Το Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδος το Α’ Οκτάμηνο του 2013 – Βασικά συμπεράσματα

Η Τράπεζα της Ελλάδος έδωσε στη δημοσιότητα τα προσωρινά στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών για την περίοδο Ιανουάριος – Αύγουστος 2013 (Πίνακας 1). Η νηφάλια εξέταση των συγκεκριμένων στοιχείων, από οικονομική οπτική γωνιά (και όχι από λογιστική) μας οδηγεί στα παρακάτω συμπεράσματα.

Εμπορικό Ισοζύγιο

Αποτελεί το αλγεβρικό άθροισμα των εξαγωγών και των εισαγωγών. Από τις τρεις συνιστώσες που αποτελούν στην καταγραφή της ΤτΕ (Πίνακας 1)τόσο τις εξαγωγές όσο και τις εισαγωγές αυτή η οποία έχει το βασικό ενδιαφέρον για την ελληνική οικονομία είναι το μέγεθος των Λοιπών Εισαγωγών (Εξαγωγών). Διότι σε αυτά περιλαμβάνονται τα εξαγόμενα –παραγόμενα εγχωρίως – και τα εισαγόμενα αγαθά . Στο μέγεθος των εξαγωγών αντανακλάται η παραγωγική δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας ως προς τον υπόλοιπο κόσμο. Αντίστοιχα οι εισαγωγές εκφράζουν τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας σε κεφαλαιουχικά και καταναλωτικά αγαθά.

Η μεγάλη μείωση των εισαγωγών -λοιπών αγαθών από 27,444 δις ευρώ το Α’ οκτάμηνο του 2008,( το υψηλότερο σημείο) , σε 14,517 δις ευρώ το 2013 (Πίνακας 2) οφείλεται στη σωρευτική μείωση του ΑΕΠ την περίοδο 2008-2013 (για το 2013 ο υπολογισμός του ΑΕΠ έγινε με βάση της προβλέψεις του προσχεδίου για τον προϋπολογισμό του 2014) , από 233,198 δισ. ευρώ σε 186 δισ. ευρώ , δηλαδή κατά 47,199 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι σύμφωνα με την οικονομική θεωρία οι εισαγωγές μιας χώρας είναι θετική συνάρτηση του διαθεσίμου εισοδήματος. Εκτός από το μέγεθος που αναλογεί στα λοιπά αγαθά μειωμένο εμφανίζεται και το έλλειμμα από το ισοζύγιο καυσίμων (Πίνακας 3) για τους ίδιους λόγους οι οποίοι έχουν αναφερθεί προηγουμένως. Συγχρόνως όμως και αυτό το μέγεθος αναμένεται να αυξηθεί με την μελλοντική άνοδο του ΑΕΠ.

Είναι εύλογο επομένως το ερώτημα ότι η αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ θα προκαλέσει άνοδο και των εισαγωγών . Μάλιστα η αναμενόμενη μεγέθυνση των εισαγωγών θα είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας η οποία τουλάχιστον στον τομέα της μεταποίησης, διακρίνεται για το υψηλό ποσοστό συμμετοχής εισαγομένων ενδιάμεσων αγαθών στην αξία των τελικών προϊόντων. Παράλληλα θα υπάρξει και άνοδος των δαπανών για εισαγωγή ενεργειακών πόρων (καύσιμα). Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ η αύξηση των εισαγωγών πρέπει να θεωρείται δεδομένη ως συνάρτηση της αύξησης του ΑΕΠ, η απαιτούμενη αύξηση των εξαγωγών, προκειμένου να διατηρηθεί τουλάχιστον η σημερινή σχέση με τις εισαγωγές είναι αβέβαιη. Το πλέον πιθανό όμως είναι ότι η σημερινή κατάσταση θα εξελιχθεί επί τα χείρω.

Η εξέλιξη των εξαγωγών των λοιπών αγαθών όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 4 εμφανίζει βελτίωση σε σχέση με το έτος 2009 αλλά ακόμη δεν έχει φθάσει το επίπεδο του έτους 2008 , το έτος πριν από την έναρξη της κρίσης. Μετά από μια ενδιαφέρουσα αύξηση το έτος 2011 η αύξηση τα επόμενα έτη είναι περιορισμένη χωρίς ενδείξεις για κάτι εντυπωσιακά καλύτερο το προσεχές μέλλον. Η απουσία παραγωγικών επενδύσεων η οποία εξακολουθεί και υπάρχει στην ελληνική οικονομία υποδηλώνει το όριο των παραγωγικών δυνατοτήτων της και κατά συνέπεια την περιορισμένη δυνατότητα των ελληνικών εξαγωγών σε μεσοπρόθεσμο διάστημα.

Ισοζύγιο Υπηρεσιών

Οι εισπράξεις υπηρεσιών μειώθηκαν κατά -1,0% (από 19272,4 το οκτάμηνο 2012 σε 19072,7 το αντίστοιχο διάστημα 2013) παρά την αύξηση του ταξιδιωτικού εισοδήματος το Α’ οκτάμηνο του 2013. Αυτό οφείλεται στη σημαντική μείωση εισπράξεων από μεταφορές (Πίνακας 1). Η παρουσιαζόμενη βελτίωση του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στη δραστική μείωση των δαπανών για υπηρεσίες (ταξιδιωτικό συνάλλαγμα και δαπάνες για μεταφορές) από τους έλληνες κατοίκους.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών.

Το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 256 εκατ. ευρώ, ενώ και οι άμεσες επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό εμφάνισαν καθαρή εισροή (αποεπένδυση) ύψους 671 εκατ. ευρώ. Για να γίνει κατανοητό το ελάχιστο του μεγέθους των ΑΞΕ σημειώνεται ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία για το 2013 , προβλέπεται από το σχέδιο προϋπολογισμού 2014, να ανέλθει περίπου στα 31,5 δις ευρώ!!!

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 10 δισ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 75,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012), κυρίως λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια. Επίσης, εκροή σημειώθηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών κυρίως σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού.

Συμπέρασμα

Η οικονομική διαχείριση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι στενά αλληλοεξαρτούμενη με τη συνολική διαχείριση των μακροοικονομικών μεγεθών της οικονομίας . Η μεγεθυντική διαδικασία της ελληνικής οικονομίας θα εισάγει ζητήματα (όπως πχ και στην γείτονα Τουρκία) τα οποία ξεπερνούν τη μονοδιάστατη άσκηση οικονομικής πολιτικής , όπως αυτή ασκείται σήμερα και η οποία περισσότερο συνάδει με λογιστική προσέγγιση .

Πίνακας 1