Μια Ελλάδα με δύο φορολογικά πρόσωπα αποτυπώνει η Κομισιόν στο νέο “Mind the Gap”, την πρώτη ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή ανάλυση που εξετάζει, χώρα–τη–χώρα, τα φορολογικά κενά και την αποδοτικότητα των διοικήσεων. Από τη μία, το ψηφιακό άλμα που έχει αλλάξει τους ελέγχους και τις δηλώσεις. Από την άλλη, μια στενή και άνιση φορολογική βάση, παραοικονομία 21% και 1.116 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν σχεδόν 19 δισ. ευρώ τον χρόνο. Η έκθεση δείχνει μια Ελλάδα που προχωρά τεχνολογικά, αλλά συνεχίζει να «αιμορραγεί» σε έσοδα και δίκαιη κατανομή φορολογικών βαρών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η παραοικονομία στην Ελλάδα φτάνει το 21% του ΑΕΠ, ενώ ο δείκτης ανισότητας (Gini) διαμορφώθηκε στο 31,8%, σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το 67% των αυτοαπασχολούμενων δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, ενώ το 37% των φορολογουμένων περιορίζεται σε εισόδημα έως 5.000 ευρώ. Την ίδια στιγμή, το 79% όλων των δηλωμένων εισοδημάτων προέρχεται από μισθωτούς — στοιχείο που, όπως υπογραμμίζει η Κομισιόν, δείχνει πόσο δυσανάλογα φορτωμένη είναι η εξαρτημένη εργασία σε σχέση με άλλες κατηγορίες φορολογουμένων.

Το φορολογικό μείγμα της Ελλάδας υποδηλώνει έντονη εξάρτηση από έμμεσους φόρους: οι φόροι στην κατανάλωση αντιστοιχούν στο 38,9% των συνολικών φορολογικών εσόδων (έναντι 26,9% στην ΕΕ). Πρόκειται για μια από τις υψηλότερες επιβαρύνσεις στην Ευρώπη, που πλήττει περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδήματα και περιορίζει την αναδιανεμητική ικανότητα του συστήματος. Παράλληλα, η συμβολή των φόρων εργασίας παραμένει χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δημιουργώντας ένα σύστημα λιγότερο ισορροπημένο και πιο ευάλωτο σε διακυμάνσεις κατανάλωσης.

Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το δαιδαλώδες πλέγμα φοροαπαλλαγών. Η Κομισιόν καταγράφει 1.116 διαφορετικές περιπτώσεις, με κόστος 18,82 δισ. ευρώ το 2023, χωρίς όμως να υπάρχει μόνιμος μηχανισμός αξιολόγησης για το αν αποδίδουν. Οι Βρυξέλλες ζητούν ευθέως συστηματικό έλεγχο των φορολογικών δαπανών και περιορισμό των απαλλαγών που δεν έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο, τονίζοντας ότι η ελληνική πολιτική έχει στηριχθεί υπερβολικά σε εξαιρέσεις και όχι σε στοχευμένες παρεμβάσεις.

Στο πεδίο της ψηφιοποίησης, η Ελλάδα παίρνει τα υψηλότερα εύσημα. Η καθολική χρήση ηλεκτρονικών δηλώσεων, το myDATA, η ηλεκτρονική τιμολόγηση, η εφαρμογή e-Απόδειξη, οι αυτοματοποιημένοι έλεγχοι πλατφορμών όπως η Airbnb, αλλά και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για εντοπισμό αδήλωτων πισινών αποτελούν κατά την Κομισιόν βέλτιστες πρακτικές για την ΕΕ. Η χώρα εμφανίζει ποσοστά ηλεκτρονικής υποβολής σχεδόν καθολικά: 99,9% για νομικά πρόσωπα, 98,5% για φυσικά πρόσωπα και 100% για ΦΠΑ.

Παρά τις ισχυρές ψηφιακές επιδόσεις, η έκθεση επισημαίνει ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει πλήρως ανεπτυγμένη στρατηγική διαχείρισης κινδύνων συμμόρφωσης και ότι απαιτείται ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού σε ελεγκτικές λειτουργίες. Η Κομισιόν τονίζει ότι ένα αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα δεν κρίνεται μόνο από τα εργαλεία, αλλά και από την ικανότητα να στοχεύει, να ελέγχει και να αξιολογεί συστηματικά τις πηγές φοροδιαφυγής και τις στρεβλώσεις της αγοράς.

Η συνολική εικόνα που προκύπτει είναι μιας χώρας που έκανε το ψηφιακό άλμα, αλλά τώρα καλείται να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα προβλήματα: την υποδήλωση εισοδημάτων, την υπερβολική εξάρτηση από έμμεσους φόρους, την παραοικονομία και ένα σύστημα φοροαπαλλαγών που χρειάζεται επειγόντως εξορθολογισμό. Για την Κομισιόν, το ζητούμενο είναι ξεκάθαρο: μια φορολογική βάση ευρύτερη, δικαιότερη και πιο διαφανή, ώστε να στηρίζονται τα δημόσια έσοδα σε πραγματική οικονομική δραστηριότητα και όχι σε ένα στενό κορμό μισθωτών και κατανάλωσης.

Διαβάστε ακόμη 

Αυξάνεται ο κίνδυνος πλημμυρών για τις παράκτιες πόλεις

Φον ντερ Λάιεν: «Αποφασιστική» η ερχόμενη εβδομάδα για την Ουκρανία

Η υψηλότερη φορολογία για τους πλούσιους είναι πλέον στη Βρετανία

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα