Φόβους πως αρχίζει μια νέα περίοδος διεθνούς κρίσης, διάρκειας δύο ή τριών ετών ίσως, εκφράζουν στην κυβέρνηση λόγω της «θύελλας Τραμπ». Προς το παρόν φαίνεται ότι όλα τα σημεία ελέγχου λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας έχουν αποτύχει να φρενάρουν τις εξελίξεις. «Ο πλανήτης φλέγεται» και αν ο διεθνής εμπορικός πόλεμος ενταθεί με κλιμάκωση δασμών και κυρώσεων, μπορεί η τριετία μέχρι το 2027 να ανατρέψει όλα όσα γνωρίζαμε ή προβλέπονταν. Αν οι ανησυχίες επιβεβαιωθούν, πρώτα θύματα της κρίσης θα είναι οι επιχειρήσεις και ύστερα οι εργαζόμενοι και το κράτος.

Ηδη διαφαίνεται ότι ανακόπτεται η μείωση των επιτοκίων δανεισμού. Τα ευρωπαϊκά επιτόκια δεν θα πέσουν όσο γρήγορα είχε προεξοφληθεί και ενδεχομένως να κολλήσουν στο 1,75%-2%, αντί να υποχωρήσουν σε 1,5%, όπως σχεδίαζε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Σε συνθήκες κρίσης, για να υποχωρήσει το κόστος για τις επιχειρήσεις, ενδεχομένως η Ευρώπη να χρειαστεί ένα νέο QE (πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης), όπως αυτό που ίσχυσε προ πενταετίας. Το εγχείρημα, όμως, κρύβει κινδύνους γιατί η Ε.Ε. θα χρειαστεί και πάλι δανεικά. Ωστόσο στην παρούσα συγκυρία το χρήμα δεν περισσεύει, αλλά προσπαθεί να βρει καταφύγια για να κρυφτεί.

Γραμμή άμυνας

Για να βγει η δύσκολη αυτή διετία ή τριετία, η κυβέρνηση σχεδιάζει να βάλει και δικά της αναχώματα, πέραν εκείνων που θα ενεργοποιήσει η Ευρώπη. Στην περίπτωση της Ελλάδας, μετά τα μέσα του 2026 τελειώνουν οι ενισχύσεις που λαμβάνει η χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το ευρωπαϊκό ταμείο που συγχρηματοδοτεί το ελληνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κλείνει, αφού τα κονδύλια που θα γίνονταν παραγωγικές επενδύσεις για ανάπτυξη, θα καταλήγουν στην κατασκευή όπλων, πυραύλων και στρατιωτικού εξοπλισμού. Οι γενικότερες εξελίξεις φαίνεται να αποκλείουν σκέψεις και σχέδια για νέα παράταση και επέκταση του προγράμματος πανευρωπαϊκά, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να οργανώσει εθνικές γραμμές άμυνας.

Αμεσα, λοιπόν, το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει να κινητοποιήσει 14,1 δισ. του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και Ανάπτυξης για φέτος, δηλαδή λεφτά για μεγάλα έργα, αγρότες, εργαζομένους, επιχειρήσεις. Επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες του b.s. μόλις την Τρίτη του Πάσχα ο πρωθυπουργός και ο Κυριάκος Πιερακάκης αποκάλυψαν ότι η κυβέρνηση θα ανοίξει περισσότερο το «εθνικό πορτοφόλι», με στόχο να αυξάνεται η χρηματοδότηση του ΠΔΕ κατά τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, και από φέτος κιόλας, καθώς από το 2026 το ευρωπαϊκό πορτοφόλι περιορίζεται.

Αναπόφευκτα, οι νέες προτεραιότητες και ανάγκες σκιάζουν -αλλά δεν ανατρέπουν πλήρως- το βασικό πρόταγμα της κυβέρνησης, το οποίο είναι μέχρι σήμερα ότι από το 2026 «θα επιστρέφει και στην κοινωνία και στη μεσαία τάξη» όλος ο δημοσιονομικός χώρος που διανοίγεται από τα δημοσιονομικά πλεονάσματα και την ταχεία μείωση του χρέους.

Πού θα πάνε τα λεφτά

Διόλου τυχαία, μόλις την προηγούμενη Πέμπτη η Γενική Γραμματεία Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ενεργοποίησε το νέο ΠΔΕ για το 2025. Η απόφαση αυτή αποτελεί στην ουσία τον οδικό χάρτη, το εγχειρίδιο λειτουργίας της κρατικής μηχανής που κατευθύνει ένα εντυπωσιακό πακέτο πόρων σε έργα που φιλοδοξούν να αποτελέσουν αντίβαρο στην οικονομική κρίση.
Η εγκύκλιος δεν μοιράζει απλώς χρήματα, αλλά θέτει και σαφείς κανόνες και προτεραιότητες, λειτουργώντας ως στρατηγική πυξίδα για την αξιοποίηση αυτών των 14,1 δισ. ευρώ.

Αν και δεν κατονομάζει κάθε μεμονωμένο έργο, οι κατευθύνσεις είναι σαφείς και ευθυγραμμίζονται με τους μεγάλους στόχους της χώρας και της Ευρώπης:

■ Πράσινη μετάβαση: έργα που σχετίζονται με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, προστασία του περιβάλλοντος, διαχείριση υδάτων και αποβλήτων και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αναμένεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, αξιοποιώντας κυρίως τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
■ Ψηφιακός μετασχηματισμός: επέκταση των δικτύων οπτικών ινών, ψηφιοποίηση του κράτους (e-government), νέες ηλεκτρονικές διαδικασίες παντού για μείωση χρόνου και κόστους των επιχειρήσεων, ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων εργαζομένων αλλά και του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων αποτελούν κεντρικό άξονα, με σημαντική χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.
■ Υποδομές νέας γενιάς: συνέχιση και έναρξη νέων έργων σε μεταφορές (οδικοί άξονες, σιδηρόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια), ενέργεια (δίκτυα) αλλά και κοινωνικές υποδομές (αναβάθμιση νοσοκομείων, σχολείων) που στηρίζουν την ανάπτυξη και βελτιώνουν την καθημερινότητα και το επιχειρηματικό περιβάλλον.
■ Ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και καινοτομία: Χρηματοδότηση για την έρευνα και την ανάπτυξη, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και εξωστρέφειας (ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για να κερδίσουν νέες αγορές), αλλά και σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.
■ Περιφερειακή ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή: το ΠΔΕ δίνει έμφαση στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, στηρίζοντας στοχευμένα έργα σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, νησιά και ορεινές ζώνες.
■ Ανθρώπινο δυναμικό: επενδύσεις στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού για ενίσχυση της απασχολησιμότητας χιλιάδων εργαζομένων.

Από το σχέδιο… στην πράξη

Η εγκύκλιος δίνει μεγάλη έμφαση στην αποτελεσματικότητα. Δεν αρκεί μια καλή ιδέα, αλλά χρειάζεται και ώριμο σχέδιο για να διεκδικήσει μερίδιο από τα 14,1 δισ. ευρώ.

Και περιγράφει τα βασικά βήματα ως εξής:

1. Πρόταση: οι φορείς υλοποίησης (υπουργεία, περιφέρειες, δήμοι κ.λπ.) καταθέτουν τις προτάσεις τους για νέα έργα ή για συνέχιση υφιστάμενων (συνεχιζόμενα έργα).
2. Αξιολόγηση: οι προτάσεις περνούν από κόσκινο. Εξετάζεται η σκοπιμότητά τους (αν υπηρετούν τους στρατηγικούς στόχους), η ωριμότητά τους (αν υπάρχουν οι απαραίτητες μελέτες, άδειες κ.λπ.), ο ρεαλισμός του προϋπολογισμού και η ικανότητα του φορέα να υλοποιήσει το έργο. Η ωριμότητα είναι λέξη-κλειδί για να μην καθυστερούν τα έργα.
3. Ενταξη και χρηματοδότηση: εφόσον εγκριθούν, τα έργα εντάσσονται στο ΠΔΕ (είτε στο εθνικό είτε στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος) και ξεκινά η ροή χρηματοδότησης σύμφωνα με την πρόοδό τους.
4. Παρακολούθηση: η πορεία των έργων παρακολουθείται στενά για να διασφαλιστεί η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και των προϋπολογισμών.

Διαβάστε ακόμη

Τι προτείνουν τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα για την τραπεζική ενοποίηση

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Πώς η Πελοπόννησος διώχνει 200.000 τόνους αποβλήτων από τις χωματερές

Νέο δόγμα για την αμυντική βιομηχανία – Τι συζήτησε στο Μαξίμου ο Μητσοτάκης με τις ελληνικές εταιρείες

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα