Αν η τιμή ενός αυτοκινήτου ή ενός iPhone πέσει, αυτό συνήθως είναι καλό νέο για τους καταναλωτές. Όμως γιατί οι επενδυτές και οι οικονομολόγοι ξαφνικά έχουν “φρικάρει” με τον αποπληθωρισμό και την πτώση των τιμών;

Ο αποπληθωρισμός ήταν κάτι που απασχόλησε και το 2010 και τώρα φαίνεται πως επανέρχεται, καθώς πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου και παρατηρούνται διακυμάνσεις στην χρηματιστηριακή αγορά, ενώ οι καταναλωτές βάζουν στην… άκρη τα όποια σχέδια για δαπάνες.

Το παράδοξο του αποπληθωρισμού είναι ότι η πτώση των τιμών σε κάποια προϊόντα κάνει κάλο στους καταναλωτές, αφού τους επιτρέπει να κάνουν τις αγορές τους με λιγότερα χρήματα, όμως η πτώση των τιμών σε πολλά προϊόντα, επηρεάζει την οικονομία και είναι δύσκολο να αντιστραφεί. Η Ιαπωνία παλεύει με τον αποπληθωρισμό εδώ και 20 χρόνια, ενώ ο αποπληθωρισμός παράτεινε την Μεγάλη Ύφεση του 1930.

Όταν σημειώνεται μαζική πτώση των τιμών, οι καταναλωτές δεν αγοράζουν αφού πιστεύουν πως την επόμενη μέρα όλα θα είναι φθηνότερα. Έτσι πέφτει η ζήτηση σε φαγητό, ιατρική φροντίδα, βενζίνη. Αλλά κάποια πράγματα που αγοράζουμε, όπως τα αυτοκίνητα και τα ρούχα, δεν μπορούν να περιμένουν (αλλάζει η μόδα, η εποχή, το μοντέλο) και έτσι η πτώση σε αυτά, όπως και σε συσκευές είναι ραγδαία.

Σε μία οικονομία δυτικού τύπου, που βασίζεται το 70% του ΑΕΠ στην κατανάλωση, η πτώση στην κατανάλωση είναι καταστροφική. Όταν τα έξοδα υποχωρήσουν αυξάνεται η πίεση στα κόστη, έτσι οι εταιρείες παγώνουν μισθούς και κόβουν θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με τον Rick Newman, ο δανεισμός βοηθά μια οικονομία να αναπτυχθεί και με τον αποπληθωρισμοί τα δάνεια γίνονται πιο… ακριβά γιατί πέφτει η δύναμη των καταναλωτών. Όταν συμβαίνει πτώση σε τιμές και εταιρικά έσοδα για μεγάλη χρονική περίοδο, οι μισθοί αναπόφευκτα υποχωρούν δραστικά. Αυτό κάνει τα δάνεια σταθερού επιτοκίου πιο ακριβά.

Αν πέσει η καταναλωτική δαπάνη για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε οι εταιρείες αποκτούν πρόβλημα ρευστότητας και κάποιες χρεοκοπούν με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σπιράλ αποπληθωρισμού, από το οποίο είναι πολύ δύσκολο να βγει κάποιος.

Οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμα αποπληθωρισμό αλλά χαμηλό πληθωρισμό, ύψους 1,7%. Ο κίνδυνος του αποπληθωρισμούς είναι ισχυρότερος στην Ευρώπη, όπου ο πληθωρισμός είναι 0,3%.