Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει δασμούς 30% στις αμερικανικές εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Eνωση, με έναρξη την 1η Αυγούστου 2025, δημιουργεί ένα νέο οικονομικό τοπίο στην Ευρώπη και, κατ’ επέκταση, στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι περιορισμένες, οι επιπτώσεις για τη χώρα μας αναμένεται να είναι σημαντικές, όχι μόνο άμεσα, αλλά κυρίως έμμεσα, μέσω της αλυσιδωτής αντίδρασης που θα προκληθεί στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η Τράπεζα της Ελλάδος και οι φορείς της αγοράς εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες, σκιαγραφώντας ένα δυσοίωνο σενάριο εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός έως την καθοριστική ημερομηνία.

ΤτΕ

Oπως όλα δείχνουν, οι επιπτώσεις των δασμών δεν θα είναι άμεσες και καταστροφικές, αλλά θα διαμορφωθούν σταδιακά μέσω μιας «αλυσιδωτής αντίδρασης». Η Ελλάδα, αν και δεν εξάγει μεγάλες ποσότητες αγαθών στις ΗΠΑ, θα επηρεαστεί έμμεσα μέσω των Ευρωπαίων εταίρων της. Oταν οι γερμανικές, ιταλικές ή γαλλικές εξαγωγές προς την Αμερική μειωθούν λόγω των δασμών, αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες εντός της Ευρωπαϊκής Eνωσης.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε ειδική ανάλυση, περιγράφει έναν κύκλο έξι σταδίων που μπορεί να ακολουθήσει η ελληνική οικονομία: Πρώτον, μείωση της εξωτερικής ζήτησης, που θα οδηγήσει σε περιορισμό των ελληνικών εξαγωγών. Δεύτερον, συρρίκνωση της παραγωγής, προκαλώντας πτώση του πραγματικού ΑΕΠ. Τρίτον, μείωση της ζήτησης εργασίας λόγω της πτώσης της παραγωγής, με πίεση στους μισθούς και το κόστος εργασίας. Τέταρτον, πτώση του πληθωρισμού, με μείωση τιμών ως αντίδραση από τις επιχειρήσεις για να αντεπεξέλθουν. Πέμπτον, μείωση απασχόλησης και εισοδημάτων νοικοκυριών με συνακόλουθο περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης. Τέλος, αβεβαιότητα στις επενδύσεις και αναβολή επιχειρηματικών αποφάσεων, φρενάροντας την ανάπτυξη.

Οι οικονομολόγοι της κεντρικής τράπεζας εξέτασαν δύο πιθανές εξελίξεις για την περίοδο 2025-2027: το «ήπιο σενάριο», όπου η αβεβαιότητα περιορίζεται σχετικά γρήγορα, και το «δυσμενές σενάριο», όπου η εμπορική ένταση παρατείνεται. Στο δυσμενές σενάριο, η ελληνική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, δηλαδή πάνω από 1,2 δισ. ευρώ. Πιο ανησυχητική είναι η πρόβλεψη για πτώση των επενδύσεων κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που μεταφράζεται σε αναβολή αναπτυξιακών σχεδίων, αγοράς εξοπλισμού και προσλήψεων. Η απασχόληση εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες, που αντιστοιχεί σε χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας. Στον αντίποδα, στο ήπιο σενάριο, αν η αγορά αντιδράσει δημιουργικά, προσαρμοστεί και ξεπεράσει γρήγορα τα εμπόδια ενισχύοντας την εσωτερική αγορά ή βρίσκοντας διέξοδο σε άλλες χώρες (π.χ. της Ασίας αντί των ΗΠΑ), τότε η οικονομία θα κερδίσει 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ανάπτυξης και οι επενδύσεις θα ενισχυθούν κατά 2,2 μονάδες.

Ο εμπορικός κόσμος εκφράζει έντονες ανησυχίες μετά τις ανακοινώσεις Τραμπ για επιβολή δασμών 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα από την 1η Αυγούστου. Παρότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι περιορισμένες, διαφαίνεται ήδη ότι μπορεί να μειωθούν κατά 20%-25%, με τις απώλειες να υπολογίζονται σε μισό δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, χτυπώντας παραγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Αυτό θα μετατρέψει το ελληνικό εμπορικό πλεόνασμα σε ελλειμματικό, πλήττοντας τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρομεσαίες.

Σύμφωνα με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά (ΕΒΕΠ), το πρόσθετο κόστος για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές συνολικά μπορεί να ξεπεράσει τα 150 δισ. ευρώ ετησίως, αν εφαρμοστούν καθολικά στα 532 δισ. των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Το πραγματικό πλήγμα θα διαφέρει ανά κλάδο. Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές σε τρόφιμα, ποτά, φάρμακα και βιομηχανικά προϊόντα θα αντιμετωπίσουν αυξημένο κόστος. Επιχειρήσεις θα μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές, ειδικά σε φάρμακα και μηχανήματα, ενώ άλλες, όπως αυτές που εξάγουν οίνο, αγροτικά προϊόντα και αυτοκίνητα, μπορεί να χάσουν μερίδιο της αγοράς λόγω αυξημένης τελικής τιμής.

Η στάση της Ε.Ε.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μια εναλλακτική εκτίμηση, με την υπόθεση πτώσης της ζήτησης 15-25% λόγω δασμών, μειώνει τις πωλήσεις από 100 έως 130 δισ. ευρώ, προσθέτοντας και κόστη στις επιχειρήσεις για να καλύψουν τις απώλειες του μεριδίου της αγοράς. Με την επιβολή δασμών 30%, το εμπορικό πλεόνασμα της Ε.Ε. έναντι των ΗΠΑ θα συρρικνωθεί κατά 2/3 λόγω της εκτιμώμενης πτώσης 25% των εξαγωγών.

Τα σενάρια αυτά δεν περιλαμβάνουν προβλέψεις για τον κίνδυνο γενίκευσης του εμπορικού πολέμου. Δεν εξετάζουν το ενδεχόμενο η Ευρωπαϊκή Ενωση -που τηρεί ήπια στάση μέχρι τώρα- να απαντήσει με αντίμετρα στις εισαγωγές αμερικανικών πρώτων υλών και προϊόντων ή υπηρεσιών. Αυτό θα αυξήσει απρόβλεπτα τα κόστη και τις τιμές για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Η διαπραγμάτευση παραμένει σε εξέλιξη, με τον πρόεδρο Τραμπ να «φωτογραφίζει» εμμέσως στις δηλώσεις του τα ανταλλάγματα που ζητά, αφήνοντας περιθώρια προσαρμογής, ενώ η Ε.Ε. -αν και δεν έχει ακόμα επιβάλει αντίμετρα- έχει ανακοινώσει ότι μπορεί να ανταποδώσει με μέτρα ύψους 90-95 δισ. ευρώ σε εισαγωγές εμπορευμάτων, υπηρεσιών και τεχνολογίας από τις ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, εκφράζει ανησυχία επειδή «τα περιθώρια στενεύουν, ενώ η ανακοίνωση για εφαρμογή 30% δασμών, από 1η Αυγούστου 2025, θέτει ουσιαστική πίεση και αυξάνει τον κίνδυνο εμπορικού πολέμου». Προσθέτει δε ότι η Ε.Ε. προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για συμφωνία έως τις 31 Ιουλίου, με την ελπίδα επίτευξης μιας επωφελούς εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ για το σύνολο των 27 χωρών.

Φυγή προς τα μπρος

Το κρίσιμο στοιχείο, όπως τονίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, είναι η ένταση και η διάρκεια της αβεβαιότητας. Οσο περισσότερο καθυστερεί μια συμφωνία ή μια σταθεροποίηση των εμπορικών σχέσεων τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Η αβεβαιότητα λειτουργεί σαν παραλυτικός παράγοντας για τις επιχειρήσεις, αναβάλλοντας αποφάσεις που θα μπορούσαν να τονώσουν την οικονομία.

Σε κάθε περίπτωση, οι αντοχές της ελληνικής οικονομίας δοκιμάζονται και πάλι. Η ανάλυση της κεντρικής τράπεζας δεν προβλέπει κατάρρευση, αλλά επιβράδυνση. Αυτό δίνει χρόνο στην κυβέρνηση, στις επιχειρήσεις και τους πολίτες να προσαρμοστούν. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητήσουν νέες αγορές, ενώ η Πολιτεία θα πρέπει να ενισχύσει τα προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας. Η διαφοροποίηση της οικονομίας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ, γιατί μόνο έτσι η πρόκληση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε ευκαιρία να καταστεί η χώρα ακόμα πιο ανθεκτική σε εξωτερικές κρίσεις, χωρίς να χαθεί η δυναμική της ανάπτυξης.

Διαβάστε ακόμα

Τα «μυστικά» του ΥΠΕΘΟ για τις μπουλντόζες στους αιγιαλούς

Hot story οι ελληνικές τράπεζες: Ο χάρτης των roadshows και οι «καυτές» απορίες των αναλυτών

9 κλινικές ευεξίας που προσφέρουν πλήρη επανεκκίνηση – Η μία είναι στην Ελλάδα

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα