― Του Αλέξανδρου Κασιμάτη

Αρκετά εκατομμύρια ευρώ έχασε το Ελληνικό Δημόσιο από την αδιαφορία και την ανικανότητα των αρμοδίων να πουλήσουν τέσσερα αεροπλάνα της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Από τα τέλη του 2008 – αρχές του 2009 που η Κομισιόν άναψε το πράσινο φως στο σχέδιο αναδιάρθρωσης της Ολυμπιακής Αεροπορίας τέσσερα Airbus 340-300 που χρησιμοποιούσε η εταιρεία για τις μακρινές πτήσεις παρέμεναν παρκαρισμένα να σαπίζουν στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Το Ελληνικό Δημόσιο προσπαθούσε ανεπιτυχώς να πουλήσει τα αεροπλάνα τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια. Πρόκειται για μια εξοργιστική περίπτωση κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος -και μάλιστα την ίδια στιγμή που το κράτος πάλευε να εξοικονομήσει έσοδα κόβοντας μισθούς, συντάξεις, επιδόματα κ.ο.κ. Στη θλιβερή αυτή υπόθεση έβαλε τέλος την περασμένη Τετάρτη το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ που ολοκλήρωσε την πώληση.

Η απόφαση του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων θα πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο, διαδικασία που θα απαιτήσει ακόμη δύο μήνες. Το διάστημα αυτό θα είναι και το τελευταίο που το Δημόσιο θα συνεχίσει να πληρώνει μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ κάθε μήνα για τη φύλαξη, την ασφάλεια κ.λπ. των αεροσκαφών, όπως άλλωστε κάνει ανελλιπώς τα τελευταία χρόνια.

Η υπόθεση των τεσσάρων Airbus 340-300 ξεκινά λίγο μετά τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν η Κομισιόν ενέκρινε το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Ολυμπιακής Αεροπορίας που είχε υποβάλει ο τότε υπουργός Μεταφορών κ. Κωστής Χατζηδάκης. Το σχέδιο της κυβέρνησης θα ολοκληρωνόταν το 2009 και ταυτόχρονα θα εκποιούνταν τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας. Η Ολυμπιακή έκλεινε, η επωνυμία και οι χρονοθυρίδες θα μεταβιβάζονταν στη διάδοχο εταιρεία, η οποία και θα προσλάμβανε το προσωπικό που χρειαζόταν. Οσοι υπάλληλοι της Ο.Α. δεν θα έβρισκαν εργασία θα μπορούσαν να επιλέξουν είτε εθελούσια έξοδο, είτε κάποια άλλη θέση στο Δημόσιο.

Η έρευνα της Κομισιόν

Η Κομισιόν τότε είχε ήδη κινήσει διαδικασίες έρευνας για χορήγηση παράνομων κρατικών ενισχύσεων στην Ολυμπιακή – κατά την περίοδο 2005-2007. Παράλληλα η Ο.Α. όφειλε να επιστρέψει στο Δημόσιο ύστερα από καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου 493,5 εκατ. ευρώ για παράνομες κρατικές ενισχύσεις τις οποίες είχε εισπράξει την περίοδο 2002-2004, καθώς και 130 εκατ. ευρώ για την περίοδο 1998-2002. Το λουκέτο ήταν μονόδρομος.

Με την έγκριση του σχεδίου έπρεπε να ξεκινήσει και η εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Τα συγκεκριμένα Airbus 340-300 είχαν αγοραστεί το διάστημα 1997-1999 με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου έναντι τιμήματος περίπου 200 εκατ. ευρώ. Η αγορά έγινε με συμφωνία χρονομίσθωσης και ο στόχος ήταν τα συγκεκριμένα αεροπλάνα να αντικαταστήσουν τα πεπαλαιωμένα Boeing 737 που πραγματοποιούσαν τις υπερατλαντικές πτήσεις της Ολυμπιακής από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Το 2009 ο κ. Χατζηδάκης ολοκληρώνει το σχέδιο για την Ολυμπιακή και τα τέσσερα Airbus σταθμεύουν πλέον σε ειδικό χώρο στο «Ελ. Βενιζέλος». Το Δημόσιο αρχίζει να καταβάλλει κάθε μήνα 60.000-80.000 ευρώ για ασφάλιση, φύλαξη, συντήρηση κ.λπ. των αεροσκαφών. Ωστόσο η κυβέρνηση Καραμανλή, λίγους μήνες αργότερα, οδηγεί τη χώρα σε εκλογές και οι σχετικές διαδικασίες για την πώληση των αεροπλάνων βαλτώνουν.

Το 2010, επί κυβερνήσεως Γιώργου Παπανδρέου, η Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων ανάβει το πράσινο φως για τον διαγωνισμό πώλησης των αεροσκαφών. Εχει προσληφθεί η Lazard ως σύμβουλος του Δημοσίου για τον διαγωνισμό, στον οποίο θα πλειοδοτήσει η αμερικανική Cirrus προσφέροντας τίμημα 93 εκατ. δολαρίων. Ο δεύτερος πλειοδότης αποκλείεται λόγω των ενστάσεων του συμβούλου και η τρίτη προσφορά είναι στα 36 εκατ. δολάρια. Η Cirrus, όμως, θα αποχωρήσει από τον διαγωνισμό και η προσφορά των 36 εκατ. δολαρίων που έχει απομείνει στο τραπέζι απορρίπτεται επειδή κρίνεται πολύ χαμηλή. Αλλωστε η αποτίμηση προσδιορίζει την αξία των τεσσάρων αεροπλάνων στα 180 εκατ. ευρώ.

Ο διαγωνισμός θα επαναληφθεί από την Ειδική Γραμματεία Αποκρατικοποιήσεων του υπουργείου Οικονομίας, της οποίας προΐσταται τότε ο κ. Γιώργος Χριστοδουλάκης. Πλειοδοτεί η Apollo Aviation Group με προσφορά 40,4 εκατ. δολαρίων. Τα ανταλλακτικά των αεροπλάνων έχουν ημερομηνία λήξης, όπως τα τρόφιμα και τα φάρμακα. Για να περιορίζεται ο κίνδυνος ατυχημάτων, εξαρτήματα στις μηχανές, διακόπτες κ.ά. αντικαθίστανται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι αντικαταστάσεις γράφονται σε ειδικό βιβλίο που υπάρχει σε κάθε αεροπλάνο και έπειτα από τους σχετικούς ελέγχους οι Αρχές δίνουν την έγκριση να εκτελεί πτήσεις.

Ληγμένα ανταλλακτικά

Ο τεχνικός σύμβουλος για την πώληση, η επίσης γαλλική SL Engineering & Services, ελέγχει τα τέσσερα αεροπλάνα -που παραμένουν σταθμευμένα στο «Ελευθέριος Βενιζέλος»- και διαπιστώνει ότι έχουν λήξει πολλά ανταλλακτικά. Τα αεροσκάφη δεν είναι σε θέση να πετάξουν και η εκτίμηση της αξίας τους κατεβαίνει δραματικά. Η Διυπουργική Επιτροπή επιλέγει την προσφορά της Apollo Aviation Group που είναι στα 40,4 εκατ. δολάρια (περίπου 32 εκατ. ευρώ). Αλλη επιλογή δεν υπήρχε, καθώς οι υπόλοιπες τρεις προσφορές ήταν στα 35, 33 και 24 εκατ. δολάρια.

Στο μεταξύ η Apollo επεδίωκε να μεταφέρει τα αεροπλάνα στο εξωτερικό προκειμένου να τα διαλύσει σε κάποια βάση που διέθετε. Τον Αύγουστο του 2011 ο διαγωνισμός ολοκληρώνεται, αλλά τα αεροσκάφη δεν είναι σε θέση να πετάξουν. Η εταιρεία αρχίζει τις διαπραγματεύσεις με το Δημόσιο ζητώντας μείωση του τιμήματος. Η Lazard ωστόσο, ως σύμβουλος του Δημοσίου, επισημαίνει ότι αν γίνουν αξιόπλοα, τότε το Ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να πληρώσει άλλα 47 εκατ. δολάρια.

Οσο γίνεται αυτή η συζήτηση η κυβέρνηση, η οποία το 2011 εφαρμόζει το δεύτερο μνημόνιο, εξοικονομεί 11,8 εκατ. ευρώ για να ξεπληρώσει στην Credit Agricole τη χρονομίσθωση των δύο Airbus. Το υπουργείο Υποδομών θα βρει τον Σεπτέμβριο του 2011 επιπλέον 12,5 εκατ. ευρώ για να ξεπληρώσει και στη Royal Bank of Scotland τη χρονομίσθωση των άλλων δύο Airbus. Στο μεταξύ, η υπό εκκαθάριση εταιρεία Ολυμπιακές Αερογραμμές -δηλαδή και πάλι το Ελληνικό Δημόσιο- από το 2009 συνεχίζει να πληρώνει κάθε μήνα 60.000-80.000 ευρώ για στάθμευση, ασφάλιση, ελάχιστη συντήρηση κ.λπ. των τεσσάρων αεροπλάνων.

Η πώληση των τεσσάρων Airbus είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και είναι υποχρέωση της χώρας σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που έχει συμφωνηθεί με την τρόικα. Επιτέλους, τον Δεκέμβριο του 2011 η Διυπουργική Επιτροπή εγκρίνει την Κοινή Υπουργική Απόφαση για την πώληση των τεσσάρων αεροπλάνων.

Τον Ιανουάριο του 2012 ο τότε υφυπουργός Υποδομών κ. Γιάννης Μαγκριώτης διαβεβαιώνει τη Βουλή ότι ολοκληρώθηκε η πώληση των Airbus και απομένουν πλέον από τον στόλο της Ο.Α. μόνον τέσσερα παλιά Boeing, τα οποία προορίζονται για εκθέματα του Μουσείου Πολιτικής Αεροπορίας στο υπό ίδρυση Πολιτιστικό Κέντρο της Ο.Α.!

Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος δεν θα προωθήσει στη Βουλή για κύρωση την Κοινή Υπουργική Απόφαση για την πώληση, ενώ η Apollo εξακολουθεί να ζητά μείωση του τιμήματος επειδή τα αεροπλάνα δεν πετάνε και πρέπει να τα διαλύσει στο «Ελ. Βενιζέλος». Η σκυτάλη περνά στον κ. Γιάννη Στουρνάρα και είναι μία από τις πρώτες αποφάσεις που θα υπογράψει ως υπουργός Οικονομικών μια Κυριακή του Ιουλίου του 2012. Θα ακουστούν μάλιστα τότε και φωνές πολιτικής κριτικής επειδή δεν πήγε την απόφαση για επικύρωση στη Βουλή, αλλά την υπέγραψε ο ίδιος. Μετά την απόφαση Στουρνάρα, η Apollo παίρνει τα δύο από τα τέσσερα αεροπλάνα και το Δημόσιο εισπράττει (επιτέλους) 10,1 εκατ. δολάρια για το καθένα.

Εναν χρόνο μετά, την περασμένη Τετάρτη, ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ κ. Στέλιος Σταυρίδης έβαλε τέλος στην εξευτελιστική αυτή υπόθεση για το ελληνικό κράτος, αποφασίζοντας την πώληση των άλλων δύο αεροπλάνων αντί 18,1 εκατ. δολαρίων. Προηγουμένως χρειάστηκε να έρθει σε συμφωνία με την Apollo, η οποία ζητούσε να πληρώσει για τα Airbus που δεν πετάνε μειωμένο τίμημα στα 17,2 εκατ. Απομένει ακόμη να πληρώσουμε επιπλέον περίπου 60.000 ευρώ για φύλαξη, συντήρηση κ.λπ. των αεροσκαφών κατά το επόμενο δίμηνο, μέχρι το Ελεγκτικό Συνέδριο να δώσει την έγκρισή του για την πώληση και να απαλλαγούμε οριστικά.