Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Μέχρι στιγμής, πιστοί στον λυρισμό του Δημήτρη Χορν και τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, πιστεύαμε πως «ηθοποιός σημαίνει φως». Όλοι γνωρίζαμε τις τυραννισμένες από τη φτώχεια αλλά και την ανάγκη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης μορφές των ταγών της τέχνης. Των ανθρώπων εκείνων που θυσίασαν τα πάντα για το σανίδι ή τον κινηματογραφικό φακό. Γιατί, κακά τα ψέματα, πίσω από τους δέκα, άντε είκοσι αστέρες πρώτου μεγέθους κρύβονται χιλιάδες άλλοι ταλαιπωρημένοι άνθρωποι που επιδίωξαν το «φως», όμως έμειναν στην αφάνεια.

Το όνομα «Μάνεσσης» σαφώς στον χώρο της ηθοποιίας δεν λέει κάτι. Στον τουριστικό όμως κλάδο αποτελεί ίσως το πιο βαρύ brand name που εξασφαλίζει ταξιδιωτικές εμπειρίες επιπέδου. Και αυτό διότι το Manessis Travel σήμερα θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων ταξιδιωτικών οργανισμών της χώρας, με τζίρους που θα ζήλευε ακόμα και η βαριά βιομηχανία, και ο οποίος στέκεται όρθιος όσο κι αν η κρίση ταλαιπωρεί τους πάντες και τα πάντα. 

Κι όμως, ο δημιουργός αυτής της επιτυχημένης επιχείρησης από αλλού ξεκίνησε, αλλού ήθελε να πάει και αλλού τελικά κατέληξε. Ο κ. Ανδρέας Μάνεσσης, ως γνήσιο τέκνο του πάντα ανήσυχου Πειραιά, είχε ως όνειρο να γίνει καλλιτέχνης. Να γίνει ηθοποιός στο πρότυπο των μεγάλων Πειραιωτών που υπηρέτησαν την τέχνη, όπως ο Αλέξης Μινωτής, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ ή ο Ανδρέας Μπάρκουλης.

Για τον λόγο αυτό σπούδασε θέατρο στον Πειραϊκό Σύνδεσμο, το πάλαι ποτέ λίκνο της τέχνης που έβγαλε τεράστια ταλέντα όπως η Κατίνα Παξινού. 
Βέβαια, στο αίμα του είχε και το ταξίδι. «Από 6 μηνών, στο μωρουδίστικο καλαθάκι, οι γονείς μου με πήγαιναν εκδρομές. Βλέπετε, ως άνθρωποι είχαν ταξιδιωτικό πνεύμα και δεν πολυενδιαφέρονταν να κάνουν χρήματα», μας λέει ο ίδιος. 

Σε ηλικία 21 ετών ο κ. Μάνεσσης τελειώνει τη δραματική σχολή και ξεκινά μια διαδρομή στον χώρο της ηθοποιίας. Μάλιστα φτάνει να έχει μικρό ρόλο στην περίφημη «Ιφιγένεια» του Μιχάλη Κακογιάννη, καθώς και στην ταινία των τελών της δεκαετίας του ’70 για τη ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση, δίπλα στον Αντονι Κουίν και τη Ζακλίν Μπισέ. Όπως όμως ο ίδιος παραδέχεται, η ζωή του ηθοποιού δεν του ταίριαζε. «Οφείλω να είμαι ειλικρινής, πάνω απ’ όλα με τον ίδιο μου τον εαυτό.

Στο θέατρο επικρατούσαν και επικρατούν η φτώχεια και η δυστυχία. Το μοντέλο του τυραννισμένου καλλιτέχνη δεν μου πήγαινε. Μου άρεσε το luxurus, κι ας ήταν η καταγωγή μου από την Ευαγγελίστρια του Πειραιά. Κάπως έτσι αποφάσισα να ασκήσω την υποκριτική αλλά από άλλο… πόστο», λέει γελώντας. 

Ένας ξεναγός αλλιώτικος από τους άλλους 

Σε μια εποχή που ο Ελληνας άρχισε να ανακαλύπτει τις εκδρομές και να ανοίγει η αγορά των ταξιδιών, ο κ. Μάνεσσης αρχικά για χαρτζιλίκι ξεκίνησε να εργάζεται ως συνοδός-ξεναγός σε πούλμαν. Τότε συνηθιζόταν να εργάζονται κυρίως μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι με γνώσεις που περισσότερο κούραζαν τους τουρίστες με τον ακαδημαϊσμό τους. Ώσπου προέκυψε το φαινόμενο «Μάνεσσης». 

«Ξεκίνησα να εργάζομαι παράλληλα με την υποκριτική σε ηλικία 19 ετών. Για να μη σας λέω όμως ψέματα, στην πραγματικότητα ήμουν 16, αλλά έλεγα πως είχα κλείσει τα 19 για να παίρνω τη δουλειά. Από την τέχνη της ηθοποιίας εμπνεύστηκα και αποφάσισα να μετατρέψω την ξενάγηση σε σόου. Με το μικρόφωνο ανά χείρας έδωσα μια θεατρικότητα στην ξενάγηση και πιο πολύ έφερνα σε animateur παρά σε ξεναγό. Θυμάμαι πως έλεγα τραγούδια, ανέκδοτα και οι εκδρομές μου είχαν πάντοτε επιτυχία καθώς κατέληγαν πάντοτε σε χορό. Αν το γκρουπ δηλαδή δεν ξεσηκωνόταν να χορέψει, το έφερα βαρέως. Υπήρξα μια ζωντανή stand up comedy δηλαδή. Κάπως έτσι απέκτησα μεγάλη φήμη ως ξεναγός, με αποτέλεσμα όλοι οι πελάτες του τουριστικού γραφείου στο οποίο εργαζόμουν να θέλουν εμένα για συνοδό και κανέναν άλλον», τονίζει ο επιχειρηματίας. 

Με μοναδική αίσθηση αυτογνωσίας, ο κ. Μάνεσσης αποφασίζει πως, αντί για ταλέντο στο θέατρο, έχει ταλέντο στον τουρισμό και κάνει τη μεγάλη στροφή. Κάπως έτσι, στη δεκαετία του ’80 περνάει από την ξενάγηση στην οργάνωση και τα γραφεία τουρισμού. Ήταν μάλιστα τόσο καλός που ο τέως εργοδότης του ζούσε διαρκώς με το άγχος πως θα του πάρει τους πελάτες. 

«Εάν δεν είχε αυτή την κακή στάση, ίσως να μη γινόμουν επιχειρηματίας. Μάλιστα όταν του ανακοίνωσα πως φεύγω και ανοίγω δική μου δουλειά, κατέρρευσε – και αυτό διότι γνώριζε τις δυνατότητές μου», θυμάται ο ίδιος. 
Σε ηλικία μόλις 28 ετών ο κ. Μάνεσσης δέχεται την πρόταση ενός φίλου και συνεργάτη του να ανοίξουν ταξιδιωτικό γραφείο. 

«Ουσιαστικά έκανα δική μου εταιρεία από… ντροπή. Δηλαδή ο συνεταίρος μου τότε μου είπε να ανοίξουμε ένα δικό μας γραφείο και επειδή δεν είμαι καλός στο να λέω όχι, μετά ντράπηκα να πάρω πίσω τον λόγο μου και προχώρησα. Θα πρέπει να σας πω ότι αυτή την περίοδο έβγαζα ήδη πολύ καλά λεφτά, καθώς δεν ήμουν ένας ξεναγός ό,τι κι ό,τι. Μπορώ να πω ότι ήμουν ντίβα ξεναγός. Τελικά, όμως, ευτυχώς που πείστηκα και έφυγα», τονίζει. 

«Το ΠΑΣΟΚ βοήθησε τη δουλειά μας» 

Άνθρωπος πηγαίος και άμεσος, ο businessman δεν διστάζει να ομολογήσει πως η περίοδος της δεκαετίας του ’80 ήταν χρυσή για τη δουλειά του. «Α, όλα κι όλα, δεν μιλώ πολιτικά, όμως οφείλω να αναγνωρίσω πως το ΠΑΣΟΚ της τότε περιόδου βοήθησε πάρα πολύ τη δουλειά μας. Ο κόσμος -έστω και πλαστά- ζούσε σε ευμάρεια. Βρε παιδί μου, υπήρχε ένα άλλο κέφι. Η κατάσταση ήταν διαφορετική. Επάνω σε αυτό το κύμα εντάχθηκε και η δική μου δουλειά, που πήγε πραγματικά καλά. Τολμώ να πω ότι έβγαλα πολλά λεφτά. Και επειδή έχω κι εγώ τα σύνδρομα μου, έκανα πολλά σπίτια. Ακόμα θυμάμαι το πρώτο σπίτι που αγόρασα με 21 εκατ. δραχμές στον Αλιμο. Μέσα σε ένα μόνο Πάσχα, ενώ έβγαζα ως υπάλληλος 99 χιλιάρικα (λεφτά πολύ καλά για την τότε εποχή), έκανα τζίρο 8,5 εκατ. δραχμές! Ακόμα θυμάμαι τα ψώνια που έκανα στον ‘‘Καρούζο’’ εκείνη την περίοδο. Κυριολεκτικά το άδειασα το κατάστημα. Ξέρετε, υπήρξε μια περίοδος στη ζωή του Ελληνα που κυριολεκτικά δεν ήξερε τι να κάνει τα λεφτά του. Ε, όπως όλοι, πέρασα και εγώ αυτή τη φάση. Για να την πληρώσω μετά φυσικά…» λέει γελώντας. 

Θετικό το 2013 

Για τη φετινή περίοδο ο κ. Μάνεσσης είναι αισιόδοξος. Και αυτό διότι ο αριθμός των κρατήσεων είναι διψήφιος παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10% σε σχέση με πέρυσι. Όπως αναφέρει ο επιχειρηματίας, η άνοδος του τουριστικού ρεύματος από χώρες όπως η Ρωσία και η Τουρκία αλλά και η πρόοδος της κρουαζιέρας στέλνουν ενθαρρυντικά μηνύματα. Το πρόβλημα φυσικά βρίσκεται στις ευρωπαϊκές αφίξεις λόγω της μεγάλης ύφεσης στις οικονομίες της ευρωζώνης. Και ο Ελληνας τουρίστας; Πώς αντιδρά στη μεγάλη κρίση που ζούμε; «Ο Ελληνας αναζητά πλέον πιο οικονομικά πακέτα ή περιορίζει τις ημέρες που θα πάει κάπου και δεν αναζητά ακριβή κατηγορία ξενοδοχείου.

Οι Έλληνες πλέον έχουν γνώση του ταξιδιού και ταξιδεύουν περισσότερο. Είναι αυτό το σύνδρομο του Οδυσσέα που το έχουμε στο DNA μας». Ο κ. Μάνεσσης βέβαια δεν παραλείπει την αγάπη του για τον πολιτισμό. Αν και φυσικά δεν ασκεί την ηθοποιία, ο ίδιος είναι μεγάλος συλλέκτης έργων τέχνης, πολλά εκ των οποίων κοσμούν το υπέροχα διακοσμημένο γραφείο του στην οδό Φιλελλήνων στην Αθήνα. Εκεί θα βρει κανείς έργα του Λάππα, του Αδαμάκου, του Σακαγιάν, του Ντε Κίρικο κ.ά.  «Για μένα η τέχνη είναι αγάπη αλλά και επένδυση. Να ξέρετε όμως το εξής: πολιτισμός είναι και το ταξίδι. Η εμπειρία ενός ταξιδιού, η επαφή με άλλους πολιτισμούς είναι πάρα πολύ σημαντική για τους ανθρώπους που θέλουν να έχουν διευρυμένο ορίζοντα», αναφέρει ο κ. Μάνεσσης. 

Πρωταθλητής  στις πληρωμές  φόρων 

Ο κ. Μάνεσσης, παρά τη μεγάλη περιουσία που έκανε, έχει ένα… βίτσιο που όμοιό του σπάνια βρίσκει κανείς στη χώρα όπου η φοροαποφυγή αποτελεί εθνικό σπορ. «Είμαι από τους λίγους Έλληνες που δηλώνουν τα πάντα στην Εφορία. Κι όταν λέω τα πάντα, το εννοώ. Για να πληρώνω φόρους και χαράτσια λόγω μεγάλης ακίνητης περιουσίας έχω φτάσει να έχω λιγότερες καταθέσεις και από έναν συνταξιούχο. Όμως δεν μετανιώνω. Και αυτό διότι υπάρχουν άνθρωποι που ζούνε με πολύ λιγότερα από μένα. Ξέρετε, αυτή τη στιγμή, βάσει στατιστικών της Εφορίας, θεωρούμαι ένας από τους 1.000 πλουσιότερους Έλληνες. Πώς να μην πληρώνω λοιπόν τόσους φόρους; Το 2008 δηλώσαμε κέρδη 1,5 εκατ. ευρώ, το 2009 1,3 εκατ. ευρώ, ενώ το 2010 και πάλι είχαμε κέρδη 300.000 ευρώ. Αν δεν φορολογηθώ εγώ, τότε ποιος θα φορολογηθεί; Κάπου όμως πρέπει να υπάρξει και ένα φρένο. Και σας το λέω εγώ που πληρώνω κανονικά τις υποχρεώσεις μου», υπογραμμίζει ο επιχειρηματίας-πρότυπο απευθυνόμενος εμμέσως στον κ. Γιάννη Στουρνάρα. 

Μιλώντας για τον τουριστικό κλάδο, ο κ. Μάνεσσης θεωρεί πως η κρίση τον βρήκε «γυμνό». Και αυτό διότι η άνθηση του booking μέσω Διαδικτύου έχει ανατρέψει τα δεδομένα. «Το Ιντερνέτ είναι ξεκάθαρο. Οσα  ταξιδιωτικά γραφεία και οργανισμοί δεν τοποθετηθούν σε αυτό έχουν χαθεί. Για τον λόγο αυτό και εμείς έχουμε προχωρήσει σε ανάλογη επένδυση. Το δικό μου όραμα ξεκάθαρα είναι ο τουρισμός. Δεν είμαι ένα απλό… εισιτηριατζίδικο. Μου αρέσει το ταξίδι, η εμπειρία του ταξιδιού. Μια εταιρεία σαν και τη δική μας δεν φτάνει να κάνει τζίρους 30 ή 25 εκατ. ευρώ απλώς από εισιτήρια», λέει.

Ο ίδιος πιστεύει πως μία από τις παθογένειες του κλάδου είναι ο οικογενειακός του χαρακτήρας και η πληθώρα γραφείων που υπάρχει. Για τον λόγο αυτό το ένα γραφείο βάζει «φέσια» στο άλλο: «Στη δική μας αγορά θα μείνουν οι οργανισμοί εκείνοι που επενδύουν σε κόσμο, που έχουν μέγεθος και έχουν στραφεί στο Διαδίκτυο. Οι εταιρείες εκείνες που πουλάνε εξειδίκευση αλλά και οι μεγάλοι παίκτες σαν κι εμάς που πουλάνε από ένα ταξίδι στην Αίγινα μέχρι μία κράτηση στο Σιάμ ή τη Ναμίμπια. Όμως ξεκάθαρα δεν μπορεί η αγορά μας να σηκώσει κάτω από αυτή την κρίση 4.000 ταξιδιωτικά γραφεία, 3.500 εταιρείες και 3.400 υποκαταστήματα. Τόσα δεν έχει καν το Λονδίνο, και γι’ αυτό τον λόγο έχουμε τόσα πολλά λουκέτα».