Η μελέτη του Μάριο Ντράγκι για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας, την οποία παρουσίασε το 2024, αποτέλεσε μια από τις πιο σοβαρές και εμπεριστατωμένες παρεμβάσεις στρατηγικού χαρακτήρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως σημειώνει σε άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής ο Μιχάλης Σάλλας, πρόεδρος της Lyktos Group και Επίτιμος Πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, το κείμενο ανέδειξε με ακρίβεια τις διαρθρωτικές αδυναμίες που καθηλώνουν την Ευρώπη σε σχέση με ανταγωνιστές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα: χαμηλές επενδύσεις, κατακερματισμένη εσωτερική αγορά, αργή υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, υπερβολική γραφειοκρατία και έντονες ανισορροπίες ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Επιπλέον, ανέδειξε την εξάρτηση της Ένωσης από εξωτερικούς προμηθευτές ενέργειας και τεχνολογίας, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη σε διεθνείς κρίσεις.

Παρά την παρουσίαση ενός οδικού χάρτη με ξεκάθαρα βήματα, η πρόοδος στην εφαρμογή του υπήρξε περιορισμένη.

Εμπόδια στην υλοποίηση της στρατηγικής

Οι λόγοι για τους οποίους οι προτάσεις Ντράγκι δεν μετουσιώθηκαν σε πράξη είναι πολλαπλοί. Η ίδια η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ αποδείχθηκε δυσλειτουργική: οι χώρες του Βορρά επιμένουν στη σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία, οι χώρες του Νότου ζητούν μεγαλύτερη ευελιξία για επενδύσεις, οι χώρες της Ανατολής εστιάζουν κυρίως σε ζητήματα ασφάλειας και στη ρωσική απειλή, ενώ η Γαλλία επιμένει στη στρατηγική αυτονομία. Η σύγκρουση αυτών των διαφορετικών προτεραιοτήτων αποτρέπει την υιοθέτηση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής γραμμής.

Προστίθενται η άνοδος λαϊκιστικών και εθνικιστικών κομμάτων που περιορίζουν τη βούληση για ευρωπαϊκές λύσεις και η απουσία μιας ισχυρής προσωπικότητας με διεθνή νομιμοποίηση στην κορυφή της Επιτροπής. Σε αντίθεση με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ή τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, που μπορούν να κινητοποιούν τις χώρες τους με αποφασιστικότητα, η ευρωπαϊκή ηγεσία εμφανίζεται κατακερματισμένη και αδύναμη.

Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Νότου

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Σάλλας υπογραμμίζει ότι οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου –Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα, Κροατία, Σλοβενία και Βουλγαρία– οφείλουν να κινηθούν πιο συντονισμένα. Η συνεργασία αυτή δεν σημαίνει διάσπαση της ΕΕ αλλά ενίσχυση της φωνής του Νότου, ώστε να υπάρξει ισορροπία στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Οι Συνθήκες προβλέπουν άλλωστε τον μηχανισμό της «ενισχυμένης συνεργασίας», που επιτρέπει σε τουλάχιστον εννέα χώρες να προχωρήσουν από κοινού σε επιλεγμένους τομείς χωρίς να απαιτείται ομοφωνία των 27.

Στρατηγικοί τομείς συνεργασίας

Σύμφωνα με τον Σάλλα, οι τομείς όπου θα μπορούσε να αναπτυχθεί αυτή η συνεργασία είναι:

Ενέργεια και πράσινη μετάβαση: κοινές επενδύσεις σε ΑΠΕ, ηλεκτρικές διασυνδέσεις και υποδομές LNG στη Μεσόγειο, με τη δημιουργία ενός «Μεσογειακού Ταμείου Πράσινης Μετάβασης».
Θαλάσσια οικονομία και μεταφορές: κοινή στρατηγική για λιμάνια, ναυτιλία μηδενικών εκπομπών και logistics, με στόχο η Μεσόγειος να αποτελέσει εμπορικό κόμβο Ευρώπης–Ασίας–Αφρικής.
Αγροδιατροφή: στήριξη προϊόντων όπως ελαιόλαδο και κρασί και δημιουργία διεθνούς ετικέτας «MediterraneanEU».
Ψηφιακή και τεχνολογική σύγκλιση: κοινά ερευνητικά κέντρα για τεχνητή νοημοσύνη και ψηφιοποίηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Σπάνιες γαίες και κρίσιμα μέταλλα: αξιοποίηση κοιτασμάτων σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρο και Βουλγαρία, με έμφαση όχι μόνο στην εξόρυξη αλλά και στην παραγωγή ενδιάμεσων προϊόντων για βιομηχανική χρήση.

Προϋποθέσεις επιτυχίας

Για να καταστεί αυτή η στρατηγική ρεαλιστική, απαιτείται οργανωμένο πλαίσιο: συστηματικές σύνοδοι με συγκεκριμένη θεματολογία, κοινές προτάσεις προς την Κομισιόν, ενεργοποίηση του μηχανισμού ενισχυμένης συνεργασίας, συντονισμός ευρωβουλευτών του Νότου και ίδρυση ενός μόνιμου Γραφείου Συνεργασίας με έδρα σε πρωτεύουσα της περιοχής.

Ηγεσία και η ελληνική συμβολή

Καθοριστικό ρόλο θα παίξει η ηγεσία. Ο Μάριο Ντράγκι, με την εμπειρία του στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την παγκόσμια αναγνώριση που απολαμβάνει, θα μπορούσε να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας. Η Ελλάδα, όπως στο παρελθόν με τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα ή με την πίεση για τη δημιουργία της Frontex, μπορεί να αναλάβει εκ νέου πρωτοβουλία. Με ενεργή συμβολή στην Πράσινη και Ψηφιακή Ατζέντα, έχει ήδη δείξει ότι μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος μοχλός για την αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Νότου και τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Διαβάστε ακόμη   

Τα πανεπιστήμια που «γεννούν» δισεκατομμυριούχους – Ποιο βρίσκεται στην κορυφή (λίστα)

Μόνο 519 επιχειρήσεις εφαρμόζουν εξαήμερη εργασία

Στο στόχαστρο της εφορίας οι «μαϊμού» φορολογικοί μετανάστες 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα