Σταθερή βελτίωση των επιδόσεων σε θέματα καινοτομίας, πετυχαίνει από το 2011 η Ελλάδα, η οποία, ωστόσο, παρά την πρόοδο, συνεχίζει να υστερεί στο μεγάλο αυτό κεφάλαιο. Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πίνακα αποτελεσμάτων καινοτομίας 2019, που δημοσιοποιήθηκε χθες, η χώρα μας, με βαθμολογία 82, καταλαμβάνει την 20η θέση μεταξύ των 28 κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επίδοση αυτή είναι σαφώς βελτιωμένη έναντι όλων των προηγούμενων ετών, ενώ – για το διάστημα 2011-2019 – η Ελλάδα ανήκει στην ομάδα των κρατών που σημείωσαν τη μεγαλύτερη πρόοδο (σ.σ. η βαθμολογία της Ελλάδας το 2011 ήταν 61). Ωστόσο, η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω του μέσου ευρωπαϊκού όρου και διατηρεί τον τίτλο της “μέτρια καινοτόμου” (Moderate Innovator) χώρας.

Με βάση τη βαθμολογία τους, οι χώρες της Ε.Ε. κατανέμονται σε τέσσερις ομάδες επιδόσεων: πρωτοπόρες χώρες καινοτομίας, χώρες με καλές επιδόσεις καινοτομίας, χώρες με μέτριες επιδόσεις καινοτομίας και χώρες με χαμηλές επιδόσεις καινοτομίας. Η θέση της Ελλάδας υπαγορεύει μια στρατηγική, στη βάση της οποίας η χώρας μας θα πρέπει να εμβαθύνει την ικανότητά της όσον αφορά την καινοτομία, να εντοπίσει τους τομείς στους οποίους απαιτούνται μεταρρυθμίσεις πολιτικής, ώστε να είναι ανταγωνιστική έναντι των άλλων ευρωπαϊκών και διεθνών αγορών. Σε μια χρονική συγκυρία, όπου η καινοτομία ισοδυναμεί με μελλοντικές θέσεις εργασίας και ανάπτυξη, η Ελλάδα δεν έχει το περιθώριο να παραμένει ουραγός της ευρωπαϊκής

Η Ευρώπη της καινοτομίας

Ο ευρωπαϊκός πίνακας αποτελεσμάτων 2019 δείχνει ότι οι επιδόσεις της Ε.Ε. στον τομέα της καινοτομίας παρουσιάζουν βελτίωση επί τέσσερα συναπτά έτη. Για παράδειγμα, για πρώτη φορά, η καινοτομία της Ευρώπης υπερβαίνει την αντίστοιχη των ΗΠΑ, ενώ το προβάδισμα στις επιδόσεις της Ε.Ε. έναντι της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Ρωσίας, και της Νότιας Αφρικής παραμένει σημαντικό. Ωστόσο, η Ε.Ε. εξακολουθεί να χάνει έδαφος έναντι της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, ενώ και η Κίνα καλύπτει τη διαφορά γρήγορα (σ.σ. τρεις φορές ταχύτερα απ’ ό,τι αυξάνονται οι επιδόσεις της Ε.Ε.).

Πρωταθλήτρια Ευρώπης σε θέματα καινοτομίας αναδεικνύεται η Σουηδία για το 2019, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία, τη Δανία και την Ολλανδία. Η Μεγάλη Βρετανία και το Λουξεμβούργο υποχώρησαν από την ομάδα των “πρωτοπόρων καινοτομίας” στην ομάδα των χωρών “με καλές επιδόσεις καινοτομίας”, ενώ η Εσθονία περιλαμβάνεται για πρώτη φορά φέτος στην ομάδα. Κατά μέσο όρο, οι επιδόσεις της Ε.Ε. στην καινοτομία βελτιώθηκαν κατά 8,8 % από το 2011. Από το 2011 μέχρι σήμερα, οι επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας αυξήθηκαν σε 25 χώρες της Ε.Ε. Η πρόοδος ήταν μεγαλύτερη σε Λιθουανία, Ελλάδα, Λετονία, Μάλτα, Μεγάλη Βρετανία, Εσθονία και Ολλανδία, ενώ μειώθηκαν περισσότερο σε Ρουμανία και Σλοβενία.

Πρωταθλητές καινοτομίας

Σε επιλεγμένους τομείς καινοτομίας, η Δανία κατέχει την πρώτη θέση στους ανθρώπινους πόρους και το φιλικό προς την καινοτομία περιβάλλον. Το Λουξεμβούργο έχει την πρωτιά στα ελκυστικά συστήματα έρευνας, ενώ η Γαλλία στη χρηματοδότηση και τη στήριξη. Η Γερμανία έρχεται πρώτη στον τομέα επενδύσεις επιχειρήσεων, η Πορτογαλία στις καινοτόμες ΜμΕ, η Αυστρία στις διασυνδέσεις, ενώ η Μάλτα είναι πρώτη στην πνευματική ιδιοκτησία και η Ιρλανδία στον αντίκτυπο στην απασχόληση και στις πωλήσεις.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων του 2019 συνοδεύεται από τον πίνακα αποτελεσμάτων περιφερειακής καινοτομίας. Πρώτη από τις πλέον καινοτόμες περιφέρειες της Ε.Ε. είναι η Helsinki-Uusimaa της Φινλανδίας, ακολουθούμενη από τη Στοκχόλμη της Σουηδίας και την Hovedstaden της Δανίας.

Σε 159 περιφέρειες, οι επιδόσεις αυξήθηκαν μεταξύ του τελευταίου και του πρώτου έτους κατά την περίοδο παρατήρησης εννέα ετών. Ο φετινός πίνακας αποτελεσμάτων περιφερειακής καινοτομίας καταδεικνύει την έντονη σύγκλιση των περιφερειακών επιδόσεων με τη μείωση των διαφορών στις επιδόσεις μεταξύ των περιφερειών.

Παράγοντας ανάπτυξη

Το ρόλο της καινοτομίας ως καταλύτη ανάπτυξης υπογραμμίζουν τα ακόλουθα στοιχεία:

– Περίπου τα δύο τρίτα της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχαν ως κινητήρια δύναμη την καινοτομία.

– Κάθε ευρώ που επενδύεται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας “Ορίζων Ευρώπη” μπορεί δυνητικά να αποφέρει έως και €11 του ΑΕΠ σε περίοδο 25 ετών.

– Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία αναμένεται να δημιουργήσουν έως και 100.000 νέες θέσεις εργασίας σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας μεταξύ του 2021 και του 2027.