καραβομαραγκού και δίψα για τη δουλειά που υπεραγαπούσαν. Το 1926, ακριβώς πριν από 93 χρόνια, εγκαταστάθηκαν με την οικογένειά τους στο Πέραμα, σε μια παράγκα πάνω στη θάλασσα. Με ελάχιστα μέσα της εποχής, αλλά με πολλή αγάπη και μοναδική γνώση της ναυπηγοξυλουργικής τέχνης, άρχισαν να κατασκευάζουν βάρκες ψαρέματος που σιγά-σιγά έγιναν μεγάλα ξύλινα εμπορικά και αλιευτικά πλοία. Χρησιμοποιώντας με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία το μοναδικό σαμιώτικο πεύκο, ανέδειξαν τα Ναυπηγεία Χαλκίτη σε φημισμένο χώρο για την κατασκευή ξύλινων σκαφών, μοναδικών για την ποιότητα και την αξιοπλοΐα τους. Τότε έφτιαχναν βάρκες και επισκεύαζαν μαούνες ξύλινες γιατί δεν υπήρχε το λιμάνι του Πειραιά στη μορφή που το ξέρουμε σήμερα και τα πλοία ξεφόρτωναν τα προϊόντα τους αρόδο».

Ο Βασίλης και ο Στέφανος Χαλκίτης

Η ξύλινη βάρκα των αναμνήσεων, με τιμονιέρη τον Βασίλη Χαλκίτη, συνεχίζει το ταξίδι της προς το σήμερα: «Τα χρόνια πέρασαν, αλλά η παράδοση της οικογένειας στην ξυλοναυπηγική τέχνη συνεχίστηκε, μεταδίδοντας τις σπάνιες και μοναδικές γνώσεις στα παιδιά και τα εγγόνια. Η τεχνολογία όμως και οι απαιτήσεις της αγοράς οδήγησαν το ναυπηγείο μας στο να μετεξελιχθεί σε μονάδα επισκευής, ανακατασκευής και συντήρησης μεσαίων και μεγάλων σκαφών αναψυχής. Το 1993 μας έδωσαν άδεια επέκτασης του ναυπηγείου και εκσυγχρονισμού – επί υπουργίας Αλέξανδρου Παπαδόγγονα, ο μόνος υπουργός που είδε θετικά το όλο θέμα, για να μπορέσει να γίνει το Πέραμα σύγχρονο. Το ναυπηγείο από 2, τώρα είναι 25 στρέμματα. Για τις νέες ανάγκες το 1995 έγινε πλήρης αναβάθμιση του χερσαίου χώρου, με εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού και την εγκατάσταση ενός travelift ανυψωτικής ικανότητας 300 τόνων, που έδωσε νέες δυνατότητες στις επιδιώξεις του ναυπηγείου μας. Προχωρήσαμε, κάναμε μεγάλες επενδύσεις και κατασκευάσαμε μεγάλα σκάφη. Το 1998 η συμφωνία ενοποίησης του ναυπηγείου μας με το παράπλευρο Ναυπηγείο Τζανόπουλου αναβαθμίζει ιδιαίτερα τις δυνατότητές του, διπλασιάζοντας σχεδόν την επιφάνεια του χερσαίου χώρου», λέει ο Βασίλης Χαλκίτης και συνεχίζει: «Το 2008 συνεργαστήκαμε με τον Πάρη Δράγνη – είμαστε συνεταίροι στο ναυπηγείο. Από τότε ήρθε η ανάπτυξη και κατασκευάζουμε γιοτ».

Για το mega yacht του Eλληνα πλοιοκτήτη ο Στέφανος Χαλκίτης λέει: «Κατασκευάζουμε το mega yacht, όπου ο σχεδιαστής και ο designer είναι Ελληνες – όλοι όσοι δουλεύουν στο project είναι Eλληνες. Πέρσι καθελκύσαμε μία θαλαμηγό 86 μέτρων, το “O’Ptasia”. Φέρνουν πολλοί τα σκάφη τους για συντήρηση και επισκευές – επιβατηγά, τουριστικά, επαγγελματικά. Αυτό ήταν το κύριο αντικείμενό μας. Oμως μπήκαν στην αγορά τα πλαστικά και μεταλλικά σκάφη και έτσι μετεξελίχθηκε και το ναυπηγείο».

Στο σημείο αυτό ο Βασίλης Χαλκίτης προσθέτει: «Η τεχνογνωσία υπάρχει στο Πέραμα, αλλά μέχρι πότε; Φεύγουν τεχνίτες και πάνε να δουλέψουν στα ναυπηγεία της Τούζλας στην Τουρκία. Δεν δίνονται κίνητρα για κατασκευές σκαφών. Το θέμα είναι να φτιάχνει όλο το Πέραμα σκάφη και όχι μόνο εμείς. Τα παλιά χρόνια, της λεγόμενης “μικρής ακτοπλοΐας”, κατασκευάζαμε στο Πέραμα όλα τα πλοία. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ακτοπλοΐα γεννήθηκε τη δεκαετία του ’70 στο Πέραμα».

Είναι η σειρά του Στέφανου Χαλκίτη να επανέλθει στη συζήτηση ανοίγοντας θέμα με τον ΟΛΠ: «Ο ταρσανάς από 2 στρέμματα έγινε 25 με δικά μας χρήματα – και πληρώνουμε ενοίκιο. Με αυτοχρηματοδότηση, χωρίς καμία επιδότηση. Ενώ στην επισκευαστική βάση του ΟΛΠ, ο οργανισμός έφτιαξε τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις και οι ιδιώτες τις εκμεταλλεύονται. Ο ΟΛΠ πληρώνεται για τις υπηρεσίες που παρέχει. Eτσι ήταν πάντοτε η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη».

Ο Βασίλης Χαλκίτης ως αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ναυπηγείων Περάματος επισημαίνει επί του θέματος: «Το πρόβλημά μας αυτή τη στιγμή είναι ο ΟΛΠ. Εχει βάλει στο master plan την κατασκευή ναυπηγείου για mega yachts – σε έναν χώρο όμως όπου δεν έχει οριοθετηθεί ως ναυπηγείο. Αυτή τη στιγμή είναι χώρος του ΟΛΠ για αυτοκίνητα – car terminal. Οταν έκανε τη σύμβαση παραχώρησης ο ΟΛΠ δεν προβλεπόταν σε αυτή ναυπηγείο. Μάλιστα ο οργανισμός θέλει να φτιάξει δύο ναυπηγεία, αλλά επειδή δεν μπορεί να φτιάξει ούτε ένα τα έχει ονομάσει ένα. Το ένα στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος όπου θα μπορούν να μπαίνουν μέσα -και μπαίνουν και σήμερα- συνεργεία που διαλέγει ο πελάτης. Θέλει να το κάνει ναυπηγείο. Το ίδιο θέλει να κάνει και στη Δραπετσώνα, για mega yachts».

Και ο ίδιος συνεχίζει: «Δεν είμαστε κατά της ανάπτυξης, δεν είμαστε κατά των επενδύσεων. Εάν το έγραφε η σύμβαση παραχώρησης δεν θα είχαμε καμία αντίρρηση. Πρέπει να αλλάξει η σύμβαση παραχώρησης. Επιπλέον, από την Ε.Ε. απαγορεύονται οι νέες άδειες ναυπηγείου όπως αυτό που θέλει να κάνει ο ΟΛΠ. Υπάρχουν ναυπηγεία που πωλούνται, όπως του Σκαραμαγκά. Θέλουν δωρεάν οικόπεδο για να κάνουν ναυπηγείο. Είμαστε 24 ναυπηγεία με 50 ειδικότητες, όπως ελασματουργός, ηλεκτροσυγκολλητής, ξυλουργός, ηλεκτρολόγος βαφέας, υδραυλικός».

Η συζήτηση ολοκληρώνεται. Οταν με ξεπροβοδίζουν τα δύο ξαδέλφια, ακριβώς πριν την έξοδο, στην κεντρική πύλη, σηκώνω το κεφάλι και αντικρίζω ένα μικρό νοικοκυρεμένο μπαλκονάκι στολισμένο με γλάστρες. Μία στενή σιδερένια σκάλα οδηγεί σε αυτό. «Εδώ μένουν οι γονείς μου», μου λέει ο Γιάννης και ρωτάει: «Θέλεις να γνωρίσεις τον πατέρα μου;». Δεν χρειάστηκε να πάρει απάντηση. Ανεβήκαμε τη σκάλα. Ισα που χωρούσαμε να περάσουμε. Στο βάθος η πόρτα ανοιχτή. Η ασκητική μορφή του κ. Ηλία Χαλκίτη μας υποδέχθηκε. Επέλεξε να μένει εκεί μέσα στο ναυπηγείο, σε ένα σπιτάκι ελάχιστων τετραγωνικών, χωρίς πολλές ανέσεις. Θέλει να αντικρίζει κάθε μέρα τη θάλασσα και τα πλεούμενα που κάποτε τους έδινε με τα χέρια του ζωή. Και είναι η ζωή του. Ενας σύγχρονος ασκητής, ένας μοναχός της θάλασσας.