Έτοιμες να… αποφοιτήσουν από τα προγράμματα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στα οποία εντάχθηκαν μετά τη διάσωσή τους, είναι η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.
Η Ιρλανδία, η οποία έχει λάβει πακέτο διάσωσης 67,5 δισ. ευρώ ελπίζει να επιστρέψει στην πλήρη χρηματοδότησή της μέσω των αγορών ομολόγων από το 2014, ενώ η Πορτογαλία, που έλαβε 79,5 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ και την ΕΕ, εισέρχεται στον τελευταίο χρόνο του δικού της προγράμματος.
Σύμφωνα με την Bank of America Merrill Lynch, η Ιρλανδία φαίνεται να έχει καλύτερες προοπτικές να επιστρέψει πλήρως στις αγορές ομολόγων, σύντομα, έναντι της Πορτογαλίας.
Όμως, σε κάθε περίπτωση, η “αποφοίτηση” από τα προγράμματα του ΔΝΤ είναι δύσκολη και έχει αμφίβολα αποτελέσματα, διαπιστώνει μελέτη του αμερικανικού επενδυτικού οίκου.
Επιχειρώντας να διαπιστώσει ποιο θα είναι το μέλλον της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας αλλά και της Ελλάδας μετά το πρωτοφανές “πείραμα” της έλευσης του ΔΝΤ μέσα στη νομισματική ένωση του ευρώ, η BofA ML χρησιμοποίησε τα παραδείγματα του παρελθόντος: Τα 538 προγράμματα που έχει εφαρμόσει το Ταμείο από το 1952 έως το 2008, κυρίως σε χώρες του αναδυόμενου κόσμου.
Τα πρώτα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά: Παρότι μόλις το 7% των προγραμμάτων του ΔΝΤ ακολουθήθηκαν από χρεοκοπία, από όλες τις χρεοκοπίες που σημειώθηκαν στο διάστημα 1952 έως 2008, το 42% έγιναν σε χώρες που είχαν μπει νωρίτερα σε πρόγραμμα του ΔΝΤ.
Για να διαπιστώσει εάν πράγματι υπάρχει μια καλύτερη ζωή για τις χώρες που ακολουθούν τέτοια προγράμματα, όταν αυτά τελειώσουν, η Bank of America Merrill Lynch εστίασε σε τρεις ερωτήσεις:
1. Συμβάλλει η παρέμβαση του ΔΝΤ στην επίλυση της κρίσης;
Ακαδημαϊκά, αποδεικνύεται ότι η παρέμβαση του ΔΝΤ οδηγεί σε προσαρμογή του ισοζυγίου πληρωμών, εντούτοις, δεν υπάρχει σαφές συμπέρασμα για το εάν μπορεί να αποτρέψει μια μελλοντική κρίση. Αντίθετα, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η παρέμβαση του ΔΝΤ σε μία χώρα αυξάνει τον κίνδυνο μιας χρεοκοπίας, στα επόμενα πέντε χρόνια, σε σχέση με ό,τι θα ίσχυε εάν η χώρα αυτή δεν είχε ενταχθεί σε πρόγραμμα.
2. Διασφαλίζουν τα προγράμματα του ΔΝΤ την επιστροφή στην ανάπτυξη;
Οι ενδείξεις και σε αυτή την ερώτηση είναι ασαφείς, αλλά σε γενικές γραμμές υπονοούν ότι τα προγράμματα του ΔΝΤ δεν οδηγούν σε ιδιαίτερη αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης. Κανείς θα περίμενε από μια χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα να εμφανίζει χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης όσο αυτό διαρκεί (λόγω των επιπτώσεων της λιτότητας), αλλά να βιώνει ισχυρή ανάκαμψη με τη λήξη του προγράμματος. Όμως, οι αποδείξεις δεν συνηγορούν με τη θεωρία αυτή. Αντίθετα, οι χώρες που εξέρχονται από το πρόγραμμα εμφανίζουν μεν καλύτερη ανάπτυξη από ό,τι θα παρουσίαζαν εάν είχαν παραμείνει σε αυτό, αλλά όχι καλύτερη από ό,τι θα είχαν εάν δεν είχαν μπει σε πρόγραμμα εξ αρχής.
3. Συμβάλλουν τα προγράμματα του ΔΝΤ στην προσέλκυση ιδιωτικών ξένων κεφαλαίων;
Οι ακαδημαϊκές έρευνες δεν δείχνουν ότι η εφαρμογή ενός προγράμματος του ΔΝΤ έχει θετικό αποτέλεσμα στην ικανότητα της χώρας να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια ή να αποκτήσει βελτιωμένη πρόσβαση στις αγορές ομολόγων.
Μετά από αυτά, η Bank of America Merrill Lynch καταλήγει ότι οι μελέτες κάθε άλλο παρά αποδεικνύουν τη θετική επίπτωση των προγραμμάτων του ΔΝΤ στις οικονομικές επιδόσεις των χωρών που τα εφάρμοσαν. “Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι τα προγράμματα δεν είναι χρήσιμα, αφού δεν εξετάσαμε το τι θα συνέβαινε εάν δεν είχαν μπει σε πρόγραμμα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν κάτι χειρότερο”, σπεύδει να τονίσει ο οίκος.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία; Ότι η πρόοδος από τα μεγάλα χρέη και τη φτωχή ανάπτυξη που επικρατούσαν πριν από την ένταξή τους στα προγράμματα είναι κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη, σημειώνει η Bank of America Merrill Lynch. Μάλιστα, όπως σημειώνει ο οίκος, κάποιες χώρες ίσως χρειαστούν και άλλη στήριξη, όταν το πρώτο πρόγραμμά τους τελειώσει.
Κορίνα Σαμάρκου