Μπορεί ένα νόμισμα που δεν βρίσκεται σε κανένα πορτοφόλι, δεν εκδόθηκε από κανένα κράτος και δεν τυπώθηκε από καμία κεντρική τράπεζα να απειλήσει το ευρώ; Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιστεύει πως ναι.
Μελέτη της ΕΚΤ που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Οκτώβριο, προειδοποιούσε ότι τα εικονικά νομίσματα, όπως το Bitcoin, μπορούν να αποτελέσουν απειλή για τη φήμη των κεντρικών τραπεζών. Με το Bitcoin να ενισχύεται κατά 55% έναντι του δολαρίου έκτοτε, η κεντρική τράπεζα έχει έναν ακόμα λόγο να ανησυχεί.
Το Bitcoin, το πιο διαδεδομένο από τα νομίσματα του διαδικτύου, έχει υπερδιπλασιάσει την αξία του μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, καθώς στο χρηματιστήριο Mt. Gox, όπου βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, ενισχύθηκε στα 16,37 δολάρια, από τα επίπεδα των 5,88 δολαρίων που ήταν πριν από ένα χρόνο. Ουσιαστικά, το νόμισμα καταφέρνει να ανακάμψει μερικώς, απομακρυνόμενο από τα χαμηλά των 2,14 δολαρίων του Νοεμβρίου του 2011. Απέχει όμως πολύ από τα υψηλά των 29,58 δολαρίων που είχε επιτύχει πέντε μήνες νωρίτερα.
“Νομίζω ότι η ΕΚΤ προφανώς και ανησυχεί και δεν είναι μόνο ζήτημα φήμης”, δηλώνει στο Bloomberg ο Steve Hanke, καθηγητής του πανεπιστημίου Johns Hopkins, ο οποίος βοήθησε να δημιουργηθούν νέα νομισματικά συστήματα σε χώρες όπως η Αργεντινή και η Βουλγαρία. “Νομίζω ότι είναι μια ανταγωνιστική απειλή. Ίσως τα εικονικά νομίσματα γίνουν τόσο βολικά, που θα αποτελέσουν απειλή, εξαιτίας της ευκολίας στη χρήση τους”, εξηγεί.
Σήμερα, το Bitcoin είναι το πρώτο σε συναλλαγές εναλλακτικό νόμισμα, με τα συνολικά σε κυκλοφορία bitcoins να αγγίζουν τα επίπεδα των 150 εκατ. δολαρίων. Οι επιχειρήσεις που δέχονται το εικονικό νόμισμα ως μέσο συναλλαγής, αγγίζουν πλέον τις 2.000.
Τι είναι το Bitcoin
Οι υποστηρικτές του μιλούν για τη μεγαλύτερη εφεύρεση μετά το διαδίκτυο. Το Bitcoin είναι ένα δημιούργημα του ίντερνετ, η πιο οργανωμένη μέχρι στιγμής προσπάθεια για την καθιέρωση ενός εικονικού νομίσματος.
Όμως, η μεγάλη του επιτυχία είναι ότι διανύοντας μόλις τον τέταρτο χρόνο της ύπαρξής του, το Bitcoin κατάφερε να ξεπεράσει τα σύνορα του ίντερνετ και να εισέλθει στον κόσμο της πραγματικής οικονομίας. Ένα νόμισμα που αρχικά απευθυνόταν στους λεγόμενους «geeks», τους ειδικούς της τεχνολογίας, σταδιακά «ανακαλύφθηκε» από μικροκαταθέτες που φιλοδοξούσαν να γίνουν εκατομμυριούχοι καθώς και καταστηματάρχες με on line παρουσία. Οι εκρηκτικές του αποδόσεις προσέλκυσαν την προσοχή των χάκερς, κάποιων traders νομισμάτων στους κορυφαίους επενδυτικούς οίκους της Wall Street αλλά και των κυκλωμάτων του οργανωμένου εγκλήματος, που ελέγχουν τη διακίνηση ναρκωτικών και πορνογραφικού υλικού μέσω του ίντερνετ. Ένα ελληνικό εστιατόριο στο κέντρο του Μανχάταν έγινε ένα από τα πρώτα καταστήματα του πραγματικού κόσμου στα οποία κανείς μπορεί να πληρώσει με τα Bitcoins του.
Το Bitcoin δημιουργήθηκε το 2009 από έναν προγραμματιστή γνωστό με το ψευδώνυμο Σατόσι Νακαμότο. Και απογειώθηκε μετά την ξαφνική και μυστηριώδη εξαφάνιση του δημιουργού του από τα φόρουμς του ίντερνετ.
Ο Νακαμότο δημιούργησε ένα νόμισμα που δεν υπόκειται σε κανέναν κρατικό έλεγχο και δεν αφήνει πίσω του κανένα ίχνος. Θεωρητικά, όποιος έχει στην κατοχή του έναν πολύ ισχυρό υπολογιστή μπορεί να γίνει miner, δηλαδή «μεταλλωρύχος» και ουσιαστικά να εκδώσει τα δικά του Bitcoins. Εγκαθιστώντας το ειδικό «μεταλλευτικό» λογισμικό, βάζει τον υπολογιστή του να λύσει σύνθετα μαθηματικά προβλήματα, για τα οποία κερδίζει 50 Bitcoins κάθε φορά.
Εναλλακτικά, όποιος θέλει να αγοράσει Bitcoins μπορεί να το κάνει χρεώνοντας την πιστωτική του κάρτα στο επίσημο «χρηματιστήριο» αυτού του εικονικού νομίσματος, το Mt.Gox. Εκεί, το Bitcoin διαπραγματεύεται καθημερινά με την τιμή του να διαμορφώνεται με βάση την προσφορά και τη ζήτηση.
Μια ολόκληρη περιουσία σε Bitcoins δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα αρχείο το οποίο ο κάτοχός της κρατά στο desktop του υπολογιστή του. Έτσι, ακόμα και όσοι έβγαλαν εκατομμύρια πραγματικά δολάρια «παίζοντας» με αυτό το εικονικό νόμισμα, καταφέρνουν να κρατήσουν την ανωνυμία τους.
Αυτή η νέα «φουρνιά» των εκατομμυριούχων δεν θα μπορούσε, βέβαια, παρά να προσελκύσει την προσοχή της νέας γενιάς των ληστών, αυτών που παίζουν το ίντερνετ στα δάχτυλα. Με ένα κλικ του ποντικιού, χάκερς κατάφεραν το καλοκαίρι του 2011 να κλέψουν 25.000 Bitcoins από έναν «μεγαλοκαταθέτη», δηλαδή μια περιουσία που τότε αντιστοιχούσε σε 500.000 δολάρια. Λίγες ημέρες αργότερα, η αγορά του εικονικού νομίσματος ήρθε αντιμέτωπη με τη δική της εκδοχή του «μεγάλου κόλπου». Χάκερς επιτέθηκαν στο Mt.Gox, κλέβοντας περισσότερα από 400.000 νομίσματα, αξίας (με τις τότε τιμές) σχεδόν 9 εκατ. δολαρίων. Όταν επιχείρησαν να τα πουλήσουν, πλημμύρισαν την αγορά με Bitcoins, με αποτέλεσμα η τιμή τους να καταρρεύσει από τα 17 δολάρια στα 0,01 δολάρια. Ο τεράστιος όγκος των πωλήσεων παρέλυσε την αγορά, αλλά έπειτα από την ολιγοήμερη αναστολή των συναλλαγών, οι παράνομες πωλήσεις ακυρώθηκαν και έτσι οι τιμές επέστρεψαν στα 17 δολάρια.
Αυτό όμως δεν άλλαξε το στάτους του Bitcoin ως του προτιμώμενου νομίσματος των παντός είδους εγκληματιών και παρανόμων. Το site Silk Road, που διακινεί ναρκωτικά μέσω του ίντερνετ, χρησιμοποιεί το εικονικό νόμισμα ως τρόπο πληρωμής, αφού σε αντίθεση με τις πιστωτικές κάρτες, όποιος συναλλάσσεται με το Bitcoin μπορεί να διατηρεί την ταυτότητά του μυστική. Αυτή η ανωνυμία των συναλλαγών ήταν και ο λόγος για τον οποίο το Wikileaks αποφάσισε να δέχεται τις δωρεές των υποστηρικτών του –μεταξύ άλλων- σε Bitcoins.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το νόμισμα δεν χρησιμοποιείται παράλληλα και για απολύτως νόμιμες συναλλαγές. Κανείς μπορεί να αγοράσει μια σειρά από υπηρεσίες και αγαθά με τα Bitcoins του μέσω του ίντερνετ, ενώ το Meze Grill, ένα εστιατόριο του Μανχάταν που προσφέρει μεσογειακή κουζίνα, άρχισε να δέχεται πληρωμές με το εικονικό νόμισμα.