Tης Στεφανίας Σούκη

Λιγότερα κενά καταστήματα αλλά και επάνοδος του «αέρα», κατά περίπτωση, είναι δύο από τις τάσεις αυτή την στιγμή για καταστήματα υψηλής προβολής στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και στη Γλυφάδα και την Κηφισιά, την ίδια στιγμή που οι περιφερειακές αγορές των δυτικών προαστίων αλλά και άλλων περιοχών όπως η Καλλιθέα, έχουν κενά καταστήματα που φθάνουν σε ποσοστό άνω του 30%.

Στην αγορά της Αθήνας έχει σημειωθεί ήδη ανάκαμψη στη ζήτηση χώρων που βρίσκονται σε παραδοσιακούς δρόμους υψηλής προβολής, στους οποίους παρατηρούνται ποσοστά κενότητας κάτω από 5%, ιδιαίτερα στις κύριες εμπορικές οδούς της κεντρικής Αθήνας και των βορείων και νοτίων προαστίων. «Οι αναδιαμορφωμένες τιμές ενοικίασης των προηγούμενων ετών σε συνδυασμό με την αποχώρηση βασικών εμπόρων της λιανικής από την αγορά τα τελευταία 10 χρόνια οδήγησαν σε ευκαιρίες και έστω και δειλά στην είσοδο νέων εμπορικών αλυσίδων σε αυτήν», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην τελευταία ανάλυση για την αγορά καταστημάτων της γνωστής εταιρείας συμβούλων ακινήτων Arbritrage Real Estate.

Η οδός Ερμού στο κέντρο της Αθήνας διατηρεί προβάδισμα με μέσες τιμές ενοικίασης που φθάνουν τα 100 ευρώ ανά τ.μ. για τα μεγάλα εμπορικά σήμερα. Τα εμπορικά κέντρα εξακολουθούν να αντιστέκονται στην ύφεση με τα ποσοστά κενών χώρων σε παραδοσιακά εμπορικά κέντρα κάτω του 4% και τις τιμές ενοικίασης σταθερές. Σε ορισμένα εμπορικά καταστήματα στους κύριους εμπορικούς δρόμους της Αθήνας όπως η οδός Ερμού, αλλά και σε ορισμένα σημεία υψηλής προβολής του Κολωνακίου και της Γλυφάδας έχουν σημειωθεί πράξεις μίσθωσης με καταβολή άυλης εμπορικής αξίας, κατά το κοινώς λεγόμενο «αέρα», συνηθισμένη πρακτική σε εμπορικές περιοχές του λεκανοπεδίου πρίν την περίοδο της οικονομικής ύφεσης η οποία φαίνεται να έχει επανέλθει λόγω έλλειψης κατάλληλων διαθέσιμων ακινήτων σε δημοφιλή σημεία. Η συγκεκριμένη τάση αφορά κυρίως καταστήματα μεσαίου μεγέθους της τάξεως των 40 -60 τ.μ. αλλά σταδιακά, λόγω και της ζήτησης, η σχετική τάση έχει αρχίσει να εμφανίζεται και σε μεγαλύτερες επιφάνειες της τάξεως των 100 τ.μ..

katastimata

Επίσης, η αύξηση του τουριστικού κύματος που έχει σημειωθεί την τελευταία διετία και η αυξημένη ζήτηση για νέες ξενοδοχειακές μονάδες στο κέντρο της Αθήνας, έχει οδηγήσει στην αύξηση της απορρόφησης νεοκλασικών και μεγάλων ακινήτων τα οποία προσφέρονταν για μακροχρόνια μίσθωση, με αποτέλεσμα τελικά, λόγω της αλλαγής χρήσης σε ξενοδοχεία, να περιορισθούν τα κενά κτίρια στο κέντρο που κατά το πρό κρίσης παρελθόν φιλοξενούσαν εμπορικά καταστήματα.

Τα ποσοστά κενότητας καταστημάτων στις κεντρικές εμπορικές αγορές της Αθήνας, καθώς και στις περιοχές Κηφισιά, Μαρούσι, Χαλάνδρι και Γλυφάδα κυμαίνεται μεταξύ 10%- 20% περίπου. Στις αγορές Περιστερίου, Νέας Ιωνίας και Καλλιθέας, κατά τα τελευταία έτη έχει παρατηρηθεί γενικότερη υποβάθμιση, λόγω της σημαντικής μείωσης των μικρών λιανικών επιχειρήσεων σε λειτουργία, οδηγώντας σε αύξηση της κενότητας εμπορικών χώρων σε ποσοστό άνω του 30% κατά μέσο όρο, αν και από το 2017 έχει παρατηρηθεί μία μικρή ελάττωση των κενών χώρων.

Οι τιμές στο κέντρο και τα προάστια

Ως προς τη ζήτηση και τις τιμές, το μισθωτικό ενδιαφέρον για καταστήματα στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας περιορίζετα σε περιοχές υψηλής εμπορικότητας και αφορά κατά κύριο λόγο χώρους μικρού εμβαδού, έως 60 τ.μ.. Τα μισθώματα καταστημάτων κύριας προβολής εντός του εμπορικού κέντρου της πόλης, κυρίως με πρόσοψη επί της οδού Ερμού καταγράφουν τις υψηλότερες τιμές μίσθωσης, ξεπερνώντας σε κάποιες πειπτώσεις καταστημάτων μικρής επιφάνειας τα 150 τ.μ. το μήνα, γεγονός που κατατάσσει την Ερμού στην 25η θέση στη λίστα με τους ακριβότερους εμπορικούς δρόμους παγκοσμίως. Οι αποδόσεις καταστημάτων κύριας προβολής στην περιοχή του εμπορικού τριγώνου κυμάνθηκαν από 6% έως 7% επί της οδού Ερμού και από 7,25% έως 7,75% στην περιοχή του Κολωνακίου.

Στις περιοχές εγγύς της Ακρόπολης, στην Πλάκα και το Μοναστηράκι, καταγράφηκαν μισθώματα από 50 έως 80 ευρώ το μήνα, ενώ στην περιοχή του Κολωνακίου τα μισθώματα κυμάνθηκαν από 50 έως 90 ευρώ το μήνα, με βάση την εγγύτητα αυτών στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ και στην πλατεία.

katastimata2

Χαμηλότερα μισθώματα αφορούν καταστήματα στην περιοχή των Εξαρχείων, κατά μήκος της οδού Πατησίων, εγγύς της πλατείας Ομονοίας, τα οποία κυμαίνονται από 20 έως 30 ευρώ το μήνα. Τέλος, το μισθωτικό ενδιαφέρον στην περιοχή του Κεραμεικού, αφορά κυρίως καταστήματα κατάλληλα για εγκατάσταση χρήσεων εστίασης κοντά στην πλατεία και το μετρό: Τα μισθώματα στην εν λόγω περιοχή κυμαίνονται μεταξύ 15 και 20 ευρώ το μήνα.

Επιπλέον, τα μισθώματα για καταστήματα εντός του εμπορικού κέντρου της πόλης του Πειραιά καθώς και εγγύς του κεντρικού λιμανιού κυμαίνονται μεταξύ 20 και 60 ευρώ το μήνα, ανάλογα με τη θέση. Οι ζητούμενες, αρχικές αποδόσεις των καταστημάτων υψηλής προβολής στον Πειραιά κυμάνθηκαν πέρυσι στα επίπεδα του 7,5%. Το ποσοστό κλειστών καταστημάτων εντός του εμπορικού κέντρου της πόλης είναι κοντά στο 30% , ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για καταστήματα εντός των περιοχών Τερψιθέας και του κεντρικού λιμένα είναι στο 40% και 35% αντίστοιχα, αποτυπώνοντας το χαμηλό μισθωτικό ενδιαφέρον για τις εν λόγω περιοχές.

katastimata3

Στις περιφερειακές αγορές της Αθήνας, υψηλά μισθώματα καταγράφηκαν σε καταστήματα επί κεντρικών οδικών αρτηριών στη Γλυφάδα και την Κηφισιά με το μέσο μηνιαίο μίσθωμα να ξεπερνά τα 75 ευρώ το μήνα. Αντίστοιχα, οι αποδόσεις των καταστημάτων στο εμπορικό κέντρο της Γλυφάδας διαμορφώθηκαν μεταξύ 7,25% και 7,75%, ενώ στην περίπτωση της κεντρικής εμπορικής αγοράς της Κηφισιάς κυμάνθηκαν κοντά στο 7,5% με 8% περίπου.

Επίσης, μισθωτικό ενδιαφέρον διαπιστώθηκε για καταστήματα εντός των εμπορικών πυρήνων Χαλανδρίου, Αμαρουσίου και Νέας Ερυθραίας, με τις μισθωτικές αξίες να κυμαίνονται σε επίπεδα άνω των 40 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα κατά μέσο όρο, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Arbitrage Real Estate.

Αντιθέτως, περιορισμένη χαρακτηρίζεται η ζήτηση των καταστημάτων στις περιοχές Νέας Ιωνίας, Καλλιθέας και Περιστερίου με τιμές μέσες τιμές μίσθωσης να κυμαίνονται από 20 ευρώ το μήνα έως 50 ευρώ το μήνα περίπου, ανάλογα με τη χωροθέτησή τους σε δρόμους κύριας εμπορικής δραστηριότητας. Ενδεικτικά στα δυτικά προάστια, η ζήτηση εμπορικών χώρων εντοπίζεται στην περιοχή του Περιστερίου, όπου τα μισθώματα εντός του εμπορικού κέντρου της πόλης είναι από 20 έως 40 ευρώ ανά τ.μ., ενώ τα ενοίκια για καταστήματα δευτερεύουσας προβολής είναι μεταξύ 10- 15 ευρώ το μήνα. Στη Νέα Ιωνία οι μισθωτικές αξίες κυμαίνονται από 20 έως 45 ευρώ το μήνα με τις υψηλότερες τιμές να παρατηρούνται σε καταστήματα με πρόσοψη επί της λεωφόρου Ηρακλείου και κοντά στο ηλεκτρικό σιδηρόδρομο.