Το 1990 «ζήλεψα» για πρώτη φορά τους παλαιότερους επενδυτές του Χρηματιστηρίου, επειδή είχαν τολμήσει να βάλουν τα λεφτά τους σε μια κατεστραμμένη αγορά και βρέθηκαν με αμύθητες περιουσίες! Ηταν η εποχή που διάφορες επαύλεις έπαιρναν ονόματα όπως «Τράπεζα Ελλάδος», «Τιτάν», «Εμπορική». Μήπως έφτασε η ώρα για τους εκκολαπτόμενους μεγιστάνες του Χρηματιστηρίου; Η θεωρία του ελατηρίου είναι μαζί τους. Η οικονομία έχει πιεστεί τόσο πολύ που μια μικρή αντίδραση μπορεί να φαντάζει στο σημερινό κατεστραμμένο περιβάλλον σαν τη χαραυγή μιας καινούριας και ελπιδοφόρας μέρας.

Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτερες χρηματιστηριακές καταστροφές έχουν προκληθεί σε ανάλογες περιπτώσεις. Οταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το ελατήριο έχει πιεστεί αρκετά και περιμένουν την αντίδρασή του. Δεν έχουν υπολογίσει ότι το ελατήριο μπορεί και να σπάσει και να μην έχει πλέον τη φυσική δυνατότητα να κάνει το παραμικρό. Για παράδειγμα, το 1999 η μεγάλη ζημία των επενδυτών δεν σημειώθηκε στην πτώση από τις 6.000 στις 1.800 μονάδες, αλλά από εκεί και κάτω. Εκείνοι που καταστράφηκαν ήταν όσοι πίστεψαν ότι η πτώση ήταν μεγάλη και ότι μια ανοδική αντίδραση θα μπορούσε να τους χαρίσει κάποια ακόμη κέρδη. Αντί γι’ αυτό έχασαν τα πάντα!

Το 2016 θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο σημείο αφετηρίας για την ελληνική οικονομία και τη χρηματιστηριακή αγορά. Αρκεί να μπορούσε να λυθεί το πολιτικό πρόβλημα και να μην προκληθεί παράλληλα κάποια νέα διεθνής οικονομική κρίση που θα μας παρασύρει σε νέο γαϊτανάκι ύφεσης. Η Ελλάδα δεν είναι Βουλγαρία, ούτε Αλβανία. Αντικειμενικά έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει στον τομέα των επενδύσεων. Τι χρειάζεται; Πολιτική σταθερότητα και ένα κλίμα εμπιστοσύνης με τις αγορές. Αμφιβάλλουμε για το αν αυτό θα μπορούσε να το κάνει η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα. Αν μπορούσε, θα το είχε ήδη πραγματοποιήσει. Αλλά αυτό είναι που τελικά έχει ανάγκη η χώρα για να μην καταρρεύσει! Δεν ξέρουμε αν είναι φρόνιμο να ποντάρει κανείς στο ότι θα γίνει κάτι για να μη συμβεί η κατάρρευση. Αυτή η εξέλιξη μοιάζει παραμυθένια, ενώ στην πραγματική ζωή το happy end δεν είναι πάντα το επικρατέστερο σενάριο… Αν πάντως υπάρξει ένα παράθυρο ευκαιρίας στην επόμενη μέρα, τότε θα δούμε συνωστισμό επενδυτών στην είσοδο. Να σας δώσουμε ένα στοιχείο που νομίζουμε ότι δείχνει ανάγλυφα την εικόνα ενός ευχάριστου πονοκεφάλου που μπορεί να μας περιμένει: θα έχετε παρατηρήσει τα χιλιάδες ενοικιαστήρια επαγγελματικών χώρων που υπάρχουν σε όλους τους δρόμους. Δίνεται η εικόνα ότι τα πάντα είναι ανοίκιαστα! Κι όμως, αν δημιουργηθούν 400.000 νέες θέσεις εργασίας δεν θα μείνουν πολλοί ελεύθεροι χώροι. Σημειώστε ότι δεν έχουν γίνει επενδύσεις σε αυτό τον χώρο τα τελευταία χρόνια. Αν υποθέσουμε ότι δημιουργείται και πάλι ζήτηση, χρειάζονται τουλάχιστον δύο χρόνια για να εμφανιστούν νέα ακίνητα προς ενοικίαση. Η εικόνα της ύφεσης μας έχει όλους στοιχειώσει. Ωστόσο, οι δείκτες δεν κατευθύνονται μόνιμα προς τα κάτω, όπως δεν γίνεται να βρίσκονται και σε συνεχή άνοδο. Το πρόβλημα στην ελληνική περίπτωση είναι ότι έχουμε σπάσει κάθε παγκόσμιο ρεκόρ που υπήρχε στο παρελθόν! Αυτό το επιχείρημα έχει στοιχεία μεταφυσικά. Αλλά από κάπου πρέπει να πιαστεί ο άνθρωπος…

Αν αναζητήσετε κάποια αντικειμενικά στοιχεία που να δικαιολογούν ένα αίσθημα αισιοδοξίας για την επόμενη μέρα, δεν θα το βρείτε εύκολα. Το μόνο θετικό στοιχείο είναι αυτό το μεταφυσικό, ότι δεν μπορεί παρά κάποια στιγμή να γυρίσει. Πόσα λεφτά αξίζει αυτό το στοίχημα; Αυτό είναι ένα καλό ερώτημα. Μια απάντηση είναι «όσα χρήματα αντέχει κάποιος να χάσει». Μια άλλη, πιο συντηρητική τοποθέτηση είναι να περιμένει κανείς να ξημερώσει η επόμενη μέρα και ας χάσει ένα μέρος της ανόδου. Οπως και να έχει, πάντως, η πρώτη μεγάλη παρτίδα, στην περίπτωση της ανάκαμψης, θα παιχτεί στο Χρηματιστήριο. Για να αρχίσουμε να θυμόμαστε και πάλι τα στοιχειώδη, το Χρηματιστήριο είναι ένας προεξοφλητικός μηχανισμός. Κατά τα λοιπά, ας ξεκινήσει να λειτουργεί και τότε θα θυμηθούμε και τα υπόλοιπα κεφάλαια του μεγάλου βιβλίου της κερδοσκοπίας.