Οι πολίτες θα πληρώσουν την κύρωση των δασικών χαρτών

της Μαριάννας Τζάννε

Υποχρεωτική έκδοση πιστοποιητικού με το οποίο θα επικυρώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης στην οποία έχει κυρωθεί ο δασικός χάρτης προβλέπει ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος, με την οποία επιδιώκει να τρέξει τους δασικούς χάρτες αλλά και να αντλήσει πόρους που θα συμβάλλουν στη χρηματοδότηση του έργου, το οποίο υπολογίζεται ότι θα κοστίσει περίπου 70 εκατ. ευρώ.

Το πιστοποιητικό των δασικών χαρτών, το οποίο «αντιγράφει» το αντίστοιχο πιστοποιητικό των αυθαιρέτων (χρησιμοποιείται σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου ως αποδεικτικό στοιχείο ότι μία ιδιοκτησία δεν έχει πολεοδομικές παραβάσεις), θα εκδίδεται από το οικείο κτηματολογικό γραφείο και όπου δεν υπάρχει από τη Διεύθυνση Δασών και Γεωργικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κάθε περιοχής προκειμένου να βεβαιώσει ότι δεν υπάρχουν δικαιώματα του Δημοσίου. Το πιστοποιητικό θα εκδίδεται για κάθε μεταβίβαση ή άλλη μεταβολή εμπράγματων δικαιωμάτων στις επίμαχες εκτάσεις. Διαφορετικά οι πράξεις αυτές θα κρίνονται ανίσχυρες και άκυρες.

Το ύψος του τέλους που θα επιβαρύνει τις συναλλαγές των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας με την Πολιτεία θα καθορίζεται με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος. Πρόκειται για μία από τις προβλέψεις της επικείμενης τροποποίησης του νόμου 3889/2010 της Τίνας Μπιρμπίλης που επιχειρούν το υπουργείο και ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Γιάννης Τσιρώνης για την επιτάχυνση της κύρωσης των δασικών χαρτών που έχει περιέλθει σε τέλμα και υπάρχουν ισχυρές πιέσεις να «τρέξει».

Στόχος είναι να αποκτήσει η χώρα Κτηματολόγιο αλλά και να οριοθετηθούν τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο και για την επενδυτική αξιοποίηση πολλών περιοχών, ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα την περιουσία του Δημοσίου. Εσχάτως μάλιστα η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τους δασικούς χάρτες και ως «εργαλείο» για την κατοχύρωση περιουσιακών στοιχείων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις. Πρόκειται για περιοχές στις οποίες «φύτρωσαν» αυθαίρετοι οικισμοί και σήμερα διεκδικούν διευθέτηση του προβλήματος με την αρωγή της Πολιτείας.

Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί μόλις το 0,56% των δασικών χαρτών της ελληνικής επικράτειας, ενώ έχει αναρτηθεί το 1,12%. Συνολικά οι δασικοί χάρτες που έχουν καταρτιστεί φτάνουν στο 22,57%, ενώ υπό κατάρτιση βρίσκεται το 32,18%.

Οι πρώτες αναρτήσεις στην Αττική αφορούσαν τον Μαραθώνα, την Πεντέλη και τη Νέα Πεντέλη. Η κύρωση των χαρτών όμως παραμένει σε εκκρεμότητα, αφού πέντε χρόνια μετά έχουν κυρωθεί μόνο τα τμήματα για τα οποία δεν υπήρξαν αντιρρήσεις. Παρόμοια είναι η κατάσταση και για τους χάρτες σε Κηφισιά, Φυλή και Δροσιά.

Χέρι στο ταμείο της ΕΚΧΑ και στο βάθος προσλήψεις

Η νέα νομοθετική ρύθμιση που παρουσιάζει σήμερα το «business stories» θα συμπληρωθεί με άλλες δύο πηγές εσόδων: με τα τέλη που θα καταβάλλουν οι πολίτες για να διατυπώνουν τις αντιρρήσεις τους εντός προθεσμίας 60 ημερών κατά το στάδιο της ανάρτησης των δασικών χαρτών, αλλά και με την πρόβλεψη ότι οι δαπάνες κατάρτισης, ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών μπορούν να καλύπτονται και από τα τέλη κτηματογράφησης. Πρόκειται για το λεγόμενο «35άρι» το οποίο αποτελεί πάγιο τέλος κτηματογράφησης για κάθε δικαίωμα που δηλώνεται στο Κτηματολόγιο και το οποίο εκκρεμεί να εισπραχθεί από τα παλιά προγράμματα. Το «35άρι» συνοδεύεται από την είσπραξη του ενός επί τοις χιλίοις (ο/οο) και αφορά στο υπόλοιπο ανταποδοτικό τέλος της κτηματογράφησης που καταβάλλεται μετά το στάδιο των διορθώσεων και των ενστάσεων.

Με βάση το σχέδιο νόμου, το ειδικό τέλος αντιρρήσεων αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο σε ειδικό κωδικό με την ονομασία «Ταμείο Δασικών Χαρτών». Κατατίθεται στην Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ) ή την οικεία Διεύθυνση Δασών και μπορεί να κλιμακώνεται ανάλογα με το εμβαδόν της έκτασης που αφορά η αντίρρηση, αλλά και να μειώνεται βάσει ειδικών συντελεστών, ανάλογα με τον τρόπο υποβολής αντιρρήσεων. Εφόσον ο πόρος αυτός δεν επαρκεί, προβλέπεται ότι θα αξιοποιούνται και οι πόροι του Ειδικού Φορέα Δασών.

Η πρόβλεψη για την αξιοποίηση των τελών κτηματογράφησης θεωρείται σαφές ότι βρίσκει αντίθετη την Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ) καθώς περιορίζει σημαντικά τους πόρους της. Δεν είναι όμως το μόνο σημείο που προκαλεί δυσαρέσκεια στην εταιρεία που εποπτεύει αλλά έχει αφήσει στην τύχη της το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Το δεύτερο είναι η πρόνοια του νομοθέτη να ξαναβάλει στο παιχνίδι της κύρωσης των δασικών χαρτών τις Διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, αφαιρώντας τη σχετική αρμοδιότητα από την ΕΚΧΑ. Το ΥΠΑΠΕΝ επιδιώκει να αντιμετωπίσει την υποστελέχωση των υπηρεσιών αυτών, που στο παρελθόν κρίθηκαν αναποτελεσματικές, με νέες προσλήψεις που βαπτίζει «εποχικές» και οι οποίες θα συνδράμουν το έργο της εκπόνησης, ανάρτησης, θεώρησης και κύρωσης των δασικών χαρτών. Οι προσλήψεις θα γίνονται κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων με ΚΥΑ των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος.

Η ευθύνη κύρωσης των δασικών χαρτών

Η πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος για την κύρωση των δασικών χαρτών προβλέπει την υπογραφή προγραμματικής συμφωνίας (!) μεταξύ της ΕΚΧΑ και της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος, μέσω της οποίας θα καθορίζονται οι όροι συμμετοχής των αρμόδιων δασικών υπηρεσιών σε κάθε στάδιο κατάρτισης, ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών.

Ωστόσο στο άρθρο 18 παράγραφος 4 του σχεδίου νόμου ξεκαθαρίζεται ότι ο δασικός χάρτης μετά τη θεώρησή του κυρώνεται ως προς τα τμήματα που δεν είχαν αντιρρήσεις με «πράσινο» περίγραμμα με απόφαση του συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εκδίδεται εντός 10 ημερών.

Προβλέπεται ότι με τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων ξεκινά η επεξεργασία τους και αποτυπώνονται στον δασικό χάρτη εντός 20 ημερών οι εκτάσεις για τις οποίες δεν υποβλήθηκαν αντιρρήσεις. Ο χάρτης με τις περιοχές αυτές θεωρείται από την οικεία Διεύθυνση Δασών επίσης μέσα σε 20 μέρες. Οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) είναι τριμελείς και απαρτίζονται από δασολόγους-γεωπόνους, έχοντας τη δυνατότητα να διενεργούν αυτοψίες, να ζητούν πρόσθετα στοιχεία από την ΕΚΧΑ και τις Διευθύνσεις Δασών, καθώς και να καλούν στις συνεδριάσεις τους ενδιαφερόμενους. Για την επίλυση σύνθετων τεχνικών ζητημάτων μπορούν με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργού να διαβιβάζουν ερωτήματα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.

Πώς θα οριοθετηθούν οι οικισμοί

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Η πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος προβλέπει ότι κατά την κατάρτιση των δασικών χαρτών η ΕΚΧΑ ή οι Διευθύνσεις Δασών αποστέλλουν τα ψηφιακά χαρτογραφικά υπόβαθρα (ορθοφωτοχάρτες) που χρησιμοποιούνται για το έργο στις αρμόδιες υπηρεσίες (Διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας, Διευθύνσεις Τοπογραφικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού του υπουργείου κ.ά.) ώστε να ελέγξουν, να διορθώσουν και να θεωρήσουν τα όρια των περιοχών που βρίσκονται εντός αυτών. Οι ίδιες υπηρεσίες οφείλουν εντός προθεσμίας 30 ημερών να έχουν θεωρήσει τους ορθοφωτοχάρτες και να τεκμηριώσουν με ακριβή στοιχεία τα δεδομένα με τα οποία έγινε η αποτύπωση και θεώρηση του χάρτη.

Εφόσον, όπως αναφέρεται, παρέλθει άπρακτη αυτή η προθεσμία, η αποτύπωση του χάρτη θεωρείται έγκυρη με βάση τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει εκείνος που εκπονεί την κατάρτιση. Δεν υφίσταται η υποχρέωση της αποστολής των παραπάνω στοιχείων (των ορθοφωτοχαρτών) όταν τα στοιχεία οριοθέτησης ή πολεοδόμησης περιοχών αποτελούν συμβατικό αντικείμενο μελέτης δασικών χαρτών που έχουν ανατεθεί σε ιδιώτες. Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι εκτάσεις που έχουν απολέσει τον δασικό τους χαρακτήρα πριν από τις 11 Ιουνίου του 1975 (ημερομηνία ψήφισης του Συντάγματος) και με αποφάσεις της διοίκησης καλύπτονται από το τεκμήριο της νομιμότητας δεν χαρακτηρίζονται δάση ή δασικές εκτάσεις.

Επιπλέον, ακίνητα εκτός σχεδίου που έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια προ της 11ης Ιουνίου 1975 που δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί δεν χαρακτηρίζονται δάσος ή δασικές εκτάσεις και δεν κηρύσσονται αναδασωτέα.