Του Κωστή Πλάντζου

Πενήντα μέρες χωρίς Μνημόνιο άντεξε τελικά μόνον η Ελλάδα, αφού το δεύτερο Πρόγραμμα έληξε άδοξα τα μεσάνυχτα της 30ης Ιουνίου (επί Βαρουφάκη) αλλά από χθες βράδυ (της 19ης Αυγούστου) ισχύει πλέον και επισήμως το τρίτο Μνημόνιο –με τη διαφορά μόνον πως ο λογαριασμός των μέτρων και των δανείων πολλαπλασιάστηκε μέσα σε ενάμισι μήνα.

Οι υπογραφές για τη νέα δανειακή σύμβαση «έπεσαν» χθες βράδυ και, ουσιαστικά, έτσι «παίρνουν μπρος» και τα μέτρα που η Βουλή ψήφισε την παραμονή δεκαπενταύγουστου (αφού ο νόμος 4336/2015 δεν ισχύει από την ψήφισή του ή τη δημοσίευση σε ΦΕΚ αλλά από την ημέρα ενεργοποίησης της δανειακής σύμβασης)!

Ο ESM αποφάσισε ένα δανειακό πρόγραμμα 86 δισ. ευρώ ως το 2018, αλλά ακόμα δεν έχει πει το «ΝΑΙ» το ΔΝΤ.

Για την ώρα η Ελλάδα λαμβάνει μεν τα πρώτα 13 δισ. ευρώ από τους Ευρωπαίους, όσα δηλαδή ανέμενε αλλά … «έχασε» την 1η Ιουλίου που «βγήκε» από το Μνημόνιο ΙΙ. Με τη διαφορά ότι για να πάρει τότε 12,7 δισ. έπρεπε να κλείσει την 5η αξιολόγηση (email Χαρδούβελη κλπ), ενώ για να πάρει σήμερα 13 δισ. ευρώ χρειάστηκε να υπογράψει και τρίτο Μνημόνιο.

Και πάλι όμως τα 13 δισ. φτάνουν-δεν φτάνουν έως τον Σεπτέμβριο. Η συμφωνία λέει ότι μετά θα έρθουν και άλλα 12 δισ. ευρώ (και τα 10 δισ. των εγγυήσεων στο ΤΧΣ για τις ελληνικές τράπεζες) αλλά και αυτά πάλι σε δόσεις.

Από τα 13 δισ. που πήρε σήμερα η χώρα, τα 3,2 δισ. πήγαν στην αποπληρωμή της δόσης της ΕΚΤ (που ο Γιάνης Βαρουφάκης απειλούσε πως θα άφηνε απλήρωτη στις 20 Αυγούστου, για να πιέσει διαπραγματευτικά ακόμα περισσότερο τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης).

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνή Τύπου που επικαλούνται κυβερνητικούς αξιωματούχους, η εντολή για την αποπληρωμή έγινε και τα κεφαλαια είναι καθ’ οδόν.

Άλλα 7,2 δισ. ευρώ θα δοθούν για να επιστραφεί το έκτακτο δάνειο γέφυρα που δόθηκε στη χώρα τον Ιούλιο. Με τα υπόλοιπα 2,5 δισ. θα πρέπει να πληρωθούν δόση στο ΔΝΤ τον Σεπτέβριο, τόκοι καθυστερημένων πληρωμών και τα υπόλοιπα «ψιλά» (μισό έως ένα δισ. το πολύ) θα καλύψουν και εσωτερικές ανάγκες πληρωμών σε ιδιώτες, από τα ληξιπρόθεσμα χρέη άνω 5 δισ. ευρώ του δημοσίου.

Η ανακοίνωση της Κομισιόν

“Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα εκταμιεύσει έως και 86 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια, με την προϋπόθεση ότι οι ελληνικές Αρχές εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις και διευθετήσουν τις θεμελιώδεις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, όπως αυτές καταγράφονται στο μνημόνιο” αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση της Κομισιόν.
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Οικονομικών της Κομισιόν, Πιερ Μοσκοβισί, τόνισε:

“Η ολοκλήρωση του προγράμματος αποτελεί θετικό νέο για την Ελλάδα και την Ε.Ε. ως σύνολο, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για περισσότερη ανάπτυξη, σταθερότητα, επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Συνδυάζοντας την αλληλεγγύη με την υπευθυνότητα, η Ελλάδα, οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες και οι Θεσμοί ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο, βασισμένο στις μεταρρυθμίσεις, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την δικαιοσύνη”.

Η Επίτροπος για την Απασχόληση και τις Κοινωνικές Υποθέσεις, Μαριάν Τίσεν, δήλωσε ότι αυτή η Κομισιόν έχει ως προτεραιότητά της τις κοινωνικά δίκαιες μεταρρυθμίσεις στον πυρήνα τέτοιων προγραμμάτων στήριξης. Σήμερα για πρώτη φορά φέραμε εις πέρας αυτή τη δέσμευση αξιολογώντας τον κοινωνικό αντίκτυπο του νέου προγράμματος για την Ελλάδα και εξασφαλίζοντας ότι είναι κοινωνικά δίκαιο και προστατεύει τους πιο ευάλωτους”.

Σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθύνσεις του Προέδρου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η Επιτροπή, ως εταίρος στις διαπραγματεύσεις, έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στην κοινωνική δικαιοσύνη στο πλαίσιο του νέου προγράμματος, ώστε να εξασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή της προσαρμογής και η προστασία των πλέον ευάλωτων μελών της κοινωνίας. Η Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα την εκτίμησή της για τις κοινωνικές επιπτώσεις του προγράμματος και συμπεραίνειότι, εάν εφαρμοστούν πλήρως και εγκαίρως, τα μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμα θα βοηθήσουν την Ελλάδα να επανέλθει στη σταθερότητα και την ανάπτυξη με τρόπο οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμο, ενώ θα συμβάλουν και στην αντιμετώπιση των πλέον πιεστικών κοινωνικών αναγκών και προκλήσεων στην Ελλάδα.

Οι τομείς στους οποίους επικεντρώθηκε η Επιτροπή περιλαμβάνουν, παραδείγματος χάριν:

τη σταδιακή θέσπιση ενός καθεστώτος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και παροχή καθολικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης,
μέριμνα ούτως ώστε η απαιτούμενη από όλους προσπάθεια να είναι ανάλογη προς τα εισοδήματά τους,
στόχευση της εξοικονόμησης σε τομείς που δεν επηρεάζουν άμεσα τα εισοδήματα των απλών πολιτών, όπως μείωση των αμυντικών δαπανών ή αντιμετώπιση των ανεπαρκειών σε πολλούς τομείς των δημόσιων δαπανών,
την αντιμετώπιση των κεκτημένων συμφερόντων, όπως με τη σταδιακή κατάργηση της ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης των εφοπλιστών ή των αγροτών, ή πληθώρας εξαιρέσεων, π.χ. για ορισμένα νησιά όσον αφορά τους συντελεστές ΦΠΑ, ή αδικαιολόγητων επιδοτήσεων,
τη στήριξη του ρόλου των κοινωνικών εταίρων και του εκσυγχρονισμού του συστήματος συλλογικής διαπραγμάτευσης,
την καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας,
τη στήριξη μιας περισσότερο διαφανούς και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, μεταξύ άλλων με τη μετάβαση σε μια πιο ανεξάρτητη φορολογική διοίκηση, την αναδιοργάνωση των υπουργείων και την καθιέρωση καλύτερης σύνδεσης μεταξύ αποδοχών και αρμοδιοτήτων των θέσεων απασχόλησης.

Προκειμένου το πρόγραμμα να συμπληρωθεί και να έχει κατά το δυνατόν μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας, η Επιτροπή παρουσίασε πρόγραμμα για την απασχόληση και την ανάπτυξη στην Ελλάδα, στις 15 Ιουλίου. Περίπου 35 δισ. ευρώ θα διατεθούν για επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό και τις επιχειρήσεις έως το 2020. Με την αύξηση κατά 7 εκατοστιαίες μονάδες του ποσοστού της αρχικής προχρηματοδότησης για προγράμματα της περιόδου 2014-2020 στην Ελλάδα,1 δισ. ευρώ από τους πόρους που αναλογούν στη χώρα μπορεί να διατεθεί ταχύτερα για να επισπευσθεί η κάλυψη νέων έργων που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ.