Καθώς η πανδημία της Covid-19 συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, η επιστημονική κοινότητα επικεντρώνεται στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.
Το 2021 ήταν μια χρονιά γεμάτη επιστημονικές ανακαλύψεις, με την ταχεία ανάπτυξη δυο πρωτοπόρων εμβολίων κατά του κορωνοϊού, να πρωτοστατεί στη λίστα.
Γίναμε όμως και μάρτυρες σημαντικών ανακαλύψεων στη βιολογία, την αστρονομία, την ιατρική, τη μηχανική, την πληροφορική και τη γονιδιωματική, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με την ανασκόπηση από τα Nature, MIT Technology Review, ΑΠΕ. Η NASA και οι ιδιωτικές εταιρείες σημείωσαν πρωτιές στο διάστημα και ο διαστημικός τουρισμός-για λίγους προς το παρόν- είναι πλέον γεγονός.
Καινοτομία της χρονιάς: Δύο εμβόλια κατά της COVID-19
Όταν ξεκίνησε η πανδημία τον Ιανουάριο του 2020, επιστήμονες σε διάφορες εταιρείες βιοτεχνολογίας στράφηκαν στην τεχνολογία mRNA για την ανάπτυξη εμβολίων. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2021, τη στιγμή που περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν πεθάνει από τον κορωνοϊό παγκοσμίως, είχαν ήδη εγκριθεί για επείγουσα χρήση δυο εμβόλια στις ΗΠΑ.
Τα εμβόλια των Pfizer/Biotech και Moderna δεν μοιάζουν με κανένα άλλο εμβόλιο που κυκλοφορεί σήμερα στην αγορά. Είναι τα πρώτα λεγόμενα εμβόλια mRNA -μια τεχνολογία που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες. Λειτουργούν αξιοποιώντας το αγγελιοφόρο RNA, τα γενετικά κομμάτια κώδικα που λένε στα κύτταρά μας ποιες πρωτεΐνες πρέπει να παράγουν για να δημιουργήσουν αντισώματα κατά του κορωνοϊού. Η τεχνολογία mRNA φέρνει την επανάσταση, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντιμετωπιστούν διάφορες ασθένειες.
Αναδίπλωση πρωτεϊνών με τεχνητή νοημοσύνη
Τον Ιούλιο, η θυγατρική DeepMind της Google ανακοίνωσε ότι έλυσε ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα στη φύση: να προβλέψει το πολύπλοκο τρισδιάστατο σχήμα στο οποίο θα διπλώσουν τα αμινοξέα, όταν σχηματίζουν μια λειτουργική πρωτεΐνη.
Χρησιμοποιώντας το εξαιρετικά ακριβές μοντέλο βαθιάς μάθησης AlphaFold, η DeepMind μπόρεσε να προβλέψει την τρισδιάστατη δομή 350.000 πρωτεϊνών -συμπεριλαμβανομένης σχεδόν κάθε πρωτεΐνης που εκφράζεται στο ανθρώπινο σώμα- από τις αλληλουχίες των αμινοξέων τους. Η εταιρεία σημείωσε ότι η τεχνολογία αυτή θα μπορέσει τελικά να βοηθήσει στον εντοπισμό και τη θεραπεία ασθενειών.
Γι’ αυτό, η κορυφαία επιστημονική επιθεώρηση «Science» ανακοίνωσε ότι αυτό ήταν το σημαντικότερο επιστημονικό επίτευγμα του φετινού έτους. Σύμφωνα με το περιοδικό, πρόκειται για ένα κατόρθωμα σε δύο «μέτωπα»: από τη μία επιλύθηκε ένα επιστημονικό πρόβλημα που παρέμενε άλυτο επί πέντε δεκαετίες και, από την άλλη, οι επιστήμονες έχουν πια στα χέρια τους «μια καινοτόμα τεχνική που, όπως η CRISPR και η cryo-EM, θα επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό τις επιστημονικές ανακαλύψεις».
Διαστημικός τουρισμός
Στις αρχές Ιουλίου, ο δισεκατομμυριούχος Ρίτσαρντ Μπράνσον πέταξε λίγο πάνω από τα όρια του Διαστήματος, στο πρώτο πλήρως επανδρωμένο ταξίδι της Virgin Galactic.
Λίγες μέρες μετά, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, ο Τζεφ Μπέζος, ολοκλήρωσε την πρώτη επανδρωμένη υποτροχιακή πτήση της Blue Origin με τους νεότερους και τους γηραιότερους ταξιδιώτες που ταξίδεψαν ποτέ στο διάστημα. Τον Οκτώβριο, ο Γουίλιαμ Σάτνερ, ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον Κάπτεν Κερκ στην τηλεοπτική σειρά Star Trek, ταξίδεψε στο διάστημα με την Blue Origin.
Η NASA εκτόξευσε το ισχυρότερο και μεγαλύτερο διαστημικό τηλεσκόπιο
Μετά από πολλαπλές καθυστερήσεις, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb – το μεγαλύτερο και πιο προηγμένο τηλεσκόπιο στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης – εκτοξεύθηκε τα Χριστούγεννα από τη Γαλλική Γουιάνα με τον πύραυλο Ariane 5.
Το τηλεσκόπιο θα χρειαστεί 29 ημέρες για να ταξιδέψει σχεδόν 1 εκατομμύριο μίλια μέχρι ένα σταθερό σημείο στο διάστημα και άλλους έξι μήνες για να ξεδιπλώσει τα όργανά του και να εγκατασταθεί εκεί. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το τηλεσκόπιο James Webb θα μπορεί να παρατηρεί τα πιο μακρινά αντικείμενα στο παρατηρούμενο Σύμπαν, βλέποντας 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στο χρόνο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενέκρινε το πρώτο εμβόλιο κατά της ελονοσίας
Τον Οκτώβριο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενέκρινε το πρώτο εμβόλιο κατά της ελονοσίας. Η έγκριση δεν ήταν η πρώτη μόνο για την εν λόγω ασθένεια, αλλά και για οποιαδήποτε παρασιτική ασθένεια. Η ελονοσία σκοτώνει σχεδόν μισό εκατομμύριο άτομα ετησίως, συμπεριλαμβανομένων 260.000 παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Τα περισσότερα από αυτά τα θύματα ζουν στην υποσαχάρια Αφρική.
Το νέο εμβόλιο καταπολεμά το πιο θανατηφόρο από τα πέντε παθογόνα της ελονοσίας και το πιο διαδεδομένο στην Αφρική και χορηγείται σε παιδιά κάτω των πέντε ετών, σε μια σειρά τεσσάρων ενέσεων. Το εμβόλιο καλύπτει μόνο το 30% περίπου των σοβαρών περιπτώσεων ελονοσίας. Ωστόσο, ένα μαθηματικό μοντέλο έδειξε ότι θα μπορούσε ακόμα να αποτρέψει 5,4 εκατομμύρια περιπτώσεις και 23.000 θανάτους σε παιδιά κάτω των πέντε ετών κάθε χρόνο. Οι ειδικοί λένε ότι το εμβόλιο είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες μεθόδους -όπως οι συνδυαστικές θεραπείες με φάρμακα και κουνουπιέρες που είναι επεξεργασμένες με εντομοκτόνα- για την καταπολέμηση της θανατηφόρας νόσου.
Επεκτείνοντας το προσδόκιμο ζωής
Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού ηλικίας 60 ετών και άνω, θα διπλασιαστεί σχεδόν, από 12% σε 22%, μεταξύ 2015 και 2050, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η γήρανση συνδέεται τόσο με οξείες όσο και με χρόνιες παθήσεις, όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης τύπου 2, η άνοια και οι καρδιοπάθειες.
Οι ερευνητές έχουν κατανοήσει εν μέρει τους μοριακούς μηχανισμούς της γήρανσης και διερευνούν τρόπους για να επιμηκύνουν το προσδόκιμο ζωής. Χρησιμοποιώντας «ομικές» τεχνολογίες (omics) οι οποίες μπορούν να ποσοτικοποιήσουν ταυτόχρονα όλη τη γονιδιακή δραστηριότητα ή τη συγκέντρωση όλων των πρωτεϊνών σε ένα κύτταρο, και γνώσεις από την επιγενετική, οι ερευνητές μπορούν να εντοπίσουν βιολογικούς δείκτες οι οποίοι είναι προγνωστικοί της νόσου και στόχοι για προληπτικές θεραπείες.
Διαβάστε ακόμη
15 Ελληνες επιχειρηματίες μιλούν για τα Χριστούγεννα των παιδικών τους χρόνων
Αργίες 2022: Πότε πέφτουν τα τριήμερα αυτή τη χρονιά
Ο πλανήτης γιόρτασε την έλευση του 2022 στη σκιά της πανδημίας