Τον Ιούνιο του 2013 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα 663 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 73 εκατ. του Ιουνίου του 2012.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και δευτερευόντως στην εμφάνιση πλεονάσματος στο ισοζύγιο των υπηρεσιών, πλεόνασμα το οποίο όμως αντισταθμίσθηκε από το διπλασιασμό του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων, ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων μειώθηκε.
Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 651 εκατ. ευρώ, λόγω της μείωσης, κυρίως, των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 397 εκατ. ευρώ, ενώ βελτίωση σημειώθηκε και σε όλα τα άλλα επιμέρους ισοζύγια. Το έλλειμμα του ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκε ελαφρώς κατά 87 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα του περιορισμού της δαπάνης για εισαγωγές κατά 132 εκατ. ευρώ (7,0%), η οποία αντιστάθμισε τη μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές κατά 45 εκατ. ευρώ (4,2%). Τέλος, το ισοζύγιο πλοίων (πωλήσεις μείον αγορές) παρουσίασε μικρό πλεόνασμα 2,3 εκατ. ευρώ.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 268 εκατ. ευρώ, εξέλιξη η οποία οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στη σημαντική άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες κατά 273 εκατ. ευρώ και σε πολύ μικρότερο βαθμό στη μείωση των καθαρών πληρωμών για ”λοιπές” υπηρεσίες κατά 22 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, οι καθαρές εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών σημείωσαν μικρή πτώση κατά 27 εκατ. ευρώ, η οποία αντανακλά αποκλειστικά την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των ”λοιπών” (εκτός θαλάσσιων) μεταφορών.
Η άνοδος του πλεονάσματος του ταξιδιωτικού ισοζυγίου οφείλεται κυρίως στην αύξηση των ταξιδιωτικών δαπανών στην Ελλάδα από μη κατοίκους, οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά κατά 272 εκατ. ευρώ ή 20,6% (αντανακλώντας και την αύξηση του αριθμού αφίξεων των μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά 16,1%, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος), ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν ελάχιστα (-0,8%). Τέλος, η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των ”λοιπών” υπηρεσιών οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση του ελλείμματος των ασφαλιστικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών επικοινωνίας, καθώς και στην αύξηση του πλεονάσματος των υπηρεσιών που σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν μερικώς από την επιδείνωση του ελλείμματος των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (λόγω καταβολής προμήθειας 63 εκατ. ευρώ στο EFSF και ΔΝΤ για τα δάνεια του μηχανισμού στήριξης έναντι 5 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012) και τη συρρίκνωση του πλεονάσματος των κατασκευαστικών υπηρεσιών. Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 260 εκατ. ευρώ, λόγω αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους και μείωσης των καθαρών εισπράξεων από επανεπενδυθέντα κέρδη (κυρίως λόγω της συγχώνευσης ξένων θυγατρικών τραπεζών στην Ελλάδα με ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα).
Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε μικρότερο πλεόνασμα, 265 εκατ. ευρώ, τον Ιούνιο του 2013 έναντι πλεονάσματος 334 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012, αντανακλώντας κυρίως αντίστοιχη εξέλιξη στο ισοζύγιο του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως μεταβιβάσεις από την ΕΕ). Σημειώνεται ότι στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων συμπεριλαμβάνονται οι εισπράξεις λόγω της μεταφοράς αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ (πρόγραμμα ANFA), οι οποίες ανήλθαν σε 256 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2013 έναντι 349 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012. (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)
Το α΄ εξάμηνο του 2013 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 4,0 δισεκ. ευρώ ή 58,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 και διαμορφώθηκε σε 2,9 δισεκ. ευρώ. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε κατά κύριο λόγο η σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 2,8 δισεκ. ευρώ και δευτερευόντως η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων κατά 315 εκατ. ευρώ, ενώ σημαντική ήταν και η άνοδος των πλεονασμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων και του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 388 εκατ. ευρώ και 516 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Ειδικότερα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 2,0 δισεκ. ευρώ (ή 36,1%), του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 661 εκατ. ευρώ (ή 13,9%) και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 107 εκατ. ευρώ (ή 16,3%). Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 2,9%, ενώ οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν κατά 4,1%.
Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στο α΄ εξάμηνο του 2013 οφείλεται στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και τη μείωση των καθαρών πληρωμών για λοιπές υπηρεσίες, εξελίξεις που αντιστάθμισαν τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν κατά 17,8% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 (αντανακλώντας και την αύξηση του αριθμού αφίξεων των μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά 12,3% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος), ενώ ταυτόχρονα οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος περιορίστηκαν κατά 8,3%. Ως εκ τούτου, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα 2,5 δισεκ. ευρώ, έναντι 1,9 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων μειώθηκε κατά 315 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2012, κυρίως λόγω της δραστικής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού (λόγω εφαρμογής του PSI).
Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1,9 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 388 εκατ. ευρώ από ό,τι το α΄ εξάμηνο του 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην καταγραφή καθαρών εισπράξεων των λοιπών τομέων ύψους 358 εκατ. ευρώ (που αφορούν κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) έναντι καθαρών πληρωμών ύψους 48 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, ενώ οι καθαρές μεταβιβαστικές εισπράξεις του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) παρουσίασαν αμελητέα μείωση κατά 19 εκατ. ευρώ.
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Τον Ιούνιο του 2013 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 11 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 14 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012, αντανακλώντας την αύξηση των καθαρών μεταβιβάσεων προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το α΄ εξάμηνο του 2013 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1,1 δισεκ. ευρώ, κατά 41 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 109 εκατ. ευρώ) των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης, η οποία υπεραντιστάθμισε την αύξηση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβαστικών πληρωμών των λοιπών τομέων.
Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 3,0 δισεκ. ευρώ στο α΄ εξάμηνο, κατά 428 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2012, γεγονός που οφείλεται στις προαναφερθείσες εξελίξεις, τόσο των τρεχουσών και των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ όσο και των τρεχουσών μεταβιβαστικών εισπράξεων των λοιπών τομέων (κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα).
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε πλεόνασμα 652 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2013, έναντι πλεονάσματος 59 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012. Το α΄ εξάμηνο του 2013 το εν λόγω ισοζύγιο παρουσίασε έλλειμμα μόλις 1,8 δισεκ. ευρώ, έναντι 5,8 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, καταγράφοντας μείωση κατά 69,6%, δηλαδή ρυθμό ταχύτερο από εκείνον της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Ιούνιο του 2013 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν μικρή καθαρή εκροή (μείωση) 43 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 360 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012), χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές. Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος σημείωσαν επίσης μικρή καθαρή εκροή (αύξηση) 25 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 1,2 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 307 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση (εισροή) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού κατά 2,2 δισεκ ευρώ, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση (εκροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικούς τίτλους κατά 1,0 δισεκ. ευρώ. Όσον αφορά τις ”λοιπές” επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 1,9 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 703 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στην καθαρή μείωση (εκροή) κατά 7,7 δισεκ. ευρώ των καταθέσεων και repos των μη κατοίκων στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET). Η κίνηση αυτή αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση (εισροή) των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 1,0 δισεκ. ευρώ και από την αύξηση (εισροή) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 4,8 δισεκ. ευρώ (εκ των οποίων τα 3,3 δισεκ. ευρώ αφορούν το δανεισμό του δημόσιου τομέα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – EFSF – και τα 1,7 δισεκ. ευρώ το δανεισμό του δημόσιου τομέα από το ΔΝΤ).
Το α΄ εξάμηνο του 2013 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,0 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 82,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012). Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή αύξηση (εισροή) 903 εκατ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό εμφάνισαν καθαρή μείωση (αποεπένδυση) 148 εκατ. ευρώ (εισροή).
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου το α΄ εξάμηνο του 2013 σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 9,8 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 71,6 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012). Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια, καθώς και σε παράγωγα, κατά 7,9 δισεκ. ευρώ. Επίσης, εκροή σημειώθηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού κατά 2,6 δισεκ. ευρώ και σε παράγωγα του εξωτερικού κατά 299 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, εισροή κεφαλαίων καταγράφηκε λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές του εξωτερικού κατά 370 εκατ. ευρώ, αλλά και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικές μετοχές κατά 606 εκατ. ευρώ.
Στην κατηγορία των “λοιπών” επενδύσεων καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 9,5 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 78,3 δισεκ. ευρώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στη αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 25,4 δισεκ. ευρώ, αλλά και στη μείωση των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 17,6 δισεκ. ευρώ (εισροές). Οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση κατά 32,6 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (εκροή).
Στο τέλος Ιουνίου 2013 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 4,3 δισεκ. ευρώ, έναντι 4,9 δισεκ. ευρώ στο τέλος Μαΐου του 2013. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη “συναλλαγματική θέση” στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα “ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα” και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)