Παράλληλα με την προσπάθεια χαρτογράφησης και αξιοποίησης των σχολαζουσών κληρονομιών, το νέο νομοσχέδιο για τις κοινωφελείς περιουσίες, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση την Τρίτη (18.11.2025) από το υπουργείο Οικονομικών, εισάγει ένα ανανεωμένο πλαίσιο φορολογικής μεταχείρισης για τα ιδρύματα. Το πλαίσιο αυτό προβλέπει εκτεταμένες απαλλαγές από φόρους σε κληρονομιές, δωρεές και ακίνητα που σχετίζονται με κοινωφελείς σκοπούς.

Κεντρική επιδίωξη του νομοσχεδίου είναι η αποτελεσματικότερη παρακολούθηση των περιουσιών προσώπων που έχουν αποβιώσει χωρίς γνωστούς κληρονόμους, μέσω της πλατφόρμας e-diadoxi και του Ενιαίου Ψηφιακού Μητρώου Σχολαζουσών Κληρονομιών. Σε αυτό το πλαίσιο θεσπίζεται νέος Κώδικας Φορολογίας Περιουσίας και ειδικός Κώδικας Κοινωφελών Περιουσιών, όπου εξειδικεύονται οι όροι και τα όρια των απαλλαγών που θα απολαμβάνουν τα αναγνωρισμένα ιδρύματα από συγκεκριμένες κατηγορίες φόρων.

Πλήρης απαλλαγή από φόρο κληρονομιάς και δωρεών

Στον τομέα του φόρου κληρονομιάς, το νομοσχέδιο προβλέπει πλήρη απαλλαγή για μεταβιβάσεις προς αναγνωρισμένα κοινωφελή ιδρύματα και αυτοτελείς κοινωφελείς περιουσίες. Πρόκειται για φορείς με κοινωφελή, εκπαιδευτική, πολιτιστική ή θρησκευτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, οι οποίοι θα πρέπει να εντάσσονται στο νέο ψηφιακό μητρώο (όπως τα ιδρύματα Σταύρος Νιάρχος, Ωνάση, Λάτση, Μποδοσάκη, Λεβέντη κ.ά.).

Με τη νέα ρύθμιση, οι κληροδοσίες προς αυτά τα ιδρύματα δεν θα φορολογούνται πλέον με αυτοτελή μειωμένο συντελεστή, όπως γινόταν μέχρι σήμερα, αλλά θα εξαιρούνται πλήρως από τον φόρο κληρονομιάς, εφόσον τηρούνται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις.

Ανάλογη απαλλαγή προβλέπεται και για τις δωρεές: οι μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων προς ιδρύματα που πληρούν τα κριτήρια και έχουν εγγραφεί στο ειδικό πλαίσιο απαλλάσσονται συνολικά από τη φορολογία, υπό τις σχετικές προϋποθέσεις.

Απαλλαγές από τον ειδικό φόρο ακινήτων (ΕΦΑ)

Ένα δεύτερο σημαντικό σκέλος αφορά τον ειδικό φόρο επί ακινήτων, ο οποίος εφαρμόζεται σε νομικά πρόσωπα με ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα και φέρει υψηλό συντελεστή. Το νομοσχέδιο διευρύνει και ξεκαθαρίζει το εύρος της απαλλαγής για τα κοινωφελή ιδρύματα.

Έτσι, απαλλάσσονται όχι μόνο τα ίδια τα ιδρύματα, αλλά και οι εταιρείες των οποίων κατέχουν άμεσα ή έμμεσα το σύνολο των μετοχών, υπό τον όρο ότι τα έσοδα από τα ακίνητα χρησιμοποιούνται για κοινωφελείς σκοπούς. Με αυτό τον τρόπο επιτρέπεται η κατοχή ακινήτων μέσω εταιρικών σχημάτων χωρίς την επιβολή ΕΦΑ, όταν υπάρχει σαφής, αποδεδειγμένη σύνδεση με τον κοινωφελή χαρακτήρα της περιουσίας.

Παράλληλα, προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις για εκκρεμείς υποθέσεις νομικών προσώπων που, σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, θα μπορούσαν πλέον να ενταχθούν στην απαλλαγή, δίνοντας δυνατότητα αρχειοθέτησης εφόσον πληρούνται οι νέες προϋποθέσεις.

Πλαίσιο διαφάνειας και κριτήρια υπαγωγής

Οι φοροαπαλλαγές συνδέονται άρρηκτα με τον νέο Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών, που προβλέπει ηλεκτρονικά μητρώα, αυξημένη εποπτεία και συγκεκριμένους μηχανισμούς ελέγχου. Για να υπαχθεί ένα ίδρυμα στο καθεστώς απαλλαγών, απαιτείται εγγραφή στο αντίστοιχο μητρώο, δήλωση των μελών της διοίκησης, των οικονομικών καταστάσεων, της χρήσης της ακίνητης περιουσίας και του τρόπου αξιοποίησης των εσόδων.

Παράλληλα, συστήνεται ειδικός φορέας για τη διαχείριση αδρανών κληροδοτημάτων και σχολαζουσών κληρονομιών, με στόχο την καταγραφή, αξιοποίηση και την ενεργοποίηση ακινήτων όπου αυτό είναι εφικτό. Η φιλοσοφία του νομοσχεδίου αναδεικνύει ότι προϋπόθεση για την εφαρμογή των απαλλαγών αποτελεί η αυστηρή τήρηση κανόνων διαφάνειας και εποπτείας.

Διαβάστε ακόμη 

RND: Μπορεί η Γερμανία να μάθει από την Ελλάδα στο μέτωπο της οικονομίας;

Σε ελεύθερη πτώση το Bitcoin – Ο χειρότερος μήνας από το κραχ του 2022 (γραφήματα)

Νησιά Σβάλμπαρντ: Το απόλυτο ταξίδι περιπέτειας στον απώτατο Βορρά

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα