Όταν, πριν από μισό χρόνο, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ άναψε το φιτίλι ενός ασυνήθιστα επιθετικού εμπορικού πολέμου, επιχειρήσεις και αγορές ετοιμάστηκαν για τα χειρότερα. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες προεξοφλούσαν βαθιά ύφεση, το καταναλωτικό κλίμα στις ΗΠΑ κατρακυλούσε και μια σειρά οικονομικών δεικτών αποτύπωνε εκείνη τη στιγμή έντονη επιδείνωση. Κι όμως, σήμερα —παρά τη συνέχιση των εντάσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα— ο απολογισμός του αρχικού σοκ («Ημέρα της Απελευθέρωσης», όταν ανακοινώθηκαν οι δασμοί) αποδεικνύεται ηπιότερος από ό,τι αναμενόταν.

Η εικόνα των δεδομένων είναι αποκαλυπτική. Ο δείκτης τρέχουσας δραστηριότητας της Goldman Sachs καταγράφει ότι, έπειτα από την ανοιξιάτικη επιβράδυνση, η παγκόσμια οικονομία επέστρεψε σε ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν ίδιους με την προ-Τραμπ περίοδο. Ο παγκόσμιος PMI της JP Morgan έδειξε ισχυρή δυναμική, αγγίζοντας τον Αύγουστο υψηλό 14 μηνών. Το αντίστοιχο μοντέλο της Fed της Ατλάντα εκτιμά ότι στο τρίτο τρίμηνο το αμερικανικό ΑΕΠ μεγάλωσε κατά 3,9%, με την πλειονότητα βέβαια να προβλέπει μετριοπαθέστερους ρυθμούς στο τέταρτο τρίμηνο. Στον ΟΟΣΑ, μόλις μία χώρα βρίσκεται σε ύφεση, έναντι οκτώ στις αρχές του 2023. Και καθώς περνά ο χρόνος, οι προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη αναθεωρούνται προς τα πάνω: από 2,2% τον Απρίλιο σε 2,6% τώρα — δηλαδή πίσω στα επίπεδα των αρχικών εκτιμήσεων.

Γιατί αυτή η ανθεκτικότητα; Όπως επισημαίνει ο Economist, ένα μέρος της απάντησης είναι ότι ο δασμολογικός πόλεμος υπήρξε τελικά πιο ήπιος από τους φόβους. Την άνοιξη, οι εξαγγελίες του Τραμπ παρέπεμπαν σε δασμούς έως 28%, όμως στην πράξη η επιβάρυνση κινείται γύρω στο 10%. Παράλληλα, η νομισματική πολιτική λειτουργεί υποστηρικτικά, κρατώντας ζωντανή τη ζήτηση. Αυτό δεν σημαίνει πως οι κίνδυνοι εξαφανίστηκαν: ο Λευκός Οίκος μπορεί ανά πάσα στιγμή να κλιμακώσει τους δασμούς και οι κυβερνήσεις να στραφούν σε αυστηρότερη δημοσιονομική γραμμή. Μέχρι στιγμής, πάντως, οι αγορές «ψηφίζουν» συνέχεια της δυναμικής.

Η επενδυτική κοινότητα δείχνει να περιμένει αξιοπρεπή εταιρικά αποτελέσματα για το τρίτο τρίμηνο, μετά την αύξηση 7% των παγκόσμιων κερδών στο δεύτερο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο MSCI ACWI κινείται σε επίπεδα-ρεκόρ, αποτυπώνοντας ένα μείγμα αισιοδοξίας για τα κέρδη και εμπιστοσύνης στην ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Ταυτόχρονα, ορισμένοι από τους μεγάλους προβληματισμούς για την πορεία της διεθνούς οικονομίας φαίνεται να αποδυναμώνονται. Πρώτον, η υπόθεση ότι οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη είναι το μοναδικό στήριγμα της ανάπτυξης αποδεικνύεται υπεραπλουστευτική — ιδίως στις ΗΠΑ. Ναι, οι δαπάνες για εξοπλισμό και λογισμικό επεξεργασίας πληροφοριών (IPES) αντιστοιχούν περίπου στο 40% της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ τον τελευταίο χρόνο, αλλά τα δύο τρίτα αυτών των δαπανών δεν σχετίζονται με το ΑΙ. Δηλαδή, η μηχανή της επένδυσης είναι ευρύτερη από την «τρέλα του ΑΙ».

Δεύτερον, στο μέτωπο της απασχόλησης, παρότι η δημιουργία θέσεων στις ΗΠΑ έχει μετριάσει ταχύτητα και πληθαίνουν οι φόβοι για απώλειες εργασίας λόγω αυτοματοποίησης, νέα ανάλυση του Yale Budget Lab καταλήγει πως «η ευρύτερη αγορά εργασίας δεν έχει βιώσει κάποια ισχυρή αναταραχή μετά το λανσάρισμα του ChatGPT». Εκτός αμερικανικών συνόρων, δεν διακρίνεται καν ένδειξη επιβράδυνσης: στο πρώτο εξάμηνο, οι υπόλοιπες 37 οικονομίες του ΟΟΣΑ πρόσθεσαν τρία εκατομμύρια θέσεις.

Τρίτον, παραμένει το αγκάθι της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Στις ΗΠΑ, ο σχετικός δείκτης έχει απομακρυνθεί από τα χαμηλά της άνοιξης, αλλά παραμένει αρκετά κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα. Ανάλογη —αν και ελαφρώς καλύτερη— είναι η εικόνα διεθνώς. Ο δείκτης αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής εξακολουθεί να κινείται ψηλά, όπως και οι αναζητήσεις του όρου «δασμοί» στο Google, ένδειξη ότι τα μέτρα της Ουάσιγκτον εξακολουθούν να βαραίνουν την ψυχολογία. Προστίθενται και οι φόβοι για «φούσκα ΑΙ», που καλλιεργούν επιφυλακτικότητα.

Παραδοσιακά, οι οικονομολόγοι θεωρούν την απαισιοδοξία προμήνυμα επιβράδυνσης. Όμως βρισκόμαστε ήδη έξι μήνες μετά το αρχικό σοκ· αν η αβεβαιότητα επρόκειτο να πλήξει γρήγορα την πραγματική οικονομία, τα σημάδια θα ήταν εμφανή. Με τα μέχρι τώρα στοιχεία, το πιο πειστικό συμπέρασμα είναι ότι η παγκόσμια οικονομία —παρά τις αναταράξεις— έχει δυναμώσει την «άμυνά» της στις κρίσεις: απορροφά τα πλήγματα, αναπροσαρμόζεται και συνεχίζει.

Διαβάστε ακόμη 

Οι Ελληνες πλοιοκτήτες σαρώνουν στα ναυπηγεία – Σχεδόν το 18% του παγκόσμιου orderbook φέρει ελληνική υπογραφή (γραφήματα)

OpenAI–Amazon: Το mega-deal των $38 δισ. που αλλάζει τον παγκόσμιο χάρτη του cloud computing

Nivdia: Απίστευτη πρόβλεψη για τιμή-στόχο στα $350 και κεφαλαιοποίηση στα $8,5 τρισ.

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα