Οι φυσικές καταστροφές έχουν προκαλέσει παγκόσμιες απώλειες 3,26 τρισ. δολαρίων στη γεωργία μέσα σε μόλις τρεις δεκαετίες, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του FAO ”The Impact of Disasters on Agriculture and Food Security”. Πρόκειται για ένα σοκαριστικό οικονομικό κόστος – περίπου 99 δισ. δολάρια τον χρόνο, ή το 4% του παγκόσμιου γεωργικού ΑΕΠ – που αποτυπώνει την αυξανόμενη ευαλωτότητα του πλανήτη.

Στο επίκεντρο αυτής της πίεσης βρίσκεται και η Ευρώπη, μια περιοχή με ανεπτυγμένα συστήματα παραγωγής αλλά επίσης με αυξανόμενη έκθεση σε ξηρασίες, πλημμύρες και θερμικούς θόλους.

Δημητριακά, φρούτα και λαχανικά οι μεγάλοι χαμένοι

Η έκθεση του FAO καταγράφει μια συστηματική επιδείνωση: από το 1991 έως το 2023 χάθηκαν 4,6 δισ. τόνοι δημητριακών, 2,8 δισ. τόνοι φρούτων και λαχανικών και 900 εκατ. τόνοι κρέατος και γαλακτοκομικών.

Η συνολική μείωση στην παραγωγή αποτυπώνεται ακόμη και σε καθημερινό επίπεδο: 320 θερμίδες λιγότερες ανά κάτοικο παγκοσμίως.

Παρότι η Ασία σημειώνει τις μεγαλύτερες απόλυτες απώλειες (47% του συνόλου), η Ευρώπη δεν μένει ανεπηρέαστη. Αντιπροσωπεύει το 11% των παγκόσμιων απωλειών — περίπου 353 δισ. δολάρια μέσα σε τρεις δεκαετίες. Και αυτό παρά τις εκτεταμένες υποδομές, το υψηλό τεχνολογικό επίπεδο και τα προηγμένα συστήματα ετοιμότητας που διαθέτει. Η πραγματικότητα που αποτυπώνεται στην έκθεση είναι ξεκάθαρη: κανένα ανεπτυγμένο αγροδιατροφικό σύστημα δεν είναι πλέον “άτρωτο”.

Η Ευρώπη χάνει το 3,6% του γεωργικού της ΑΕΠ

Η ευρωπαϊκή γεωργία βρίσκεται αντιμέτωπη με ολοένα πιο συχνά και ακραία φαινόμενα. Η ξηρασία του 2018 προκάλεσε ζημιές άνω των 9 δισ. ευρώ, πλήττοντας σιτηρά, ζωικό κεφάλαιο και υδάτινους πόρους από τη Σκανδιναβία έως τη Μεσόγειο. Ο θερμικός θόλος του 2021 στη Βόρεια Αμερική, παρότι εκτός Ευρώπης, λειτούργησε ως προειδοποιητικό σήμα για το τι μπορούν να επιφέρουν οι ακραίες θερμοκρασίες και στην ευρωπαϊκή ήπειρο: κατεστραμμένες δενδροκαλλιέργειες, θνησιμότητα ζωικού κεφαλαίου και σοβαρές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια.

Το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές απώλειες αντιστοιχούν στο 3,6% του γεωργικού της ΑΕΠ φανερώνει πως ακόμη και μια τεχνολογικά προηγμένη περιοχή εξακολουθεί να δέχεται ισχυρούς κλυδωνισμούς. Και αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς την ποικιλομορφία της ευρωπαϊκής γεωργίας: από την εξαγωγική δύναμη της σιτοπαραγωγής στη Βόρεια Ευρώπη μέχρι την εντατική καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών στη Μεσόγειο.

Την ίδια στιγμή, η έκθεση ρίχνει φως και σε έναν λιγότερο ορατό κίνδυνο: τις θαλάσσιες θερμικές καταιγίδες, οι οποίες έχουν πλήξει το 15% της παγκόσμιας αλιείας. Για μια Ευρώπη που στηρίζεται έντονα στους αλιευτικούς πόρους της Μεσογείου και του Ατλαντικού, η απειλή αυτή αποκτά αυξανόμενη στρατηγική σημασία.

Ανάγκη να ”τρέξει” ο ψηφιακός μετασχηματισμός

Ο FAO, ωστόσο, δεν περιορίζεται στην αποτύπωση των απωλειών. Προβάλλει ταυτόχρονα τις δυνατότητες του ψηφιακού μετασχηματισμού: τεχνητή νοημοσύνη, τηλεπισκόπηση, drones και αισθητήρες επαναπροσδιορίζουν την ανθεκτικότητα των αγροδιατροφικών συστημάτων. Στην πράξη, αυτό σημαίνει έγκαιρες προειδοποιήσεις, παραμετρική ασφάλιση μέσω ψηφιακών πλατφορμών και προληπτικές παρεμβάσεις, που μειώνουν τον κίνδυνο πριν φτάσει στο χωράφι.

Για την Ευρώπη, η οποία ήδη επιχειρεί τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της γεωργίας της, το μήνυμα είναι σαφές: η επόμενη δεκαετία θα κριθεί από το πόσο γρήγορα θα ενσωματωθούν αυτά τα εργαλεία και από το βαθμό στον οποίο οι αγρότες, οι κυβερνήσεις και οι κοινότητες θα προλαβαίνουν τα φυσικά φαινόμενα.

Σε έναν πλανήτη όπου οι καταστροφές πλέον “κοστίζουν” δεκάδες δισεκατομμύρια τον χρόνο, ένα γίνεται αντιληπτό, τόσο για την Ευρώπη, όσο και για τον υπόλοιπο πλανήτη. Το ότι δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια καθυστέρησης

Διαβάστε ακόμη

Στροφή των καταθετών σε εναλλακτικές επιλογές (πίνακες)

Metron Αυτοματισμοί: Ενα case study τοπικής βιομηχανίας με διεθνή παρουσία

Από σερβιτόρος στη θρυλική καφετέρια του Λέντζου, γκουρού του καφέ. Αυτός είναι ο Ελληνας που κρατά το μυστικό του πιο διάσημου φραπέ

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα