Βαθύτερη ύφεση, στο 4,4%, προβλέπει για φέτος η Κομισιόν – ανάπτυξη το 2014

Σε υποβάθμιση των προβλέψεων της για τις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας αλλά και της Ευρωζώνης προχώρησε η Κομισιόν στις χειμερινές προβλέψεις της, παραδεχόμενη πλέον ότι το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας θα βρίσκεται σε ύφεση φέτος. Την παρουσίαση της έκθεσης έκανε ο Επίτροπος Όλι Ρεν στις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα φθάσει στο 4,4% φέτος και η ανεργία στο 27%. Στην έκθεση του Σεπτεμβρίου εκτιμούσε πως η ύφεση θα περιορίζονταν στο 4,2% και η ανεργία στο 24%.

Στις χειμερινές της προβλέψεις για τη χώρα μας η Κομισιόν εκτιμά ότι το κόστος εργασίας θα μειωθεί σήμερα 6,1% και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα μειωθεί στο 4,3%. Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης θα μειωθεί στο 4,6%.

Σε ότι αφορά το χρέος, σύμφωνα με την Κομισιόν, το 2012 διαμορφώθηκε στο 161,6% έναντι του 176,7% που προέβλεπε στην περυσινή της έκθεση, ενώ το 2013 θα ανέλθει σε 175,6% έναντι του 188,4 που προέβλεπε προηγουμένως.

Αναλυτικά

Όπως αναφέρει η ΕΕ στην έκθεσή της, η Ελλάδα αναδύεται από ένα ταραχώδες 2012 με ανανεωμένη προσήλωση και ενέργειες στο πλαίσιο ενός ενισχυμένου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που έχει την ισχυρή υποστήριξη των διεθνών δανειστών της χώρας. μετά την ολοκλήρωση μιας εξάμηνης αναθεώρησης του προγράμματος και την εκταμίευση ποσού άνω των 50 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2012, υπήρξαν ορισμένες διστακτικές ενδείξεις βελτίωσης. Οι τράπεζες έχουν δει μια αναστροφή στις εκροές καταθέσεων και τα επιτόκια της ελληνικής αγοράς έχουν μειωθεί σημαντικά.

Ωστόσο, η «μεταφορά» (carry-over) από το 2012 καθώς και η συνεχιζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή προβλέπεται να έχουν ως αποτέλεσμα μια περαιτέρω συρρίκνωση 4,4% του ΑΕΠ το 2013. Οι επενδύσεις είναι πιθανό να συνεχίσουν να υποαποδίδουν βραχυπρόθεσμα, καθώς η πλειονότητα των επιχειρήσεων εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν περιορισμούς στη ρευστότητα ή περιμένου να δουν περισσότερες αποδείξεις ανάκαμψης της οικονομιας.

Αν και οι εξαγωγές προβλέπεται να αυξηθούν καθώς η οικονομία βελτιώνει την ανταγωνιστικότητά της, είναι πιθανό να παραμείνουν υποτονικές λόγω των αδύναμων –ακόμα- εξωτερικών συνθηκών.

Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται να συνεχίσουν να κυριαρχούν για το μεγαλύτερο μέρος του 2013, και θα αντισταθμιστούν εν μέρει μόνο από την αντιστροφή του προβλήματος ρευστότητας, κυρίως διότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να αποπληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους έως και 4% του ΑΕΠ. Σε ευθυγράμμιση με αυτήν την συρρίκνωση της ζήτησης, η ανεργία αναμένεται τώρα να κορυφωθεί στο 27% το 2013.

To 2014 η ανάκαμψη

Η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς τριμηνιαίας ανάπτυξης μέχρι το τέλος του 2013 θα συνοδευτούν από θετική ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 0,6% το 2014. Αυτό αντανακλά τις συνεχιζόμενες θετικές εξελίξεις από την πλευρά της προσφοράς. Οι μειώσεις στα μοναδιαία κόστη εργασίας (χάρη στις ευρείες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας) και η απελευθέρωση της αγοράς προϊόντων, αναμένεται να δημιουργήσουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και να ενθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας όταν αρχίσει να ανακάμπτει η οικονομία.

Επιπλέον, η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και η γενικότερη σταθεροποίηση της χώρας θέτουν τις προϋποθέσεις για επιστροφή κεφαλαίων στη χώρα και ανανεωμένες ροές πίστεως προς τον ιδιωτικό τομέα, σημειώνει η Κομισιόν. Καθώς ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής έχει ήδη νομοθετηθεί, οι καταναλωτές και οι επενδυτές φαίνεται πως έχουν αρχίσει να ανακτούν την εμπιστοσύνη τους, κάτι που θα ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση το 2014. Παρ’ ολ’ αυτά, η ανεργία το 2014 προβλέπεται να παραμείνει αυξημένη στο 25,7%.

Βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα

Η μεγαλύτερη ευελιξία στις διαπραγματεύσεις για τους μισθούς οδηγούν σε προβλέψεις για μείωση του κόστους εργασίας. Η αποζημίωση ανά εργαζόμενο αναμένεται να μειωθεί κατά 7% τι 2013 και κατά 2% το 2014. Μαζί με την επίπτωση των δομικών μεταρρυθμίσεων στην αγορά προϊόντων, αυτό αναμένεται να «μεταφραστεί» σε αποπληθωρισμό του δείκτη τιμών καταναλωτή κατά 0,8% και κατά 0,4% αντίστοιχα το 2013 και 2014, κάτι που θα οδηγήσει σε σημαντική διαφοροποίηση του πληθωρισμού σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Αυτή η βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα, σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της ευρωζώνης, θα οδηγήσουν σε αύξηση των εξαγωγών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να μειωθεί από το 7,7% του ΑΕΠ το 2012, στο 4,3% το 2013 και στο 3,3% το 2014.

Δημοσιονομική προσαρμογή

Το 2013 η κυβέρνηση στοχεύει σε ισοσκελισμό σε πρωτογενή βάση (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος εξυπηρέτησης χρέους) και σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2014. Αυτό θα στηριχθεί από ένα πακέτο μέτρων εξοικονόμησης που αντιστοιχεί στο 7,2% του ΑΕΠ την περίοδο 2013-2014, το οποίο υιοθετήθηκε τον Νοέμβριο.

Δεδομένης της μείωσης των επιτοκίων κατά σχεδόν 1% λόγω των μέτρων μείωσης χρέους που υιοθέτησε το eurogroup στα τέλη του 2012, το συνολικό έλλειμμα της κυβέρνησης το 2013 αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί στο 4,6% του ΑΕΠ. Η δομική ισορροπία εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα 1 ¾ %. Το μεικτό δημόσιο χρέος εκτιμάται στο 162% του ΑΕΠ το 2012, 15% του ΑΕΠ χαμηλότερο σε σχέση με την πρόβλεψη του φθινοπώρου 2012, κυρίως χάρη στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2012.

Η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί στο 176% το 2013 καθώς η οικονομία θα συρρικνωθεί, ενώ μετά από αυτό αναμένεται να υποχωρήσει με επιταχυμένο ρυθμό, βρίσκοντας στήριξη στην βελτίωση του προϋπολογισμού και στην ισχυρότερη ονομαστική ανάπτυξη του ΑΕΠ.

Οι κίνδυνοι

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ, το θετικό ρίσκο αφορά σε μια ευδιάκριτη πιθανότητα να υπάρξει ισχυρότερη επιστροφή της εμπιστοσύνης και η ανάκαμψη να ξεκινήσει νωρίτερα το 2013. Αυτό με τη σειρά του θα έχει θετική επίπτωση στα δημοσιονομικά. Επιπλέον, η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών το 2013 και η αντιστροφή της στενότητας ρευστότητας μπορεί να έχουν ισχυρότερη επίπτωση στη ζήτηση του ιδιωτικού τομέα, προσφέροντας έτσι μεγαλύτερο αντιστάθμισμα στην δημοσιονομική προσαρμογή από αυτό που προβλέπεται.

Υπάρχει όμως ο κίνδυνος ο όποιος δισταγμός στην εφαρμογή του προγράμματος, τόσο σε δημοσιονομικό όσο και σε δομικό επίπεδο, να αποτρέψει τους επενδυτές και να λειτουργήσει αρνητικά στην ζήτηση.

Η απασχόληση μπορεί να αντιδράσει πιο αρνητικά από το προβλεπόμενο στις υφεσιακές συνθήκες ζήτησης που αναμένονται το 2013. Τα έκτακτα κόστη των μέτρων που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα και η καθυστέρηση στην επιστροφή φόρων, η καταγραφή των οποίων εξετάζεται τώρα από τις στατιστικές αρχές, αναμένεται να επηρεάσουν το έλλειμμα το 2012 ή και το 2013, αν και τουλάχιστον μέρος αυτής της στατιστικής καταγραφής δεν θα επηρεάσει τους στόχους του προγράμματος.

Σε ύφεση φέτος η Ευρωζώνη

Σε ότι αφορά την ευρωζώνη, ανάκαμψη δεν προβλέπεται πριν το 2014, καθώς η Κομισιόν αναθεώρησε την πρόβλεψή της για τέλος στην ύφεση φέτος, αποδίδοντας την καθυστέρηση αυτή στην έλλειψη τραπεζικού δανεισμού και στην ανεργία που βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ.

Συγκεκριμένα, η οικονομία της ευρωζώνης προβλέπεται συρρικνωθεί κατά 0,3% το 2013, που σημαίνει ότι η ευρωζώνη θα παραμείνει σε ύφεση για έναν χρόνο περισσότερο από το προβλεπόμενο. Στην περυσινή της έκθεση η ΕΕ προέβλεπε πως η ευρωζώνη θα εμφανίσει ανάπτυξη 0,1% για το 2012, ωστόσο η πρόβλεψη αυτή αναθεωρήθηκε επί τα χείρω σε συρρίκνωση 0,6%, λόγω των δυσμενών συνθηκών δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, των περικοπών στις θέσεις εργασίας και το «πάγωμα» των επενδύσεων, που καθυστερούν την ανάκαμψη της οικονομίας. Για το 2014 προβλέπεται ανάπτυξη 1,4% του ΑΕΠ.

«Η βελτιωμένη κατάσταση στις χρηματοοικονομικές αγορές έρχεται σε αντίθεση με την απουσία πιστωτικής ανάπτυξης και την ισχνότητα του βραχυπρόθεσμου outlook για την οικονομική δραστηριότητα», αναφέρεται στην έκθεση. «Η αγορά εργασίας αποτελεί σοβαρή πηγή ανησυχίας», τονίζεται.

Η ανεργία στην ευρωζώνη αναμένεται να κορυφωθεί στο 12,2% , ή σε περισσότερα από 19 εκατ. άτομα, το 2013, ενώ τόσο η ιδιωτική όσο και η δημόσια κατανάλωση δεν θα έχουν καμία συνεισφορά στην βελτίωση της παραγωγής, και αντιθέτως θα επιβαρύνουν την οικονομία. Το 2014 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στο 12,1%.

Ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 1,8% το 2013 και στο 1,5% το 2014.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση οι εκτιμήσεις της Κομισιόν κάνουν λόγο για ανάπτυξη 0,1% το 2013 και 1,6% το 2014, ανεργία στο 11,1% το 2013 και στο 11% το 2014 και πληθωρισμό 2% το 2013 και 1,7% το 2014.