Μυθιστορηματικό χαρακτήρα θυμίζει ο 72χρονος Φετουλάχ Γκιουλέν, ο άνθρωπος που η περιουσία του ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια, που έχτισε μια πραγματική αυτοκρατορία στον χώρο των ΜΜΕ, που αργότερα (το 1999) αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ και την Πενσυλβανία, όταν ήρθε σε ρήξη με το κεμαλικό καθεστώς της Τουρκίας.

Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι ο Γκιουλέν κυβερνά την Τουρκία από το παρασκήνιο κι ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη και σοβαρότερη εσωτερική απειλή για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Κι αν και το μέσο που αποτελεί την αιχμή του δόρατος της αυτοκρατορίας που έχει δημιουργήσει στον χώρο των ΜΜΕ, η εφημερίδα «Zaman» σταθερά υποστηρίζει την κυβέρνηση Ερντογάν, τα πρώτα ρήγματα στη σχέση του πολυεκατομμυριούχου με τον Ερντογάν φάνηκαν κατά τα άγρια επεισόδια στο πάρκο Γκεζί, με τον Γκιουλέν να ασκεί οξεία κριτική για “υπέρμετρη άσκηση βίας”.  Η ρήξη κορυφώνεται την τελευταία εβδομάδα, με το μέγα σκάνδαλο διαφθοράς που έχει οδηγήσει στη σύλληψη γιων υπουργών, ενός τραπεζίτη κι ένος επιχειρηματία. Ο Γκιουλέν βρίσκεται στο στόχαστρο της κυβέρνησης και κατηγορείται ότι οργάνωσε την όλη επιχείρηση περί διαφθοράς με τη δύναμη που διαθέτει στο δικαστικό σώμα και στην Ασφάλεια. Ειδικά στην Ασφάλεια η κυβέρνηση ξηλώνει εδώ και μέρες τους αξιωματικούς που φέρονται να είναι προσκείμενοι στον Γκιουλέν.

Η δύναμη του Γκιουλέν έγκειται στο ότι, στην πραγματικότητα, ηγείται ενός τεράστιου δικτύου εντός και εκτός Τουρκίας,  το οποίο ελέγχει εκατοντάδες ισλαμικά σχολεία σε 140 χώρες, με πάνω από 45.000 μαθητές, καθώς και τα φροντιστήρια προετοιμασίας των Τούρκων μαθητών για το πανεπιστήμιο, από όπου στρατολογεί τους οπαδούς του. Υπολογίζεται ότι ο προϋπολογισμός του δικτύου Γκιουλέν προσεγγίζει ή και ξεπερνά τα 25 δισ. δολάρια, με πηγές χρηματοδότησης τόσο τις δωρεές όσο και τα δίδακτρα. Το δίκτυο διοικεί επίσης επιχειρηματικούς ομίλους, μεταξύ των οποίων και η τράπεζα Asya, με πάνω από 100 υποκαταστήματα στην τουρκική επικράτεια. Οι δραστηριότητες έχουν επεκταθεί στον τουριστικό τομέα, με την κατασκευή υπερπολυτελούς ξενοδοχείου που διαθέτει τζαμί και χωριστές πισίνες ανδρών και γυναικών.  Ταυτόχρονα, υπό την επιρροή του Γκιουλέν βρίσκεται και η ένωση επιχειρηματιών και βιομηχάνων TUKSON.

Πολύ πριν έρθει στην εξουσία ο Ερντογάν, ο Γκιουλέν έκανε πράξη μια απλή, όσο και ιδιοφυή  σκέψη: άρχισε να τοποθετεί ανθρώπους της εμπιστοσύνης του σε όλα τα κέντρα εξουσίας της χώρας: στον κρατικό γραφειοκρατικό μηχανισμό, στην αστυνομία, στο δικαστικό σώμα, αλλά και στο περιβάλλον του Τούρκου προέδρου, Αμπντουλάχ Γκιουλ . Η κοινότητα του Γκιουλέν, γνωστή ως «Διακονία» (Hizmet), είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τα κόμματα της Κεντροδεξιάς τις δεκαετίας του 1980 και 1990, όμως μετά το 2007 στράφηκε προς το ανερχόμενο ισλαμικό κόμμα, το AKP.

Ο ίδιος ο Γκιουλέν δηλώνει «μετριοπαθής» και απορρίπτει τόσο το πολιτικό ισλάμ όσο και τον πανισλαμισμό. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός τον βρίσκει κάθετα αντίθετο, ενώ θεωρεί μεγάλο δυστύχημα το ότι ο κόσμος έχει ταυτίσει το Ισλάμ με την τρομοκρατία. Άλλωστε ο ίδιος καταδίκασε από την πρωτη στιγμή τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ από την Αλ Κάιντα το 2001.

Κοινός εχθρός, πάντως, τόσο των κεντροδεξιών, όσο και του ΑΚΡ ήταν  το παντοδύναμο στρατιωτικό κατεστημένο. Υπενθυμίζεται ότι η υπόθεση Εργκένεκον, η οποία οδήγησε ουσιαστικά στην εξάρθρωση του κεμαλικού «βαθέος κράτους» με τη φυλάκιση κορυφαίων αξιωματικών, προωθήθηκε τάχιστα από τους δικαστές (που σε μεγάλο βαθμό ελέγχει ο Γκιουλέν), αλλά την ίδια στιγμή οι επιφυλάξεις για τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν έφθασαν ως τις αίθουσες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Σε κάθε περίπτωση, το χάσμα μεταξύ του Ερντογάν και του Γκιουλέν δεν μπορούσε να γεφυρωθεί με αποτέλεσμα το τελευταίο διάστημα να εκδηλωθεί. Ο ιμάμης διαφωνεί με τις επιλογές του Τούρκου πρωθυπουργού στην εξωτερική πολιτική, τη διακοπή των σχέσεων με το Ισραήλ και τη βελτίωση των σχέσεων με το Ιράν. Η πρώτη εμφανής ρωγμή μεταξύ τους σημειώθηκε με αφορμή τα γεγονότα στο πάρκο Γκεζί, όταν ο Γκιουλέν άσκησε κριτική για υπέρμετρη άσκηση βίας.

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν εμφανίζεται ως φίλος των ΗΠΑ και του Ισραήλ και ως εκφραστής του εκσυγχρονιστικού Ισλάμ, ωστόσο, αντιτίθεται στις προσπάθειες συνεννόησης με τους Κούρδους του Οτσαλάν, καθώς διαθέτει βαθιά εθνικιστικά χαρακτηριστικά.

Πολλοί από τους υποστηρικτές του Γκιουλέν τον χαρακτηρίζουν πιο «προοδευτικό» και «φιλοδυτικό» από τον Ερντογάν, οι απόψεις του οποίου για διάφορα θέματα, από τις αμβλώσεις ως την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, έδωσαν τροφή σε καταγγελίες πως αναμιγνύεται σε θέματα της ιδιωτικής ζωής των πολιτών.

Πάντως η ισχύς του Χιζμέτ βασίζεται στην επιρροή του εντός AKP μάλλον, παρά στην ικανότητά του να καθοδηγήσει τους ψηφοφόρους προς την μία ή προς την άλλη κατεύθυνση. Με το μεγαλύτερο μέρος του εκλογικού χάρτη της Τουρκίας να έχει βαφτεί πορτοκαλί –το χρώμα του AKP– ελάχιστοι εκτιμούν πως το κίνημα θα μπορούσε στ’ αλήθεια να ανατρέψει τον Ερντογάν, ακόμη κι αν το επιδίωκε.