Τον θάνατο του Marc Rich, ιδρυτή της Glencore Xstrata και θρύλου στον τομέα των commodities, στα 78 του χρόνια, ανακοίνωσε ο επικεφαλής του ιδρύματος Marc Rich, Avner Azulay , όπως μετέδωσε πριν από λίγο το πρακτορείο Reuters.
“Ο Marc Rich πέθανε σήμερα το πρωί στο σπίτι του στη Λουκέρνη. Η σορός του θα μεταφερθεί στο Ισραήλ για την τελετή της ταφής”, δήλωσε ο Azulay.
Ο Rich θα μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που δημιούργησε το σύγχρονο εμπόριο στον τομέα των πετρελαιοειδών, ενώ κάποτε είχε κηρυχθεί δραπέτης και καταζητείτο από το FBI, με την κατηγορία της φοροδιαφυγής. Αποτέλεσμα τη δεκαετία του 80 να το “σκάσει” από τις ΗΠΑ και να εγκατασταθεί στην Ελβετία. Δύο δεκαετίες αργότερα ο τότε πρόεδρος Bill Clinton του χορήγησε αμνηστία.
Απετέλεσε έναν πραγματικό θρύλο της αγοράς του πετρελαίου. Το 1974 ίδρυσε τον κολοσσό των εμπορευμάτων, Glencore, αν και αρχικά κάτω από άλλο όνομα. Γιος Εβραίων από το Βέλγιο, ο Rich εγκατέλειψε την Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ το 1942, σε ηλικία 7 ετών, για να διαφύγει από τους Ναζί. Η ιστορία θέλει τον Rich να φέρνει την επανάσταση στο trading εμπορευμάτων κατά τη δεκαετία του 1970, ουσιαστικά δημιουργώντας την spot αγορά του αργού πετρελαίου.
Μια σκοτεινή σελίδα στο success story του Εβραίου μετανάστη, γράφτηκε κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης του 1973, όταν ο Rich χρησιμοποίησε τις διασυνδέσεις του στη Μέση Ανατολή για να παραβιάσει το εμπάργκο και να αγοράσει πετρέλαιο από το Ιράν και το Ιράκ, το οποίο πούλησε –σε διπλάσια τιμή, όπως λέγεται- στις αμερικανικές πετρελαϊκές. Κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 ο δισεκατομμυριούχος trader δωροδοκούσε ηγέτες κρατών, έσπαγε εμπάργκο και έδινε πληροφορίες στις μυστικές υπηρεσίες τόσο των ΗΠΑ όσο και άλλων χωρών. Για περισσότερα από 15 χρόνια πούλαγε το ιρανικό πετρέλαιο τόσο στο Ισραήλ όσο και στις ΗΠΑ.
Ήταν ένας από τους πλέον καταζητούμενους του FBI, έως ότου τελικά, το 1983 κατηγορήθηκε από τις αμερικανικές αρχές για φοροδιαφυγή, κάτι που τον ανάγκασε να διαφύγει στην Ελβετία, όπου και έζησε για 17 χρόνια ως φυγάς –αν και μέσα στην πολυτέλεια. Οι υπόγειες σχέσεις του με τις υπηρεσίες πληροφοριών αλλά και οι τουλάχιστον γενναιόδωρες πολιτικές δωρεές της πρώην συζύγου του οδήγησαν στην έντονα αμφιλεγόμενη απόφαση του Clinton να του δώσει χάρη, κατά την τελευταία ημέρα της προεδρίας του.
“Αγοράσαμε το πετρέλαιο, κανονίσαμε τη μεταφορά και το πουλήσαμε”, είχε πει ο Rich για τις συμφωνίες που είχε κλείσει με το Ιράν κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε το 2009 για το βιβλίο του Daniel Ammann, “The King of Oil: The Secret Lives of Marc Rich”. “Δεν μπορούσαν να το κάνουν μόνοι τους και το κάναμε εμείς γι’ αυτούς”, είχε προσθέσει.
Μέχρι σήμερα, η Glencore προσπαθεί να αποσιωπήσει τους δεσμούς της με τον Rich. Το όνομα του ιδρυτή της δεν αναφέρεται στο ιστορικό της εταιρείας στο site της, ενώ όπως συνηθίζουν να λένε πηγές προσκείμενες στην Glencore στους ξένους δημοσιογράφους, η εταιρεία είναι ανεξάρτητη εδώ και 17 χρόνια. “Έχουμε την τρίτη γενιά υπαλλήλων σε αυτή την εταιρεία. Εκτός από τρία άτομα, όλοι οι άλλοι δεν έχουν γνωρίσει καν τον Marc Rich”, δήλωνε πρόσφατα στον Guardian μία τέτοια πηγή.