Μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων για όλα τα φυσικά πρόσωπα που αποκτούν εισοδήματα από μακροχρόνιες εκμισθώσεις ακινήτων, φοροαπαλλαγές για όσους ανοίγουν σπίτια και τα διαθέτουν προς ενοικίαση -στοχευμένα σε κρατικούς λειτουργούς ή νέους κ.λπ.-, αλλά και περιορισμοί σε άλλα προγράμματα που στερούν κατοικίες από την αγορά, και ειδικά από οικογένειες με παιδιά, προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος στη χώρα, το οποίο θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ.

Το σχέδιο, το οποίο οριστικοποιεί το οικονομικό επιτελείο, έχει διπλό στόχο: αφενός να δοθούν κίνητρα σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ώστε να διαθέσουν προς μακροχρόνια μίσθωση κλειστές κατοικίες, αφετέρου να περιοριστεί η φοροδιαφυγή από τα εισοδήματα ενοικίων.

Αντιθέτως, για τα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις διάρκειας έως 60 ημερών (ακόμη και αν είναι διαδοχικές) δεν προβλέπεται αλλαγή, με τη φορολογική κλίμακα να παραμένει ως έχει.

Ειδικότερα, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών επεξεργάζεται ένα νέο σχέδιο φορολογικών ελαφρύνσεων που αφορά χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων με εισόδημα από μακροχρόνιες εκμισθώσεις. Η πρόταση στοχεύει αφενός στην ελάφρυνση των βαρών που φέρουν οι μικροϊδιοκτήτες και αφετέρου στη δημιουργία κινήτρων για τη διάθεση περισσότερων κατοικιών στη μακροχρόνια αγορά μίσθωσης. Το κίνητρο είναι σαφές: η αύξηση της διαθεσιμότητας ακινήτων προς μακροχρόνια ενοικίαση, την ώρα που το στεγαστικό πρόβλημα επιδεινώνεται για χιλιάδες νοικοκυριά και ταυτόχρονα μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων παραμένει κλειστός, αδήλωτος ή προορίζεται για βραχυχρόνια εκμετάλλευση τύπου Airbnb.

Στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται η πρόταση για μείωση του κατώτατου συντελεστή φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια. Ειδικότερα, ο ισχύων συντελεστής 15% για εισοδήματα έως 12.000 ευρώ σχεδιάζεται να μειωθεί σημαντικά, ακόμη και στο 5% ή το 7%, για τα πρώτα 5.000 ευρώ εισοδήματος από μακροχρόνιες μισθώσεις. Η πρόβλεψη αυτή, αν προχωρήσει, θα επιφέρει ουσιαστική φορολογική ανακούφιση σε ιδιοκτήτες με χαμηλά εισοδήματα από εκμισθώσεις. Πρακτικά, σήμερα ένας φορολογούμενος με 4.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα από ενοίκια καταβάλλει φόρο 600 ευρώ. Με την εφαρμογή συντελεστή 5% ο φόρος μειώνεται σε μόλις 200 ευρώ εξοικονομώντας 400 ευρώ. Αντίστοιχα, για εισόδημα 5.000 ευρώ ο φόρος από τα 750 ευρώ σήμερα περιορίζεται στα 350 ευρώ με συντελεστή 7% ή και στα 250 ευρώ με συντελεστή 5%, οδηγώντας σε όφελος από 400 έως 500 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα τα εισοδήματα από ενοίκια φορολογούνται αυτοτελώς με τρεις συντελεστές: 15% για ποσά έως 12.000 ευρώ, 35% μεταξύ 12.001-35.000 ευρώ και 45% για εισοδήματα άνω των 35.000 ευρώ. Επιπλέον, υπάρχει αυτόματη έκπτωση 5% στο δηλωθέν ποσό, ως αναγνώριση δαπανών συντήρησης, με αποτέλεσμα η φορολόγηση να εφαρμόζεται στο 95% του ενοικιαστικού εισοδήματος.

Η νέα πρόταση διατηρεί το γενικό πλαίσιο αυτοτελούς φορολόγησης, αλλά προχωρά σε σημαντική διαφοροποίηση των συντελεστών προς όφελος των χαμηλών εισοδημάτων. Για παράδειγμα, ιδιοκτήτης που δηλώνει 3.000 ευρώ τον χρόνο από εκμισθώσεις, καταβάλλει σήμερα 450 ευρώ φόρο, ενώ με συντελεστή 5% θα πληρώνει μόλις 150 ευρώ, εξοικονομώντας 300 ευρώ. Αντιστοίχως, κάποιος που δηλώνει 5.000 ευρώ, από 750 ευρώ σήμερα θα δει τον φόρο του να πέφτει ακόμη και στα 250 ευρώ, δηλαδή κατά 500 ευρώ.

Παράλληλα με την αλλαγή στον ελάχιστο συντελεστή, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει την αναδιάρθρωση του ενδιάμεσου κλιμακίου, δηλαδή των εισοδημάτων από 12.001 έως 35.000 ευρώ. Σήμερα αυτό το εύρος φορολογείται ολόκληρο με συντελεστή 35% προκαλώντας απότομη αύξηση της φορολογίας για φορολογουμένους που υπερβαίνουν έστω και οριακά το όριο των 12.000 ευρώ. Το νέο σχήμα εξετάζει την εισαγωγή ενός ενδιάμεσου φορολογικού συντελεστή, πιθανότατα στην περιοχή του 22%, προκειμένου να μειωθεί ο φορολογικός γκρεμός και να επιτευχθεί μια πιο ισορροπημένη φορολογική κλιμάκωση. Ετσι, για ιδιοκτήτη με εισόδημα 15.000 ευρώ, ο οποίος σήμερα πληρώνει φόρο συνολικά 2.850 ευρώ, με νέο ενδιάμεσο συντελεστή 22% στο τμήμα άνω των 12.000 ευρώ ο φόρος θα διαμορφωθεί περίπου στα 2.460 ευρώ, οδηγώντας σε ετήσια εξοικονόμηση 390 ευρώ.

Οι αλλαγές αυτές δεν θα επηρεάσουν τα υψηλά εισοδήματα από εκμισθώσεις, δηλαδή εκείνα που υπερβαίνουν τις 35.000 ευρώ ετησίως. Σε αυτές τις περιπτώσεις διατηρείται ο σημερινός ανώτατος συντελεστής 45%, στο πλαίσιο διατήρησης της προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος και για λόγους δημοσιονομικής σταθερότητας.

Λίφτινγκ στην τριετή φοροαπαλλαγή

Παράλληλα, ο υπουργός Οικονομικών σχεδιάζει να βελτιώσει αισθητά τη διάταξη που προβλέπει τριετή απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για ιδιοκτήτες που διαθέτουν για μακροχρόνιες μισθώσεις κατοικίες τους οι οποίες ήταν κενές ή βραχυχρόνια εκμισθούμενες τα προηγούμενα χρόνια. Η υπάρχουσα διάταξη προβλέπει αυστηρές προϋποθέσεις, όπως υποχρεωτική διάρκεια τριών ετών για τις μισθώσεις, κάτι που αποθάρρυνε πολλούς ιδιοκτήτες.

Η υφιστάμενη διάταξη παρουσιάζει συγκεκριμένα προβλήματα, όπως πλήρης απώλεια της φοροαπαλλαγής σε περίπτωση διακοπής της σύμβασης στο πρώτο έτος και μερική απώλεια στο δεύτερο και τρίτο έτος. Αυτό αποθαρρύνει τους ιδιοκτήτες από το να επενδύσουν στην ανακαίνιση και εκμίσθωση των ακινήτων τους.

Το υπουργείο σχεδιάζει τώρα την κατάργηση της αυστηρής τριετούς δέσμευσης και την εισαγωγή μιας πιο ευέλικτης διάταξης. Η νέα πρόταση θα μειώνει τον ελάχιστο χρόνο της μακροχρόνιας μίσθωσης στο 1-1,5 έτος, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες να υπογράψουν περισσότερες από μία συμβάσεις εντός της τριετίας. Αυτό θα διευκολύνει ιδιοκτήτες που επιθυμούν να νοικιάσουν κατοικίες σε δημόσιους υπαλλήλους και στρατιωτικούς που μετατίθενται προσωρινά. Για παράδειγμα:

  • Ιδιοκτήτης που διαθέτει διαμέρισμα κενό για δύο χρόνια θα μπορεί πλέον να συνάψει δύο συμβάσεις ενάμισι έτους μέσα στην τριετία και να επωφεληθεί της πλήρους φοροαπαλλαγής.
  • Ιδιοκτήτης που ενοικιάζει το ακίνητό του σε δημόσιο υπάλληλο ή στρατιωτικό με μετάθεση για έναν χρόνο θα μπορεί να έχει τη φοροαπαλλαγή, ακόμα κι αν συνάψει δύο διαδοχικές συμβάσεις στην τριετία.

Αντικίνητρα

Για τα ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες και οι servicers θα πληρώνουν διπλάσιο ΕΝΦΙΑ από το 2026. Για τις κατοικίες που παραμένουν κλειστές έχει πέσει στο τραπέζι η ιδέα της επιβολής ενός φόρου αδράνειας. Πρόκειται για ένα τέλος που θα κάνει ασύμφορη τη διατήρηση ενός ακινήτου κενού. Το συγκεκριμένο μέτρο εφαρμόζουν αρκετές χώρες. Για παράδειγμα:

Στη Γαλλία όποιος διατηρεί το ακίνητό του κενό για περισσότερο από έναν χρόνο σε περιοχή με περισσότερους από 50.000 κατοίκους και σημαντική ανισότητα στην προσφορά και τη ζήτηση, επιβαρύνεται με φόρο 17% επί της αξίας ενοικίασης για τον πρώτο χρόνο. Ο φόρος διπλασιάζεται στο 34% για τον δεύτερο χρόνο. Αν ο ιδιοκτήτης έχει κλειστά περισσότερα από ένα ακίνητο, πληρώνει τον φόρο για καθένα από αυτά.

Στην Ιρλανδία ο φόρος άρχισε να εφαρμόζεται το 2023 και είναι ετήσιος. Πληρώνεται κάθε 1η Νοεμβρίου από τους ιδιοκτήτες ακινήτων που διέθεσαν προς ενοικίαση το ακίνητό τους για λιγότερο από έναν μήνα το προηγούμενο 12μηνο.

Στην Πορτογαλία έχει επιβληθεί ο νόμος της υποχρεωτικής ενοικίασης στις περιπτώσεις που ένα ακίνητο μένει αναξιοποίητο για περισσότερα από δύο χρόνια.

Περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Η λήξη της περιόδου ισχύος των περιοριστικών μέτρων για την έκδοση νέων αδειών Airbnb στα τρία μεγαλύτερα δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας είναι προγραμματισμένη για το τέλος του τρέχοντος έτους.

Ωστόσο, η κυβέρνηση σχεδιάζει τη διατήρηση της απαγόρευσης εξετάζοντας σοβαρά το ενδεχόμενο επέκτασης των περιορισμών και σε άλλες περιοχές υψηλής ζήτησης, όπου η στεγαστική πίεση έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την εύρεση μακροχρόνιας κατοικίας, ειδικά για δημόσιους λειτουργούς, εκπαιδευτικούς, γιατρούς και στρατιωτικούς.

Φέτος έχει επιβληθεί προσωρινό πάγωμα στην έκδοση νέων Αριθμών Μητρώου Ακινήτων (ΑΜΑ) στα τρία μεγαλύτερα διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων, δηλαδή σε Πλάκα, Κολωνάκι, Κουκάκι, Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Εξάρχεια, Ιλίσια, Νεάπολη, Μετς, Νέο Κόσμο, Αγιο Αρτέμιο, Παγκράτι, Βοτανικό, Μεταξουργείο, Γκάζι, Πετράλωνα και Ρουφ. Το μέτρο αυτό έχει δυνατότητα παράτασης έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2026 με κοινή απόφαση των αρμόδιων υπουργών. Είναι δε πολύ πιθανό να εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με την έκταση του προβλήματος.

Συγκεκριμένα, θα δημιουργηθεί μια αναλογία, ένα κλάσμα, ανάμεσα στις βραχυχρόνιες και τις μακροχρόνιες μισθώσεις. Αν αυτό το κλάσμα ανατρέπεται εις βάρος των μακροχρόνιων μισθώσεων, τότε θα μπαίνει φρένο στις νέες άδειες, δηλαδή τους νέους ΑΜΑ για βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Το κλάσμα θα διαμορφώνεται τοπικά και με μεγάλη ακρίβεια, καθώς η καταγραφή που έχει γίνει στα εκμισθούμενα ακίνητα φτάνει σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα. Δηλαδή, το προσωρινό πάγωμα των αδειών δεν θα γίνεται συνολικά σε επίπεδο δήμου, αλλά σε ενότητες μέσα στον ίδιο τον δήμο, ανάλογα με τα στοιχεία που θα προκύπτουν κάθε χρόνο από την επανεξέταση της αναλογίας.

Ένεση από το ΕΣΠΑ

Στο πλαίσιο της ανακατανομής πόρων του ΕΣΠΑ 2021-2027, επιδιώκεται η χρήση κοινοτικών κονδυλίων και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στο Στεγαστικό. Η Κομισιόν θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στη στεγαστική αγορά με 100% κοινοτική χρηματοδότηση, αλλά και παροχή του 30% του προϋπολογισμού ως προκαταβολή διπλασιάζοντας τις ήδη προγραμματισμένες επενδύσεις για τη στέγη, ενώ θα προχωρήσει σε αύξηση των κονδυλίων που αξιοποιούνται πανευρωπαϊκά για την προσιτή στέγαση.

Επιπλέον κίνητρα

Η κυβέρνηση δρομολογεί την παράταση του μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ για τα νεόδμητα ακίνητα και ταυτόχρονα συνεχίζεται η φορολογική έκπτωση έως 16.000 ευρώ για την ανακαίνιση κατοικιών.

Η παρέμβαση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο της κυβέρνησης για να αντιμετωπιστεί η στεγαστική κρίση, ιδιαίτερα για νέους και ζευγάρια μεσαίου εισοδήματος που δυσκολεύονται να αποκτήσουν ή να βελτιώσουν την πρώτη τους κατοικία.

Παράλληλα, το ΥΠΕΘΟ θέλει να συνεχίσει να στηρίζει τον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος καταγράφει σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια, αλλά παραμένει ευάλωτος στις ανατιμήσεις υλικών και το υψηλό κόστος δανεισμού.

Ο μηδενικός ΦΠΑ 24% στην αγορά νεόδμητων ακινήτων που ίσχυσε τα τελευταία χρόνια και έχει ήδη παραταθεί μέχρι το τέλος του 2025 προβλέπεται να επεκταθεί τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2026. Η ρύθμιση αυτή αφορά την αγορά ακινήτων από ιδιώτες για πρώτη κατοικία, υπό την προϋπόθεση ότι το ακίνητο είναι νεόδμητο (με άδεια μετά την 1/1/2006) και δεν έχει κατοικηθεί στο παρελθόν.
Το μέτρο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ, έχει οδηγήσει σε αυξημένες πωλήσεις και ενεργοποίηση των αποθεμάτων κατοικιών που έμεναν αδιάθετα. Παράλληλα, έχει γίνει σημαντικό κίνητρο για την έναρξη νέων οικοδομικών έργων, με άμεσο αντίκτυπο στην απασχόληση και τα συναφή επαγγέλματα.

Νέα έκπτωση έως 16.000 ευρώ για ανακαινίσεις

Σε δεύτερη φάση η κυβέρνηση προχωρά στη θέσπιση φορολογικού μπόνους για όσους πραγματοποιούν εργασίες ανακαίνισης στην κύρια κατοικία τους.

Η έκπτωση θα ισχύει για τα εισοδήματα των ετών 2025 και 2026, ενώ αφορά φυσικά πρόσωπα και οικογένειες που πραγματοποιούν δαπάνες επισκευής, μόνωσης, ενεργειακής αναβάθμισης ή αισθητικής ανανέωσης.

Το νέο σύστημα προβλέπει έκπτωση φόρου έως και 40% επί των τιμολογίων, με ανώτατο πλαφόν τις 16.000 ευρώ, δηλαδή δαπάνες έως 40.000 ευρώ για δύο έτη θα μπορούν να οδηγήσουν σε έκπτωση φόρου έως 16.000 ευρώ.

Η έκπτωση θα εφαρμόζεται μόνο με ηλεκτρονικά τιμολόγια και πληρωμές μέσω τραπέζης, προκειμένου να αποφεύγεται η φοροδιαφυγή και να στηρίζεται η διαφάνεια στον κλάδο των τεχνικών και κατασκευαστικών υπηρεσιών.

Στόχοι και επιπτώσεις

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, τα δύο μέτρα είναι συμπληρωματικά: ο μηδενικός ΦΠΑ ενισχύει την αγορά νέων κατοικιών, ενώ η φοροέκπτωση για ανακαινίσεις ενεργοποιεί το υπάρχον οικιστικό απόθεμα και το ενισχύει ποιοτικά.

Ταυτόχρονα, οι παρεμβάσεις αναμένεται να μειώσουν την πίεση στην αγορά ενοικίων, καθώς η ανακαίνιση παλαιών ακινήτων θα προσφέρει περισσότερες κατοικίες για μακροχρόνια μίσθωση.

Η κυβέρνηση αναμένεται να οριστικοποιήσει τα μέτρα αυτά μέσα στο καλοκαίρι ώστε να ενταχθούν στο οικονομικό πακέτο που θα παρουσιαστεί στη ΔΕΘ και να τεθούν σε εφαρμογή από το 2026.

Διαβάστε ακόμη

Τραμπ: Προκαλεί ανατροπές στη ναυτιλιακή βιομηχανία και στην πράσινη μετάβαση

«Επικίνδυνο παιχνίδι» παίζει ο Τραμπ με τις φήμες για απομάκρυνση του Πάουελ

CNBC: Οι δασμοί 30% του Τραμπ στην Ευρώπη απειλούν με εξόντωση τους εξαγωγείς – Από το ιρλανδικό ουίσκι έως τα ιταλικά τυριά

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα