Φανταστείτε να ξυπνάτε ένα πρωί και να βλέπετε στο κινητό σας ένα μήνυμα: «Καλημέρα! Είδα ότι πετάς για Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα. Βρήκα τρία εστιατόρια κοντά στο ξενοδοχείο σου — να κλείσω τραπέζι;» Μοιάζει με προσωπικό μήνυμα φίλου, αλλά δεν είναι. Το έστειλε το ChatGPT, το chatbot τεχνητής νοημοσύνης της OpenAI. Δεν το ζητήσατε, αλλά το εργαλείο «διάβασε» το ημερολόγιο και τα email σας, συνδυάζοντας πληροφορίες για να σας εξυπηρετήσει.
Αυτό δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου 2025, η OpenAI και η εταιρεία πληρωμών Stripe παρουσίασαν το Agentic Commerce Protocol, μια τεχνολογία που φέρνει την τεχνητή νοημοσύνη στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αρχικά, οι χρήστες μπορούν να πραγματοποιούν αγορές απευθείας από το Etsy μέσα στο ChatGPT, ενώ σύντομα θα προστεθεί πρόσβαση σε πάνω από 1 εκατομμύριο εμπόρους του Shopify, από διεθνείς ομίλους μέχρι μικρές ανεξάρτητες επιχειρήσεις.
Για 30 χρόνια, το διαδίκτυο λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο: πληκτρολογούσες μια αναζήτηση, επέλεγες και αγόραζες. Ο χρήστης είχε πάντα τον έλεγχο. Τώρα όμως, η ισορροπία αλλάζει.
Οι «βοηθοί αγορών» τεχνητής νοημοσύνης εξελίσσονται σε τρία στάδια:
- On-demand AI – απαντά σε ό,τι ρωτάς.
- Ambient AI – προβλέπει τις ανάγκες σου παρακολουθώντας ημερολόγια και email.
- Autopilot AI – το επόμενο βήμα, όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα πραγματοποιεί αγορές αυτόνομα, χωρίς ανθρώπινη εντολή.
Οι ερευνητές προειδοποιούν για τον κίνδυνο της λεγόμενης «ψευδαίσθησης της συμβουλής». Όταν το ChatGPT προτείνει ξενοδοχεία ή προϊόντα, οι συστάσεις μοιάζουν αντικειμενικές, όχι διαφημιστικές. Όμως οι χρήστες δεν μπορούν να γνωρίζουν αν πίσω από αυτές κρύβονται εμπορικές συμφωνίες ή αν έχουν αποκλειστεί άλλες καλύτερες επιλογές. Οι κλασικές διαφημίσεις μπορεί να είναι ενοχλητικές, αλλά είναι ξεκάθαρες. Οι προτάσεις ενός chatbot όμως, «ντύνονται» με φιλικό τόνο και προσωπική φροντίδα κάτι που κάνει τη χειραγώγηση πιο ύπουλη.
Η OpenAI δεν είναι μόνη της σε αυτή τη νέα κούρσα. Η Google ανακοίνωσε το ανταγωνιστικό AP2, ενώ Microsoft, Amazon και Meta εργάζονται πάνω σε παρόμοιες τεχνολογίες. Το δίκτυο που θα κυριαρχήσει τελικά θα αποκτήσει πρόσβαση σε δισεκατομμύρια χρήστες και τρισεκατομμύρια δολάρια συναλλαγών, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι αγορές στο διαδίκτυο.
Η άνεση με… τίμημα το απόρρητο
Η ευκολία έχει το κόστος της. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά, η τεχνητή νοημοσύνη χρειάζεται πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα από τα ραντεβού στο ημερολόγιο μέχρι το ιστορικό αγορών. Έτσι, η εμπειρία του χρήστη βελτιώνεται, αλλά ταυτόχρονα περιορίζεται η ελευθερία επιλογής. Στο μέλλον, οι προτάσεις του ChatGPT μπορεί να περιορίζονται σε τρεις «προτεινόμενες» επιλογές, αποκλείοντας εκατοντάδες άλλες επιχειρήσεις που δεν έχουν θέση στο σύστημα.
Η εξάπλωση είναι ήδη ραγδαία. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, το ChatGPT μετρούσε 800 εκατομμύρια εβδομαδιαίους χρήστες, ρυθμός ανάπτυξης τέσσερις φορές ταχύτερος από τα κοινωνικά δίκτυα. Οι άνθρωποι τείνουν να υποτιμούν πόσο εύκολα υιοθετούν μια «βολική» τεχνολογία όπως συνέβη με την Uber, όταν κάποτε κανείς δεν φανταζόταν ότι θα επιβιβαζόταν στο αυτοκίνητο ενός αγνώστου.
Το ανοικτό Διαδίκτυο προσέφερε στους ανθρώπους έναν κόσμο πληροφοριών και επιλογών. Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αλλάξει ριζικά αυτή τη διαδικασία, όχι με καταναγκασμό, αλλά κάνοντάς την τόσο εύκολη ώστε οι χρήστες να αφήνουν τον αλγόριθμο να αποφασίζει για εκείνους.
Κάθε φορά που το ChatGPT κάνει μια πρόταση ή ολοκληρώνει μια αγορά, μαθαίνει περισσότερα για τον χρήστη: ποιες ώρες είναι πιο παρορμητικός, τι προτιμά, πότε λέει “ναι” χωρίς σκέψη. Με κάθε κλικ, το μοντέλο εκπαιδεύεται — όχι απλώς για να εξυπηρετεί, αλλά για να προβλέπει και να κατευθύνει. Η νέα αυτή εποχή του «ευφυούς εμπορίου» δείχνει πως η άνεση και η αυτοματοποίηση ίσως κοστίσουν κάτι πολύτιμο, την ανεξαρτησία της επιλογής.
Διαβάστε ακόμη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.